Co na opadający płatek w uprawie rzepaku?

E-SKLEP TWOICH ROŚLIN

2024-04-11

Co na opadający płatek w uprawie rzepaku?

Zabiegi na uprawę rzepaku w fazie opadania płatka stosujemy przeciwko chorobom grzybowym. Przede wszystkim przeciw zgniliźnie twardzikowej, czerni krzyżowych i szarej pleśni.

Opadanie płatka to faza kwitnienia od momentu rozwinięcia ok. 10% kwiatów pędu głównego aż do końca okresu kwitnienia. Ochrona okołokwitnieniowa może być prowadzona od fazy BBCH 59 żółty pąk do fazy BBCH 69, czyli dokwitanie.

Zabieg na opadający płatek jest najważniejszym zabiegiem ochronnym w uprawie rzepaku i finałem całego programu ochrony tej rośliny.

Stosujemy fungicydy w formie oprysku nalistnego. W przypadku najbardziej popularnych preparatów zapobiegawczych opartych na strobilurynach, zabieg należy wykonać na samym początku okresu kwitnienia.

Na czym polega problem z opadającym płatkiem?

Rzepak kwitnie od 3 do 4 tygodni, zależnie od warunków pogodowych czasem nieco dłużej. W tym czasie kolejne kwiaty po przekwitnięciu zrzucają płatki, które zatrzymują się w rozwidleniach pędów lub na blaszkach liściowych, gdzie gniją i tworzą warunki sprzyjające rozwojowi chorób grzybowych. W uprawach rzepaku największą szkodliwością ekonomiczną odznaczają się zgnilizna twardzikowa, czerń krzyżowych oraz szara pleśń. Ponieważ łan rzepaku jest zwarty i utrzymuje podwyższoną wilgotność i temperaturę, uprawa ta jest podatna na rozwój chorób grzybowych. Ryzyko wystąpienia chorób może być także wyższe w przypadku niekorzystnych warunków na początku okresu wegetacji, które osłabiają rośliny – np. przymrozki czy susza utrudniająca przyswajanie azotu w okresie intensywnego wzrostu.

Jakie straty może wywołać opadający płatek w uprawie rzepaku?

Choroby grzybowe mocno wpływają na opłacalność upraw nastawionych na zbiór nasion, gdyż nie pozwalają na ich wykształcenie w prawidłowej ilości i jakości. Nawet jeśli roślina wyda nasiona i zdążą one dojrzeć, będą skażone mykotoksynami i niezdatne to dalszego przetwarzania.

W przypadku zgnilizny twardzikowej (Sclerotinia sclerotiorum) przyjmuje się, że próg ekonomicznej szkodliwości wynosi zaledwie 1% objawów wizualnych uprawy. Oznacza to, że nawet przy stosunkowo niewielkiej liczbie zakażonych roślin plony mogą być znacząco niższe. W skrajnych przypadkach zbiór może być mniejszy od 30 nawet do 60%. Choroba powoduje przedwczesne zasychanie łuszczyn i zanieczyszczenie nasion sklerocjami – przetrwalnikami grzyba, które dostają się też do gleby, w której mogą przetrwać przez wiele lat.

Z kolei szara pleśń (Botrytis cinerea) występująca na większości roślin uprawnych, a co za tym idzie często przenoszona w resztkach pożniwnych. Powoduje przedwczesne osypywanie łuszczyn lub niewykształcenie nasion w prawidłowej wielości. W przypadku silnego porażenia dochodzi do zamierania i gnicie całych roślin, a nawet przełamywania łodyg.

Z kolei czerń krzyżowych, atakująca rośliny kapustne, jest powodowana przez grupę grzybów z rodzaju Alternaria. Może pojawiać się już na siewkach rzepaku w postaci okrągłych czarnych lub szarych plam, a nawet nekroz. Na pędach i łuszczynach plamy są podłużne. Choroba powoduje przedwczesne otwieranie łuszczyn i osypywanie niedojrzałych nasion.

Kiedy wykonać zabieg na opadający płatek? Jaka jest optymalna faza rozwoju rzepaku?

Ochronę okołokwitnieniową rzepaku można rozpocząć bardzo wcześnie, gdyż już od fazy żółtego pąka (BBCH 59). Zwłaszcza ochrona prewencyjna jest wtedy jest ona najbardziej skuteczna. Ostatnim dzwonkiem jest otwarcie kwiatów pędu głównego, gdyż wtedy rozpoczyna się intensywne opadanie płatków, a tym samym największa podatność na wystąpienie chorób grzybowych. Zabiegi interwencyjne można prowadzić aż do końca fazy 6 czyli dowkitania (BBCH 69).

Zabiegi na opadanie płatka można wykonywać jednorazowo na początku okresu kwitnienia lub jako program dwuzabiegowy, zależnie od podatności odmiany na choroby, częstotliwości uprawy rzepaku na danym stanowisku i wybranego środka grzybobójczego, a także prowadzonych równolegle zabiegów insektycydami.

Opryski w fazie opadania płatka najlepiej zaplanować w czasie cieplejszej pogody i unikać temperatur w nocy na poziomie poniżej 10 stopni, gdyż fungicydy gorzej będą gorzej wchłaniać się w niskich temperaturach. Również upalne dni nie są najlepszym momentem na zabieg. Jeden z najpopularniejszych składników czynnych – azoksystrobina – przewidziany jest to stosowanie w przedziale temperatur 11 – 23 stopni. Jeśli jednocześnie stosujemy też insektycydy, zabiegi wykonujemy w godzinach wieczornych, po zakończeniu oblotu przez pszczoły.

O czym należy pamiętać wykonując zabieg na opadający płatek?

Należy obserwować na bieżąco rozwój roślin, gdyż zależnie od odmiany i warunków powodowych termin rozpoczęcia kwitnienia rzepaku i pierwszego zabiegu może różnić się nawet 1-2 tygodni.
Warto stosować preparaty oparte o kompleks składników grzybobójczych lub samemu przygotować odpowiednią mieszaninę wieloskładnikową, gdyż do czasu zbiorów upłynie jeszcze sporo czasu i ochrona powinna być kompleksowa.
Zwłaszcza w przypadku ochrony jedno-zabiegowej warto sięgnąć po preparaty z wyższej półki, które zapewnią długotrwałą skuteczność.
Zabiegi powinny być prowadzone w odpowiedniej temperaturze, gdyż zagwarantuje to odpowiednie wchłanianie środków działających systemowo.
Na koniec warto pamiętać, że zabieg na opadający płatek powinien być częścią całościowej ochrony rzepaku. Rozpoczynamy ją od zaprawiania nasion, następnie w jesieni stosujemy na rzepak ozimy preparaty na bazie triazoli, działające grzybobójczo. Oprócz fungicydów, warto pamiętać też o eliminowaniu czynników ryzyka – stosowanie płodozmianu, usuwanie resztek pożniwnych, w których zimują zarodniki grzybów oraz chwastów podatnych na te same choroby grzybowe np. tasznik, tobołki itp.