Jak zwalczyć chwasty w uprawie buraka cukrowego? Jaki oprysk na buraka?

Burak cukrowy jest szczególnie narażony na negatywne skutki zachwaszczenia zarówno roślinami jedno- jak i dwuliściennymi. Wynika to z terminu siewu, uprawy w szerokich międzyrzędziach oraz stosunkowo powolnego wzrostu w początkowym okresie. Dlatego zwalczanie chwastów w uprawie buraka cukrowego powinno odbywać się w sposób celowany, według planu opartego o analizę chwastów w uprawie.

Kiedy stosować ochronę buraka cukrowego przed zachwaszczeniem?

Ochrona buraków cukrowych przed zachwaszczeniem, z uwagi na wycofanie kilku substancji czynnych, jest coraz trudniejsza. Za okres krytyczny uznaje się pierwsze tygodnie wegetacji, czyli stadia do wykształcenia 6 -8 liści.

W tym okresie bowiem roślina jest najbardziej narażona na niekorzystne działanie chwastów.

Dlatego zwalczanie chwastów w burakach cukrowych przeprowadza się w dwóch terminach:

- przedwschodowo,

- powschodowo.

Przedwschodowe opryski mają na celu uniemożliwienie wykiełkowania chwastów zanim wzejdą buraki. Jak każdy zabieg, powinien być on oparty o analizę profilu zachwaszczenia. W tym celu należy założyć okna kontrolne, które pozwalają ocenić skład gatunkowy i potencjalne natężenie zachwaszczenia, a także dobrać odpowiedni herbicyd.Okna kontrolne polegają na przykryciu fragmentów pola przezroczystą folią. Wschody chwastów znacznie szybciej pojawiają się pod folią, co umożliwia ich identyfikację i celowane zwalczanie.

Kolejne zabiegi przeprowadza się już powschodowo. W wypadku zabiegów po wschodach buraka, stosuje się metodę dawek dzielonych. Oznacza ona kilkukrotne przeprowadzanie oprysku w taki sposób, który umożliwia maksymalne wydłużenie ochrony herbicydowej w uprawie. Pierwszy zabieg zaleca się przeprowadzić gdy chwasty są w początkowych fazach rozwoju, ponieważ w tym czasie charakteryzuje je największa podatność na działanie herbicydów. Z kolei buraki powinny znajdować się w fazie liścieni do fazy 1 – 2 liści właściwych. Kolejne opryski (wykonuje się ich najczęściej 3) przeprowadza się po wzejściu nowych chwastów, w miarę kolejnych ich wschodów. Terminy oprysków zależą od warunków pogodowych, które mają duży wpływ na rozwój chwastów. Zazwyczaj opryski powtarza się co około 7 – 10 dni.

Przedwschodowe zwalczanie chwastów w buraku cukrowym

Burak cukrowy jest bardzo narażony na szkody powodowane przez chwasty, dlatego ważne jest ich zwalczanie jeszcze przed wschodami, najlepiej przy użyciu herbicydów celowanych. W tym celu, bezpośrednio po wysiewie nasion, rozkłada się w kilku punktach plantacji fragmenty przezroczystej folii przymocowanej do podłoża. Rozwiązanie to umożliwia wcześniejsze wzejście chwastów i siewek buraka, co umożliwi ustalenie składu gatunkowego chwastów.

Przedwschodowo stosuje się herbicydy nalistno-doglebowe, zawierające takie substancje czynne jak: metamitron, chlorydazon i etofumesat. Przeprowadzając zabieg takimi środkami ważne jest odpowiednie uwodnienie gleby, które umożliwi aktywizację substancji czynnych. Przedwschodowo dopuszczone jest także stosowanie glifosatu – herbicydu totalnego, niszczącego tylko siewki będące na powierzchni pola. Stosując glifosat, należy pamiętać, że graniczny termin zastosowania tej substancji przypada na moment kiełkowania buraków w oknach kontrolnych. Jednocześnie, aby oprysk był skuteczny, temperatura powietrza nie może spadać poniżej 5ºC.

Powschodowe zwalczanie chwastów w buraku cukrowym

Po wykiełkowaniu nasion buraka, konieczne jest dalsze zwalczanie chwastów. Pierwszy zabieg powschodowy powinno wykonać się od fazy liścieni do fazy 1-2 liści buraka. W tym czasie chwasty powinny być już w fazie liścieni lub pierwszych liści. Nie należy omijać tego zabiegu, ponieważ pierwsze tygodnie wegetacji to czas, gdy burak jest najbardziej narażony na konkurencję ze strony chwastów. Czas ten trwa od wschodów do wykształcenia 6 – 8 liści właściwych.

