Jak obliczyć dawkowanie środków ochrony roślin?

Na etykiecie każdego środka ochrony roślin znajdują się informacje dotyczące dawkowania w poszczególnych uprawach. Ich przestrzeganie jest bardzo ważne, ponieważ stosowanie zbyt niskich lub zbyt wysokich dawek może nie przynieść efektów lub doprowadzić do zniszczenia uprawy. Dlatego konieczne jest prawidłowe obliczenie dawkowani środka przed przystąpieniem do zabiegu. W tym celu należy ustalić, między innymi, powierzchnię uprawy, pojemność opryskiwacza, jakość wody, kondycję upraw, a także uwzględnić szereg innych czynników.

Jak obliczyć stężenie preparatu?

Przed przystąpieniem do obliczania stężenia preparatu konieczna jest znajomość dawki środka ochrony roślin na jednostkę powierzchni (zazwyczaj jest to hektar), a także wielkość dawki cieczy roboczej na jednostkę powierzchni pola. Informacje dotyczące zalecanego dawkowania produktu znajdują się na etykiecie środka ochrony roślin.

Sposób obliczania dawkowania środków ochrony roślin zależy także od ich postaci. W przypadku produktów sypkich do rozpuszczenia w wodzie będzie on nieco inny niż dla koncentratów przeznaczonych do sporządzania zawiesiny.

W pierwszym wypadku, w obliczeniach uwzględnia się wagę pestycydu, z kolei w wypadku środków płynnych bierze się pod uwagę objętość. Każda mieszanina składa się z rozpuszczalnika, którym w wypadku nawozów najczęściej jest woda, oraz z rozpuszczonej w nim substancji, czyli, w tym wypadku, środka ochrony roślin. Obie substancje stanowią całość, czyli roztwór. Zatem zachodzi zależność: masa roztworu = masa rozpuszczalnika + masa substancji rozpuszczonej.

W celu obliczenia stężenie preparatu wykorzystuje się wzór na stężenie procentowe:

Cp = (ms/mr) x 100%;

w którym poszczególne symbole oznaczają:

Cp – stężenie procentowe,

ms – masa substancji,

mr – masa roztworu.

Zatem, jeżeli producent zaleca stosowanie koncentratu produktu w stężeniu 0,5%, a zalecana dawka ciecz roboczej na hektar to 100 l, podstawiając te wartości do powyższego wzoru otrzymujemy:

0,5% = (ms/100 l) x 100%,

a po przekształceniach:

ms = 0,5 l

W kolejnym kroku otrzymany wynik umożliwia obliczenie ilości wody, którą należy wlać do zbiornika, aby uzyskać ciecz roboczą. W tym celu wykorzystuje się zależność, iż masa roztworu to suma mas rozpuszczalnika i substancji rozpuszczonej (ozn. x):

100 = 0,5 + x,

a po przekształceniu:

x = 99,5l

Z powyższych obliczeń wynika, że aby uzyskać 100 l cieczy roboczej o stężeniu 0,5%, konieczne jest wymieszanie 0,5l koncentratu oraz 99,5l wody.

Stężenie preparatu można także obliczyć wykorzystując internetowe kalkulatory. Są one dostępne na stronach internetowych producentów środków ochrony roślin, a także na portalach rolniczych. Po wprowadzeniu wymaganych danych otrzymujemy gotowy wynik. Są one także pomocne w określaniu ilości środka koniecznego do przeprowadzenia oprysku na polu. W obliczaniu stężenie preparatu pomocne są również tabele. Odczytując w nich wyniki z pól odpowiadających ilości wody i środka, określa się stężenie preparatu o podanych parametrach. Tabele te działają dwukierunkowo, to znaczy, że odczytując stężenie produktu i objętość wody, można określić ilość preparatu konieczną do uzyskania pożądanej cieczy roboczej.

Jak obliczyć proporcje oprysku środkiem ochrony roślin?

Obliczenie proporcji oprysku środkiem ochrony roślin jest jedną z najważniejszych czynności podczas zabiegów pestycydami. Krok ten polega na określeniu:

- ilości środka koniecznego do zabiegu,

- ilości wody potrzebnej do oprysku,

- oceny, ile razy konieczne będzie uzupełnianie mieszaniny w zbiorniku spryskiwacza.

