Na co należy zwracać uwagę kupując środki ochrony roślin?

Kupując środki ochrony roślin, należy zwrócić uwagę, czy sprzedawca działa legalnie, a także czy wystawia dowody zakupu. Ponadto, punkty sprzedaży tych produktów podlegają rejestracji i kontrolom Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Przed zakupem środków ochrony roślin, należy zapoznać się z etykietą produktu, która zawiera informacje dotyczące rejestracji produktu. Przestrzegając powyższych zaleceń, mamy pewność, że kupowany środek jest zarejestrowany do stosowania w kraju, a także, że sprzedawca prowadzi obrót środkami roślin zgodnie z literą prawa.

Jak kupować środki ochrony roślin?

Przez wiele lat większość zakupów środków ochrony roślin odbywała się w punktach stacjonarnych. Taka forma zakupu jest nie tylko wygodna – nie wymaga wychodzenia z domu, często okazuje się być także korzystniejsza cenowo. Coraz częściej także do drzwi użytkowników profesjonalnych pukają przedstawiciele handlowi, oferując oferty zakupu środków ochrony roślin bezpośrednio od producenta. Jednak niezależnie od miejsca zakupu, przed dokonaniem transakcji należy zwrócić uwagę na kilka ważnych aspektów, które pozwolą rozwiać wątpliwości dotyczące legalności i oryginalności kupowanych produktów.

1. Legalność.

Każdy sprzedawca, który działa legalnie, jest zobowiązany do odprowadzania podatków, a także rejestracji prowadzonych transakcji. Oznacza to, że każdy zakup u takiego sprzedawcy związany jest w wystawieniem dowodu zakupu – paragony lub faktury, w zależności od preferencji klienta. Kupując środki ochrony roślin, należy zawsze domagać się wydania dowodu zakupu. Jeżeli sprzedawca nie wystawia faktury VAT, może to oznaczać, że środki te, a także obrót nimi, są nielegalne. W taki sposób mogą być także sprzedawane produkty podrobione lub wycofane z obrotu.

2. Rzetelność.

Nadzór nad punktami sprzedaży środków ochrony roślin w Polsce sprawuje Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Jej wojewódzkie ośrodki prowadzą spis zarejestrowanych punktów sprzedaży, które podlegają okresowym kontrolom. Podmioty sprzedające takie produkty zobowiązane są do wpisu do rejestru przedsiębiorstw wykonujących działalność w zakresie wprowadzania środków ochrony roślin do obrotu lub konfekcjonowania tych środków. Podczas rejestracji podmiot musi podać dokładne dane przedsiębiorstwa, a także określić miejsca wprowadzania do obrotu oraz przechowywania środków ochrony roślin. Podmioty te podlegają cyklicznym kontrolom, podczas których weryfikowana jest prawdziwość informacji, a także sposób przechowywania składowanych środków. Podmioty, które są zarejestrowane i pomyślnie przechodzą wspomniane kontrole, znajdują się na listach dostępnych na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Rejestrze przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wprowadzania środków ochrony roślin do obrotu. Rejestr ten podzielony jest na województwa, ponieważ piecze nad nim sprawują wojewódzkie oddziały Inspekcji. Przed zakupem, należy się upewnić, że sprzedawca znajduje się na takiej liście.

3. Prawdziwość.

Kupując środki ochrony roślin należy upewnić się, że kupowany produkt jest oryginalny, a także dopuszczony do obrotu. Hodowcy mogą bowiem stosować jedynie te produkty, które znajdują się w Rejestrze środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu zezwoleniem Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Przed zakupem należy także zapoznać się z ulotką i instrukcją stosowania dołączonymi do produktu. Znajdują się tam bowiem informacje dotyczące substancji czynnej, zastosowania, dawkowania, środków ostrożności, a także informacja dotycząca dopuszczenia do obrotu, wraz z numerem zezwolenia wydanym przez MRiRW. Brak tych informacji powinien nasuwać podejrzenie dotyczące oryginalności i składu produkty.

Kto może kupić środki ochrony roślin?

Środki ochrony roślin może kupić każdy, jednak możliwości ich nabycia będą różne, w zależności od typu użytkownika.

Wyróżnia się dwa typy hodowców:

- profesjonalny,

- amator.

Amator, czyli hodowca nieprofesjonalny, to osoba, która nie ukończyła odpowiedniego szkolenia, ani nie produkuje żywności z zamiarem wprowadzenia jej do obrotu. Należą tu hobbyści, właściciele przydomowych ogródków, działek i balkonów, którzy uprawiają rośliny na własne, niezarobkowe, potrzeby. Osoby takie obowiązują ograniczenia dotyczące zakupu środków ochrony roślin. Wspomniane ograniczenia dotyczą zarówno rodzaju, jak i pojemności produktów. Użytkownicy nieprofesjonalni mogą nabywać jedynie niektóre środki ochrony roślin. Należą tu produkty bezpieczne, mniej toksyczne, przeznaczone do stosowania przez amatorów (informacja o tym powinna znajdować się na etykiecie produktu), a także w mniejszych opakowaniach.

Z kolei użytkownicy profesjonalni to osoby, które stosują środki ochrony roślin w uprawach, których produkty przeznaczone są do wprowadzania do obrotu. Termin ten obejmuje osoby, które stosują tego typu produkty w związku z działalnością zawodową, dlatego nie ogranicza się on tylko do plantatorów i rolników, ale także do operatorów i pracowników gospodarstw produkujących żywność, a także firm zajmujących się świadczeniem usług rolnych. Osoby te muszą posiadać stosowne uprawnienia, które otrzymuje się po odbyciu szkoleń.