Kolejne zabiegi herbicydami, zazwyczaj wykonuje się 3, przeprowadza się w systemie dawek dzielonych, co 7 – 10 dni. Pozwalają one na maksymalne wydłużenie czasu ochrony herbicydowej. W powschodowym zwalczaniu chwastów w buraku cukrowym wykorzystuje się: metamitron, chlopyralid, triflusulfuron metylowy, etofumesat, chizalop. Substancje te zwalczają zarówno chwasty jedno- jak i dwuliścienne.

Buraki cukrowe są bardzo wrażliwe na fitotoksyczne działanie herbicydów, dlatego konieczne jest dokładne przestrzeganie zalecanego przez producenta dawkowania.

Jakie szkody mogą wywołać chwasty w buraku cukrowym?

Buraki cukrowe wyróżniają się na tle innych roślin uprawnym tym, że od zasiewu do ich kiełkowania mija stosunkowo dużo czasu. Dodatkowo, uprawiany jest w stosunkowo szerokich międzyrzędziach, na glebach dobrze uprawionych i bogatych w składniki odżywcze. Powyższe cechy sprawiają, że uprawy buraka cukrowego stanowią także doskonałe miejsce do rozwoju chwastów, które stanowią silną konkurencję dla buraków cukrowych.

Ponadto, wywierają one szkodliwy wpływ na uprawy. Konkurują z nimi o składniki pokarmowe, wodę i światło. Pobierają także z gleby mikro- i makroelementy, wpływają na jej przesuszanie, a także zmniejszają asymilację roślin, które zacieniają.

W początkowym okresie wegetacji chwasty nie tylko zabierają uprawom składniki odżywcze. Wzrost chwastów powoduje także zacienie, które utrudnia lub opóźnia, a skrajnych przypadkach wręcz uniemożliwia wschody. Sprawia to, że kiełkujące siewki są bardzo małe i słabe. Ponadto, intensywne zachwaszczenie nie sprzyja budowaniu plonu – korzenie buraków rosnących w otoczeniu chwastów są mniejsze i zawierają mniej cukru. Chwasty są również żywicielami dla organizmów chorobotwórczych, utrudniają prace polowe, a także ograniczają ruch powietrza w uprawie, co sprzyja rozwojowi chorób grzybowych.

Kiedy chwasty w buraku cukrowym stanowią zagrożenie?

Burak cukrowy jest bardzo narażony na konkurencję ze strony chwastów. Wynika to z terminu siewu, uprawy w szerokich międzyrzędziach oraz wolnego wzrostu siewek w początkowym okresie. Zachwaszczenie upraw buraka cukrowego stanowi zagrożenie przez cały okres wegetacji, jednak okres krytyczny przypada na pierwsze kilka tygodni po zasiewie. Występowanie chwastów w tym okresie może spowodować duże straty w plonie.

W początkowym okresie rozwoju buraka (do fazy 6-8 liści), chwasty czerpią z gleby wodę i substancje odżywcze, które są niezbędne burakom do kiełkowania. Tworzą one również stosunkowo gęstą darń, która ogranicza dostęp światła do kiełkujących siewek. Sprawia to, że nasiona mają obniżoną siłę kiełkowania, a młode rośliny są słabsze i bardziej podatne na choroby. Zachwaszczenie w późniejszym okresie znacznie utrudnia prowadzenie zabiegów pielęgnacyjnych, a także uniemożliwia prawidłową wentylację uprawy, co zwiększa ryzyko wystąpienia chorób grzybowych, a także sprzyja rozwojowi szkodników.

Przegląd chwastów w buraku cukrowym

Uprawy buraka cukrowego są narażone na rozwój chwastów jedno- i dwuliściennych, wśród których występują najczęściej:

1. Komosa biała

To jeden z najgroźniejszych chwastów, gatunek ten należy do bardzo uciążliwych i szybko zagłuszających inne rośliny. Jej intensywny rozwój może prowadzić do całkowitej utraty plonu, dlatego próg ekonomicznej szkodliwości dla tej rośliny wynosi 1 szt. na 1 m2. Może osiągać znaczne rozmiary, sięgające nawet 180cm, a także produkuje liczne nasiona, które mogą przeżyć w glebie wiele lat. Komosa biała charakteryzuje się także dużą odpornością na suszę.

2. Rdesty

Jest to grupa chwastów jarych z rodziny rdestowatych. Wiele z nich to rośliny ruderalne. W uprawach buraka cukrowego największe zagrożenie stanowią: rdest plamisty, rdest ptasi i rdest powojowaty.

Rdest plamisty nie tylko jest mało wymagający i szybko rośnie, jest on także wektorem mątwika burakowego – nicienia, którego żerowanie prowadzi do osłabienia rozwoju buraka i spadku plonu nawet o 30%.

Rdest ptasi to roślina, której rozwój może znacznie utrudnić zbiór buraków. Rdest powojowaty – rośnie owijając się wokół roślin, czym ogranicza dostęp do światła, jednocześnie konkurując o wodę i składniki pokarmowe.

