Jakie korzyści przynosi dokarmianie dolistne ziemniaków?

Dolistne dokarmianie ziemniaków jest zabiegiem zwiększającym efektywność i uzupełniającym nawożenie doglebowe, które nie gwarantuje pełnej dostępności makro- i mikroelementów. Ponadto, taka metoda powala na szybkie i efektywne wspomaganie plantacji w warunkach zmniejszonego wychwytu korzeniowego lub obniżonej dostępności składników pokarmowych w glebie.

Co daje nawożenie dolistne ziemniaków?

Intensywny rozwój ziemniaka sprawia, że składniki pokarmowe są pobierane tak intensywnie, że klasyczne nawozy stosowane doglebowo nie są w stanie zaspokoić potrzeb pokarmowych roślin. Niedobory w okresie największego zapotrzebowania na substancje odżywcze mogą wystąpić także na glebach bogatych i regularnie nawożonych. W takich sytuacjach prowadzenie zintegrowanego dokarmiania dolistnego umożliwia zaspokojenie potrzeb pokarmowych ziemniaka, co pozwala na uzyskanie wysokich i wyrównanych plonów. Ponadto, dolistne nawożenie pozwala całkowicie pokryć zapotrzebowanie na mikroelementy, wśród których bardzo ważna rolę w rozwoju ziemniaka pełni mangan oraz żelazo.

Dolistne dokarmianie ziemniaka umożliwia szybkie uzupełnienie niedoborów w uprawach, a także jest jedną z form stosowanych przy wprowadzaniu korekt systemu nawożenia. Stosowanie tego rozwiązania pozwala zmaksymalizować wykorzystanie substancji zawartych w nawozie przy jednoczesnym ograniczeniu jego dawkowania. Badania wykazały, że substancje zawarte w nawozach stosowanych dolistnie są przyswajane przez rośliny nawet w 90%. Dzięki temu możliwe jest ograniczenie zużycia nawozów, które nie przenikają do wód gruntowych i nie wywierają negatywnego wpływu na środowisko. Znacznemu ograniczeniu ulega także degradacja substancji aktywnych oraz wymywanie nawozu z gleby. Ponadto, oprysk nawozem może być połączony z zabiegami środkami ochrony roślin, co zmniejsza nakład pracy i kosztów związanych z uprawą, a także ogranicza stres roślin oraz utwardzanie gleby przejazdami sprzętem rolniczym.

Dostarczanie makro- i mikroelementów bezpośrednio na powierzchnię liści w formie wodnego roztworu sprawia, że polepsza się ogólny stan roślin. Dolistne nawożenie stymuluje bowiem rozwój korzeni, co poprawia wchłanianie substancji z gleby. Taka forma uzupełnianie fosforu będzie skutkowała rozwojem systemu korzeniowego także podczas suszy. Roślina, której zapotrzebowanie na minerały jest zaspokojone rośnie szybciej, a także charakteryzuje się większą odpornością na choroby, stres i niekorzystne warunki pogodowe.

Kiedy stosować nawozy dolistne w ziemniakach?

Ziemniaki nawozi się dolistnie na dwa sposoby:

- prewencyjnie – minerały stosuje się w okresach zwiększonego zapotrzebowania na nie lub podwyższonego ryzyka wystąpienia niedoborów związanego w utrudnieniem wchłaniania z gleby, kiedy na roślinach nie widać objawów niedoboru,

- interwencyjnie – kiedy na roślinach widoczne są objawy niedoborów, ten sposób umożliwia szybkie dostarczenie doskonale przyswajalnych elementów.

Ziemniaki w cyklu wegetacyjnym mogą być nawożone kilkukrotnie, jednak każdorazowe zastosowanie nawozu dolistnego wymaga odpowiednich warunków oraz oceny występowania niedoborów:

- azot – zahamowanie wzrostu, liście słabo wykształcone z odbarwieniami,

- magnez – żółknięcie tkanki między nerwami, następnie jej brązowienie i zamieranie, zwiędły pokrój roślin,

- potas – zasychanie liści na wierzchołkach i brzegach, następnie ich zwijanie i odpadanie, ciemnienie miąższu bulw,

- mangan – jasnożółte wybarwienie młodych liści między nerwami, które rozpoczyna się od podstawy liści, opóźnione kwitnienie, wzrost podatności na parcha zwykłego,

- cynk – karłowatość roślin, chloroza liści, które są drobne, kruche i zdeformowane,

- bor – skrócenie łodyg, krzaczasty pokrój roślin, łamliwość liści, które przyjmują kształt łódkowaty,

- miedź – żółknięcie i bielenie liści od wierzchołków, opóźniony wzrost i zniekształcenie kwiatostanów.