Aby zostać użytkownikiem profesjonalnym, konieczne jest odbycie szkolenia z zakresu stosowania środków ochrony roślin, organizowanych przez upoważnione przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Roślin i Nasiennictwa ośrodki. Kursy te należy powtarzać co 5 lat, a w ich trakcie poruszane są następujące zagadnienia:

- regulacje prawne dotyczące stosowania ŚOR,

- charakterystykę ŚOR,

- zasady zintegrowanej ochrony roślin,

- techniki wykonywania zabiegów z użyciem ŚOR,

- ochrona środowiska przed negatywnym działaniem produktów na środowisko,

- BHP stosowania chemicznej ochrony roślin.

Użytkownicy profesjonalni mogą kupować środki ochrony roślin każdego typu i w każdych ilościach, jednak ciąży na nich szereg obowiązków, wśród których należy wymienić:

- uwzględnianie w uprawie wymogów Integrowanej Ochrony Roślin określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2013 r.,

- stosowanie środków ochrony roślin w odpowiednich warunkach, z uwzględnieniem ograniczeń dotyczących, między innymi, maksymalnej prędkości wiatru oraz odległości od zabudowań mieszkalnych,

- obowiązek cyklicznego przeprowadzania badań technicznych sprzętu używanego do wykonywania oprysków,

- prowadzenie dokumentacji dotyczącej stosowanych środków ochrony roślin. Dokumentacja ta powinna obejmować informacje dotyczące: nazwy ŚOR, terminach zastosowania, dawce, obszarze i rodzaju uprawy. Konieczne jest także przedstawienie realizacji założeń Integrowanej Ochrony Roślin.

Wspomniane dokumenty muszę być przechowywane przez co najmniej ostatnie 3 lata i, w razie kontroli, dostarczone organom kontrolującym.

Co powinno budzić podejrzenia w przypadku opakowań środków ochrony roślin?

Wraz z gwałtownie rosnącymi cenami środków ochrony roślin, większość hodowców skłania się ku poszukiwaniu produktów korzystnych pod względem ceny. Niestety, wiele okazji cenowych dotyczy produktów podrabianych. Policja, służby celne i Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa eliminują z rynku coraz więcej nielegalnych produktów, w całej Unii Europejskiej utylizuje się prawie 1350 ton podrobionych produktów. Szacuje się, że nawet 15-20% ŚOR dostępnych na rynku może pochodzić z niesprawdzonych źródeł. Dlatego, kupując środki ochrony roślin, należy bacznie zwrócić uwagę na opakowanie produktów.

Oryginalne środki ochrony roślin posiadają zezwolenie na dopuszczenie do obrotu, a ich proces rejestracji poprzedzony jest sprawdzeniem produktu pod kątem skuteczności i bezpieczeństwa względem ludzi i środowiska. Produkty niedopuszczone do obrotu albo nie przeszły wspomnianej ścieżki, albo nigdy nie zostały jej poddane, co nasuwa wątpliwości dotyczące ich działania i bezpieczeństwa. Podrobione środki ochrony roślin mogą powodować szkody, a także są niebezpieczne, ponieważ nieznane są ich szczegółowe składy oraz mechanizmy działania. Aby uchronić się przed zakupem podrobionego środka ochrony roślin, należy zwrócić uwagę na produkt. Poniżej opisane są najczęściej występujące uchybienia, które mogą świadczyć o tym, że dany środek jest podrobiony.

1. Zmienione lub uszkodzone opakowanie.

Kupując ŚOR należy zwrócić uwagę na opakowanie – powinno ono mieć standardowy kształt oraz nienaruszoną plombę na zamknięciu. Opakowanie takie nie powinno być odkształcone ani przerwane.

2. Etykieta.

Etykieta pisana w obcym języku lub cyrylicą, brak informacji w języku polskim. Niektórzy oszuści umieszczają na etykietach informacje tylko w językach zachodnieuropejskich, co ma uwiarygodnić źródło pochodzenia takie produktu. Środku ochrony roślin dopuszczone do obrotu w Polsce muszą mieć na etykiecie informacje w języku polskim, a etykieta powinna być trwale przymocowana do opakowania.

Na etykiecie powinna znajdować się także informacja dotycząca numeru zezwolenia na dopuszczenie do obrotu, które można sprawdzić na stronach Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Ponadto, konieczne jest także podanie informacji dotyczących substancji czynnej, zastosowania oraz środków ostrożności.

3. Zabezpieczenia producenta.

Producenci stosują własne, unikatowe, zabezpieczenia chroniące przez podrabianiem środków ochrony roślin, które umożliwiają sprawdzenie oryginalności produktu. Wśród wspomnianych rozwiązań należy wymienić:

- stosowanie plomb zabezpieczających – mają one za zadanie uniemożliwić niezauważone otwarcie opakowania. Podczas otwierania produktu dochodzi do zerwania plomby. Nie należy kupować produktów z zerwaną plombą,

- hologramy – działają podobnie jak hologramy na banknotach. Umieszczone na opakowaniu pokazują określony obraz,

- numer seryjny – biura obsługi klienta firm nawozowych są w stanie zweryfikować oryginalność produktu na podstawie jego numeru seryjnego, a także podać datę produkcji danego produktu.