Proporce oprysku można obliczać samodzielnie lub skorzystać w tym celu z gotowych kalkulatorów, które korzystają z wzorów w sposób zautomatyzowany. Niezależnie od wybranej metody, konieczna jest znajomość poniższych zmiennych:

- dawka środka ochrony roślin: zazwyczaj liczona jest w l/ha i podana na etykiecie produktu. Należy pamiętać, że dawkowanie produktu może różnić się w zależności od rodzaju uprawy, jej fazy wzrostu, a także zależy od rodzaju problemu. Ponadto, w wypadku produktów przeznaczonych do zapobiegania i zwalczania, dawkowanie może różnić się w zależności, czy środek stosowany jest profilaktycznie czy interwencyjnie. Dlatego, aby prawidłowo dobrać dawkowanie, konieczna jest znajomość występujących w uprawach zagrożeń,

- areał upraw: podawany w hektarach, określa powierzchnię pól, na których ma być zastosowany oprysk,

- dawka wody: liczona w l/ha, określa ilość wody, którą można dodać do cieczy roboczej, aby oprysk był efektywny i zależy os sposobu rozprowadzania mieszaniny. Informacja ta podana jest w karcie charakterystyki produktu,

- pojemność opryskiwacza: informacja ta jest konieczna do obliczenia liczby napełnień opryskiwacza niezbędnej do pokrycia upraw.

Na przykład, jeżeli zalecana dawka produktu wynosi 2l/ha, powierzchnia upraw to 30 ha, ilość wody konieczna do oprysku 1 ha upraw to 500 l, a opryskiwacz ma pojemność 1000l, obliczamy:

1. ilość środka koniecznego do oprysku: 2l/ha x 30 ha = 60 l

2. ilość napełnień: obszar oprysku po jednorazowym napełnieniu: 1000/500 = 2 ha, 30/2 = 15 napełnień

3. ilość wody: 500l/ha x 30 ha = 15000 l

4. proporcje oprysku: Ponieważ ciecz roboczą należy przygotowywać bezpośrednio przed zużyciem, na tym etapie należy pomnożyć dawkowanie produktu oraz wody przez liczbę hektarów, na które wystarczy jedno napełnienie opryskiwacza.

2 l/ha środka x 2 ha = 4 l – jest to ilość produktu, którą należy jednorazowo wlać do opryskiwacza 500 l wody x 2 ha = 1000 l wody, którą należy dodać do mieszaniny.

Jakie parametry techniczne wyróżniamy przy oprysku roślin?

Wykonywanie oprysków wymaga precyzji i dokładnych obliczeń w celu prawidłowego skalibrowania opryskiwacza. Ponadto, każdy środek ochrony roślin ma nieco inne właściwości i wymagani względem stosowania. Informacje na ten temat zawarte są w charakterystyce produktu, jednak konieczna jest także znajomość parametrów oprysku takich jak:

1. Kroplistość – jest to cecha określająca wielkość kropli rozpylanych przez opryskiwacz. Im krople są lżejsze, tym gęściej pokrywają powierzchnię, ale jednocześnie są bardziej podatne na znoszenie przez wiatr. Wyróżnia się kilka grup kroplistości:

- drobne: zalecane do powschodowych oprysków herbicydami i insektycydami, doskonałe pokrycie upraw preparatem,

- średnie: zalecane przy opryskach herbicydami oraz do interwencyjnego nawożenia makro- i mikroelementami, podatne na znoszenie przez wiatr przy niskim ciśnieniu,

- grube: zalecane przy dokarmianiu mocznikiem oraz przy desykacji, niskie ryzyko znoszenia,

- bardzo grube: może być stosowane przy wietrznej pogodzie, ponieważ krople są najmniej podatne na znoszenie.

2. Ciśnienie robocze – od wartości tego parametru zależy prędkość wyrzucanej cieczy i jest on powiązany z kroplistością. Im większe krople cieczy roboczej, tym większej siły potrzeba do ich wyrzucenia na pożądaną odległość. Wielkość ciśnienia roboczego zależy od rodzaju rozpylacza:

- opryskując rozpylaczami wirowymi ciśnienie powinno wynosić 0,5 – 1 MPa,

- opryskując rozpylaczami szczelinowymi optymalne ciśnienie to 0,2 – 0,5 MPa.

3. Ciśnienie w powietrzniku znajdującym się na pompie wodnej opryskiwacza – powinna wynosić około 60 - 70% ciśnienia cieczy do oprysku wskazanego manometrze. Zbyt niskie może wymagać uzupełnienia przy użyciu ręcznej pompki, a także świadczyć o istnieniu nieszczelności i konieczności wymiany membrany.

4. Prędkość jazdy – ma duże znaczenie dla efektywności oprysku. Im większa prędkość przy ustalonym ciśnieniu i kroplistości, tym mniejsza ilość środka rozpylona na polu. Ponadto, przy wyższych prędkościach należy uwzględnić znoszenie kropli przez powiew powietrza, dlatego nie są one zalecane do oprysków drobnokroplistych. Dobór prędkości przejazdu powinien być także dopasowany do rodzaju rozpylanych preparatów. Najczęściej zalecana jest prędkość przejazdu między 5, a 8 km/h, chociaż w wypadku oprysku na zarazę ziemniaka czy szarą pleśń truskawek, jazda z prędkością 3 km/h gwarantuje lepsze pokrycie upraw, a także większą skuteczność oprysku.