Mówiąc o niedoborach, należy podkreślić, że początkowe stadia niedoborów nie dają objawów widocznych gołym okiem. Co więcej, możliwe jest występowanie kilku niedoborów jednocześnie, co znacznie utrudni diagnostykę w oparciu o objawy. Dlatego planowanie nawożenia dolistnego powinno być poprzedzone:

- analizą zapotrzebowania ziemniaków na minerały,

- analizą gleby, która umożliwi poznanie jej zasobności i krytyczne makro- i mikroelementy.

Zaleca się, aby dolistne dokarmianie ziemniaka pokrywało się z okresem zwiększonego zapotrzebowania na minerały, czyli w okresie intensywnego tworzenia bulw na stolonach (tuberyzacja), przy jednoczesnym występowaniu sprzyjających warunków zewnętrznych. W zależności od odmiany warunki sprzyjające stosowaniu dolistnemu nawożeniu ziemniaków występują od czerwca do początku sierpnia co daje dość długi przedział czasowy.

Po jakim czasie działa nawóz dolistny w ziemniakach?

W porównaniu z tradycyjnym nawożeniem doglebowym, nawozy stosowane dolistnie charakteryzują się wysoką szybkością wchłaniania, dzięki czemu efekty widoczne są w stosunkowo krótkim czasie. Udowodniono, że 90% nawozu jest absorbowane z powierzchni liści w ciągu kilku nastu godzin. Substancją, która jest pobierana najszybciej jest azot w formie oprysku wodnym roztworem mocznika.

Ta forma jest bowiem asymilowana przez rośliny wyjątkowo szybko. 80% zastosowanego azotu jest wchłaniane w ciągu 5 godzin.

Na tempo działania dolistnych nawozów wpływ ma kilka czynników, takich jak:

1. Wiek rośliny – efekty działania nawozu są lepiej widoczne na młodych roślinach, ponieważ nie posiadają one na swojej powierzchni grubej warstwy wosku, która spowalnia i utrudnia asymilację. Z kolei na liściach starszych roślin występuje gruba warstwa wosku, która utrudnia transport przez liście.

2. Sposób prowadzenia zabiegu dokarmiania.

Technika przeprowadzania dolistnego dokarmiania ma duży wpływ na wchłanianie substancji czynnych, a także na szybkość działania oprysku. Ważne jest to, na jaką stronę liścia opada nawóz podczas oprysku, ponieważ wchłanianie ze spodniej powierzchni liścia jest dużo szybsze niż z wierzchu liści. Aby zwiększyć szybkość działania i wydajność asymilacji, warto prowadzić zabiegi przy użyciu rękawa powietrznego, który umożliwia równomierne rozprowadzenie cieczy roboczej.

3. Stan rośliny.

Prawidłowe wchłanianie dolistnie zastosowanych nawozów możliwe jest tylko gdy rośliny są zdrowe i w dobrym stanie, tj. ich turgor jest zachowany, nie mają uszkodzonych lub uschniętych liści. W przeciwnym razie wchłanianie będzie niemożliwe lub bardzo spowolnione, w związku z czym, szybkość działania nawozów dolistnych jest większa u zdrowych roślin.

4. Temperatura.

Najlepsze parametry do przeprowadzenia zabiegu, które jednocześnie umożliwiają maksymalizację wchłaniania substancji aktywnej to temperatura około 15-16ºC. Prowadzenie zabiegów w temperaturze zbyt niskiej, to znaczy mniej niż 10ºC, nie jest korzystne., ponieważ w tych temperaturach ziemniaki nie będą w stanie przyswajać nawozu. Podobna zależność występuje przy zbyt wysokich temperaturach – przy przekroczeniu 20ºC zdolność absorpcji roślin drastycznie spada.

5. Formuła nawozu.

Do dokarmiania dolistnego przeznaczone są nawozy rozpuszczalne w wodzie. Tlenki są powoli przyswajane przez rośliny, ponieważ charakteryzują się słabą rozpuszczalnością. Z kolei najlepsze wchłanianie dotyczy chelatów i uwodnionych soli. Te postacie odznaczają się doskonałą rozpuszczalnością w wodzie, a także mogą wywierać dodatkowy dobroczynny wpływ na rośliny (tak się dzieje gdy stosuje się nawozy aminokwasowe zawierające schelatowane minerały).

