Co na śmietkę kiełkówkę w kukurydzy?

Śmietka kiełkówka to szkodnik, który może powodować znaczne szkody w uprawach kukurydzy, zarówno na etapie kiełkowania, jak i później. Dlatego konieczne jest szybkie rozpoznanie inwazji, a także prowadzenie programów zwalczania. W tym celu należy zapoznać się z cyklem rozwojowym śmietki, objawami żerowania oraz szkodami, jakie może powodować w uprawach kukurydzy. Jest to szczególnie ważne, ponieważ na rynku nie są dostępne preparaty przeznaczone do zwalczania śmietki w kukurydzy.

Kukurydza więdnie, żółknie, a rośliny zasychają. Jak rozpoznać żerowanie śmietki kiełkówki w kukurydzy?

Larwy śmietki początkowo żerują na resztach roślin rozkładających się w glebie, później, przyciągane przez substancje produkowane przez kiełkujące nasiona, przechodzą na pokarm roślinny. Objawy żerowania śmietki kiełkówki w kukurydzy różnią się, w zależności od stadium rozwojowego rośliny. Zaatakowane przez szkodnika ziarniaki są miękkie, brązowe lub zgniłe, co przypomina uszkodzenia powodowane przez przymrozki. Aby je odróżnić, należy przeciąć ziarniak i poszukać larwy lub wygryzionych kanałów, które powstają wskutek żerowania śmietki. Szkodniki te drążą chodniki w formujących się liścieniach, uszkadzają także wierzchołek wzrostu, wskutek czego rośliny przestają rosnąć i zamierają. Uszkodzeniu mogą ulegać także pierwsze liście.

Jeżeli wschody kukurydzy ulegają wydłużeniu na skutek chłodów, szkody powodowane przez śmietkę kiełkówkę są znacznie większe, ponieważ larwy mają więcej czasu na żerowanie, a rośliny rozwijają się wolniej, a także osłabieniu ulegają ich zdolności regeneracyjne.

Śmietki kiełkówki atakują także rośliny na późniejszych etapach rozwoju. W tym wypadku larwy żerują na systemie korzeniowym oraz na szyjce korzeniowej młodych roślin. Na tym etapie obserwuje się następujące objawy: więdnięcie, żółknięcie i zasychanie kukurydzy. Szkody te są spowodowane żerowaniem na częściach podziemnych, wskutek czego dochodzi do uszkodzenia systemu korzeniowego, odpowiedzialnego za pobieranie z gleby wody i minerałów. Początkowo widoczne jest osłabienie wzrostu, które, z czasem, rozwija się do wyżej opisanych objawów. Korzenie takich roślin noszą ślady żerowania szkodników, a także są bardziej podatne na gnicie.

W jakich fazach kukurydzy żeruje śmietka kiełkówka?

W ciągu roku rozwijają się nawet 3-4 pokolenia śmietki kiełkówki. Szkodniki te zimują w glebie, na głębokości około 5 cm. Wiosną, w kwietniu i maju wylatują dorosłe osobniki pierwszego pokolenia, a samice składają jaja. W lipcu dojrzałość osiąga drugie pokolenie, a od sierpnia do października trzecie. Przy ciepłej jesieni rozwijać się może także czwarte pokolenie.

Największym zagrożeniem dla upraw kukurydzy jest pierwsze pokolenie śmietki, a właściwie larwy, ponieważ to głównie one odpowiadają za powstawanie szkód.

Larwy śmietki najczęściej żerują na ziarniakach i kiełkujących roślinach, ale stanowią zagrożenie także dla starszych roślin. Dlatego uprawy są zagrożone także w fazie intensywnego wzrostu, do lipca, kiedy to dojrzałość osiąga drugie pokolenie śmietek. Szkodniki przyciągane są do nasion przez substancje wydzielane podczas kiełkowania. Larwy wgryzają się do wnętrza ziarniaków, a następnie żerują na liścieniach oraz wierzchołku wzrostu. W kiełkujących roślinach możliwe jest także uszkodzenie pierwszych liścieni. Na późniejszych etapach rozwoju kukurydzy, śmietki żerują z w części podziemnej, przyczyniając się do uszkodzenia systemu korzeniowego.