Po ustaleniu wymienionych wyżej parametrów należy przeprowadzić próbę oprysku. W tym celu, po zamontowaniu wybranych rozpylaczy, wypełnia się zbiornik opryskiwacza czystą wodą do określonego poziomu. Następnie uruchamia się pompę opryskiwacza przy otwartym zasilaniu zespołów roboczych na minutę, utrzymując obroty silnika ciągnikowego na takim poziomie, na jakim będą stosowane podczas pracy. Po zatrzymaniu pompy po upływie minuty należy dolać wody do pierwotnego jej poziomu w zbiorniku, jednocześnie mierząc jej ilość podczas dolewania. Ilość ta może być również określona na podstawie pomiaru natężenie wypływu cieczy z 1 rozpylacza podczas 1 próby.

Jaka ilość środków ochrony roślin na zbiornik opryskiwacza?

Ilość środków ochrony roślin na zbiornik opryskiwacza zależy od kilku parametrów, takich jak: dawkowanie środka, zalecana ilość wody na hektar oraz od pojemności opryskiwacza.

Dawkowanie środka nie może być przypadkowe. Zależnie od preparatu i jego przeznaczenia uzyskanie skutecznego działania wymaga równomiernej aplikacji określonej ilości produktu na jednostkę powierzchni. Wartość tego parametru wyrażona jest w kilogramach lub litrach na hektar, a informacje na ten temat zawarte są w karcie charakterystyki produktu i zależą od rodzaju i fazy rozwoju upraw, a także od zwalczanego zagrożenia. Znając ten parametr, możliwe jest obliczenie ilości środka potrzebnego do oprysku uprawy.

Zalecana ilość wody to parametr zmienny. Jego wartość zależy od rodzaju stosowanego środka, zwalczanych szkodników i posiadanego sprzętu. Najczęściej stosowane ilości wody wahają się między 100, a 400 l/ha, jednak czasami mogą wynosić nawet ponad1000 l/ha. Nie bez znaczenia ma tutaj jakość wody, która może wpływać na rozpuszczalność i skuteczność oprysku. Do sporządzania cieczy roboczej należy wykorzystywać czystą wodę wodociągową, biorąc pod uwagę fakt, że twarda woda może przyczyniać się do zapchania dysz rozpylaczy. Stosowanie wody nieodpowiedniej jakości może również wpłynąć na konieczność zwiększenia dawkowania środków ochrony roślin, zwłaszcza gdy wykorzystywana woda jest twarda. W przypadku złej jakości wody wodociągowej, pomocne może się okazać zastosowanie adjuwantów – są to środki, które działają kondycjonująco, czyli znoszą szkodliwy wpływ twardej wody, ale także zwiększają przyczepność mieszaniny do liści.

Pojemność opryskiwacza pozwala określić powierzchnię, jaką można opryskać po jednym napełnieniu. Jeżeli ilość sporządzone cieczy roboczej jest większa niż konieczna do przeprowadzenia oprysku, pozostałości muszą zostać zutylizowane z bezpieczny sposób. Z kolei jeżeli opryskiwacz ma większą pojemność, konieczne będzie uzupełnianie cieczy roboczej.

Znając powyższe parametry można łatwo obliczyć dawkę środka ochrony roślin na zbiornik: dawka środka na zbiornik [l lub kg] = (pojemność zbiornika [l] x dawka preparatu [l lub kg])/dawka cieczy [l/ha]

Inny sposób obliczania dawki środka na zbiornik to:

1. Określenie ilości hektarów, które można opryskać po jednorazowym napełnieniu zbiornika.

2. Pomnożyć dawkę środka podaną przez producenta i ilość hektarów jednorazowo opryskiwanych. Powyższe obliczenia można również wykonać przy pomocy kalkulatorów zamieszczonych na stronach producentów środków ochrony roślin oraz na portalach rolniczych. W celu skorzystania z takiego narzędzie, należy podać powyższe parametry, a kalkulator w sposób zautomatyzowany oblicza parametry niezbędne do przygotowania oprysku.

Przystępując do sporządzania cieczy roboczej, należy pamiętać, że gwarancją efektywnego działania jest prawidłowe wymieszanie środka ochrony roślin. Częstym zabiegiem jest początkowe rozpuszczanie produktu w niewielkiej ilości wody, a następnie uzupełnianie wodą zbiornika do pożądanej wartości. W przypadku niektórych substancji konieczne jest także częste mieszanie cieczy roboczej, aby zapobiegać osiadaniu cząsteczek środka na dnie zbiornika.