Kiedy warto dokarmiać dolistnie ziemniaki?

Dolistne dokarmianie ziemniaków można przeprowadzać od momentu wytworzenia pędów bocznych do fazy formowania jagód. Zabieg ten może być wykonywany nawet kilkukrotnie w sezonie wegetacyjnym. Nawożenie najlepiej rozpocząć po zwarciu międzyrzędzi, ponieważ w tym czasie powierzchnia liści jest duża. Kolejne zabiegi mogą być wykonywane aż do formowania jagód. Uprawy ziemniaka bardzo często nawożone są mocznikiem, który stanowi doskonałe źródło wysokoprzyswajalnego azotu. W zależności od uprawianej odmiany ziemniaka, zaleca się wykonanie od 1 do 3 oprysków w odstępach 10-14 dni.

Dokarmianie dolistne prowadzi się wykorzystując preparaty wielkoskładnikowe, jednak najczęściej drogą nalistną uzupełnia się mikroelementy (miedź, żelazo, bor, mangan, cynk, molibden), a także azot, magnez i siarkę. Procedury te przeprowadza się wcześnie rano lub wieczorem, przy pełnym turgorze roślin, a także wilgotności powietrza w przedziale 60-80%. Temperatura powietrze podczas zabiegu powinna być wyższa niż 10-12ºC, ale niższa niż 20ºC z optimum 15-16ºC. Niskie temperatury upośledzają asymiliację, a oprysk w zbyt wysokiej temperaturze może prowadzić do uszkodzenia blaszki liści. Należy także unikać dokarmiania dolistnego ziemniaków w słoneczne dni, ponieważ w takich warunkach intensywnie zachodzi parowanie, co sprawia, że nawóz może wyparować zanim opadnie na roślinę. Należy pamiętać, że dokarmiania dolistnego, podobnie jak innych oprysków, nie należy wykonywać w dni wietrzne, ponieważ uniemożliwia to kontrolę nad rozpylaniem cieczy roboczej.

Jakie są korzyści dokarmiania dolistnie ziemniaków?

Dolistne dokarmianie ziemniaków stanowi doskonałe uzupełnienie nawożenia doglebowego, a także niesie szereg, krótko scharakteryzowanych poniżej, zalet:

- taki sposób dokarmiania umożliwia równomierne rozmieszczenie nawozu na całym obszarze upraw, dzięki czemu wykorzystanie składników w nawozie jest zrównoważone, a plon i rozwój ziemniaków jest wyrównany,

- dolistne dokarmianie pozwala w pełni pokryć zapotrzebowanie ziemniaków na mikroelementy,

- możliwość dowolnego modyfikowania składu i proporcji stosowanej mieszanki pozwala na prowadzenie zrównoważonego nawożenia, dopasowanego do aktualnych warunków i potrzeb ziemniaków z wykorzystaniem pełnego potencjału glebowego,

- dolistne dokarmianie umożliwia połączenie nawożenia z opryskami środkami ochrony roślin, co pozwala na ograniczenie czasu, pracy i środków przeznaczonych na prowadzenie upraw,

- szybkie uzupełnienie niedoborów pozwala w krótkim czasie wrócić do zdrowia roślinom dotkniętym niedoborami,

- ten sposób nawożenia wymaga znacznie mniejszego zużycia nawozów, co, przy dzisiejszych kosztach środków ochrony roślin, pozwala wygenerować znaczne oszczędności, a także ogranicza wpływ intensywnej uprawy roli na środowisko,

- nawozy stosowane dolistnie nie przenikają do wód gruntowych i nie przyczyniają się do eutrofizacji zbiorników wodnych. Równoległe prowadzenie nawożenia dolistnego i doglebowego, dzięki zapewnieniu ziemniakom wszystkich niezbędnych do rozwoju substancji, pozwala zwiększyć uzyskiwane plony nawet o 20-30%, a także:

- stymuluje prawidłowy wzrost i rozwój roślin,

- wspomaga rozwój systemu korzeniowego,

- poprawia wartość plonu, a także jego ilość i jakość biologiczną,

- zapewnienie roślinom niezbędnych substancji sprawia, że ich mechanizmy odpornościowe są w pełni sprawne, co wiąże się z ograniczeniem występowania chorób oraz negatywnych skutków stresu,

- dolistne nawożenie umożliwia poprawę zdolności pobierania i wiązania składników pokarmowych z podłoża.