Okres wzmożonych aktywności śmietki kiełkówki

W ciągu roku pojawić się mogą nawet 4 pokolenia śmietek, a szkody powodowane są przez ich larwy, które bytują w glebie. Formy larwalne żerują początkowo na szczątkach organicznych, dopiero po czasie przenoszą się na kiełkujące nasiona, wabione wydzielanymi do gleby substancjami. Szkodniki te potrafią również przyczynić się do powstania szkód na roślinach starszych, jeśli żerują na korzeniach.

Okres największej aktywności larw przypada na wiosnę (kwiecień-maj), kiedy to siana jest kukurydza. Szkodniki przenikają do ziaren, uszkadzając je tak, że siewki nie kiełkują bądź zamierają krótko po wschodach. Szkody te mają zwykle charakter placowy. Masowemu pojawowi śmietek sprzyjają niekorzystne warunki pogodowe, a zwłaszcza niskie temperatury, które opóźniają wschody i osłabiają kukurydzę, a także dają larwom więcej czasu na żerowanie.

Kolejnym terminem, gdy śmietki stanowią zagrożenie dla upraw kukurydzy, jest okres intensywnego wzrostu, który zbiega się z pojawieniem się drugiego pokolenia śmietek. Larwy mogą żerować na częściach podziemnych roślin – korzeniach i szyjce korzeniowej. Uszkadzając nie, ograniczają możliwości pobierania przez rośliny z gleby wody oraz substancji mineralnych, które są kluczowe do prawidłowego wzrostu. Ponadto uszkodzone korzenie są bardziej narażone na rozwój chorób odglebowych powodowanych przez grzyby.

Szkodliwość śmietki kiełkówki. Jakie szkody może wywołać śmietka kiełkówka w kukurydzy?

Śmietka kiełkówka stanowi coraz większy problem w uprawach kukurydzy. Jej rozwojowi sprzyjają monokultury, brak prawidłowego płodozmianu, uprawa bezorkowa, a także obfite nawożenie obornikiem, który stanowi cenne źródło materii organicznej, którą żywią się larwy w początkowym stadium rozwoju. Szkody powodowane przez te insekty zależą od fazy rozwojowej zaatakowanych roślin. Jeżeli śmietki zaatakują uprawy po siewach, zwłaszcza gdy temperatury są niskie i ziarna trafiają do wychłodzonej gleby, dochodzi do osłabienia oraz wydłużenia wschodów. Mniej nasion kiełkuje, często widoczne są puste lub znacznie przerzedzone place w uprawie, ponieważ występowanie larw ma charakter placowy – powstają, tak zwane, łysiny. Skutki ich żerowania można pomylić z przymrozkami lub chorobami, co dodatkowo utrudnia prawidłowe rozpoznanie inwazji. W takim wypadku należy poddać oględzinom ziarniaki, sprawdzając, czy na ich powierzchni widoczne są otwory, a ich kolor zmieniony na brunatny. Pomocne jest także przekrojenie ziarna, które umożliwia uwidocznienie śladów żerowania larw. W związku z brakiem preparatów zarejestrowanych do zwalczania śmietki kiełkówki w kukurydzy często jedynym ratunkiem dla upraw zaatakowanych przez te szkodniki w okresie wiosennym jest przesianie plantacji.

W późniejszym okresie, po wschodach, kiedy w glebie rozwija się kolejne pokolenie larw żerujących na korzeniach, a kukurydza jest w fazie intensywnego wzrostu, szkody są znacznie lepiej widoczne. Redukcja masy korzeniowej skutkuje spadkiem pobierania wody i substancji odżywczych. Taka roślina wolniej rośnie, w tym może wykazywać objawy żółknięcia oraz więdnięcia. Ponadto uszkodzone korzenie są bardziej podatne na gnicie. W plantacjach zaatakowanych przez śmietkę częściej występują również choroby grzybowe, ponieważ uszkodzenia powodowane przez szkodniki umożliwiają wnikanie patogenom do roślin, a osłabiona odporność i zdolności regeneracyjne roślin sprzyjają rozwojowi chorób. Należy podkreślić, że także na tym etapie szkody powodowane przez larwy mają najczęściej charakter placowy, co może być trudne do zaobserwowania w dużych uprawach.