3. Przytulia czepna

Chwast ten jest wybitnie konkurencyjny, próg szkodliwości w burakach to 0,5 szt. na 1 m2. Rośliny te rozwijają się intensywnie, co sprawia, że są poważnym konkurentem o wodę i składniki pokarmowe. Ich nasiona rozprzestrzeniają się, między innymi, na sierści zwierząt, przez co łątwo i szybko kolonizuje nowe obszary.

4. Samosiewy rzepaku

Stanowią jeden z ważniejszych chwastów w uprawach buraka cukrowego. Kiełkują na polach, na których uprawiany był rzepak ozimy. Samosiewy rozwijają palowy system korzeniowy, który silnie konkuruje z burakami o wodę i pokarm.

5. Szarłat szorstki

Chwast ten cechują doskonałe zdolności przystosowawcze do różnych warunków środowiska. Szybko się ukorzenia, a także może się uodparniać na działanie herbicydów. Jest to gatunek pojawiający się często jako chwast wtórny. Próg ekonomicznej szkodliwości dla upraw buraka cukrowego wynosi 2 szt. na 10 m2.

Kiedy, w jakim terminie i w jakich temperaturach zwalczać chwasty w uprawie buraka cukrowego?

Programy zwalczania chwastów w uprawach buraka cukrowego zakładają prowadzenie zabiegów mających na celu ograniczenie zachwaszczenia w następujących etapach uprawy:

- przedsiewnie,

- przedwschodowo,

- powschodowo.

Obejmują one zarówno zabiegi mechaniczne, takie jak orka czy podorywka, uprawy zimowe, czy wykorzystanie pielników i agregatów uprawowych, ściółkowanie, a także wykorzystanie herbicydów. Chemiczne zwalczanie chwastów przeprowadza się zazwyczaj w kilku zabiegach. Pierwszy z nich wykonuje się przed wschodami buraka. Często wykorzystuje się w tym celu herbicydy totalne, takie jak glifosat. Ich prawidłowe działanie wymaga wykiełkowania chwastów, przy jednoczesnym pozostawaniu siewek buraka pod powierzchnią ziemi. Aby zabieg był skuteczny, gleba powinna mieć odpowiednie uwodnienie, aby umożliwić aktywację substancji czynnych w herbicydach. Z kolei temperatura powietrza nie może być niższa niż 5ºC.

Kolejne zabiegi należy wykonywać powschodowo. Czas między wschodami, a wytworzeniem przez buraki 6 – 8 liści to okres krytyczny, kiedy rośliny charakteryzują się największą wrażliwością na zachwaszczenie. Powschodowo wykonuje się średnio 3 opryski herbicydami. Stosuje się tu metodę dawek dzielonych, które maksymalnie wydłużają skuteczność oprysku. Jeżeli wystąpi zachwaszczenie wtórne upraw, należy wykonać dodatkowe zabiegi chemiczne lub mechaniczne, które zredukują ilość chwastów w uprawie. Należy przy tym pamiętać, że herbicydów nie stosuje się bezpośrednio przed jak i tuż po opadach deszczu, w warunkach wysokiego nasłonecznienie, a także gdy różnice temperatur między dniem i nocą są znaczne. Opryski najlepiej wykonywać w ciągu dnia, przy bezwietrznej pogodzie, gdy temperatura powietrza wynosi 12 – 20ºC, w upalne dni do oprysku najlepiej przystąpić wieczorem.

Buraki są bardzo wrażliwe na negatywne skutki działania herbicydów, dlatego, stosując opryski, koniecznie należy przestrzegać zalecanych dawek, a także uważać przy nawrocicach i przy starcie, gdzie zazwyczaj aplikowane są wyższe dawki środków.

Nasze rekomendacje:

KEZURO SC

(metamitron, chinomerak)

Zastosowanie przedwschodowe - maksymalna/zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 3,5 l/ha

Zastosowanie powschodowe - system dawek dzielonych:

• Pierwszy zabieg

Maksymalna/zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 0,9 l/ha
Termin stosowania: środek stosować w fazie liścieni (BBCH 10-11)

• Drugi zabieg

Maksymalna/zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 1,3 l/ha
Termin stosowania: środek stosować w fazie 2 liści właściwych buraka (BBCH 12)

• Trzeci zabieg

Maksymalna/zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 1,3 l/ha

SEDIM 120

(kletodym)

Środek stosować od wytworzenia przez rośliny buraka pierwszej pary liści do momentu, gdy rośliny zakryły nie więcej niż 50% międzyrzędzi (BBCH 12-35)

•  Zwalczanie chwastów rocznych np. prosowatych, owsa głuchego, samosiewów zbóż - maksymalna/zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 0,8 l/ha. Środek stosować, gdy chwasty znajdują się w fazie 2-5 liści właściwych.

• Zwalczanie perzu - maksymalna/zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 2 l/ha.