Jakie potrzeby pokarmowe ma pomidor? – Objawy niedoboru składników

Pomidory są w Polsce popularnym warzywem gruntowym i najważniejszą rośliną uprawianą pod osłonami. Ze względu na szybki wzrost, pokaźne rozmiary oraz walory smakowe i zdrowotne, pomidory mają duże wymagania pokarmowe. Niedobór poszczególnych składników mineralnych odbija się niekorzystnie na ich prawidłowym rozwoju i wpływa na wielkość plonowania, zdrowotność oraz konsumpcyjne walory pomidorów. Warto znać objawy, jakimi roślina ta sygnalizuje niedobór istotnych składników pokarmowych. Producentom i konsumentom zależy na właściwym kształcie, wybarwieniu i zdrowotności pomidorów. 

Pomidor szybko buduje dużą masę części naziemnych i dlatego ma duże zapotrzebowanie na składniki mineralne, ale nie jest ono identyczne w czasie całego okresu wegetacyjnego. Największe pobieranie składników pokarmowych występuje w trakcie intensywnego wzrostu wegetatywnego oraz kwitnienia i zawiązywania owoców.

Jakich składników odżywczych potrzebują pomidory?

Do wyprodukowania 1 kg owoców pomidor potrzebuje średnio 3,5-5,0 g azotu, 0,7-1,0 g fosforu, 7,0-8,0 g potasu, 4,5-5,0 g wapnia, 1,0-1,2 g magnezu oraz szereg innych składników mineralnych.

1. Azot zapewnia prawidłowy przebieg fotosyntezy i budowę komórek. Potrzebny jest przede wszystkim do tworzenia przyrostów wegetatywnych oraz wiązania i wykształcania owoców. Azot odpowiada też za ich jędrność i trwałość. Trzeba jednak pamiętać o tym, że nadmiar azotu również nie służy roślinom. Przenawożenie azotem powoduje rozwój wybujałych pędów wegetatywnych kosztem ilości i jakości kwiatów i owoców. Rośliny stają się mniej odporne na choroby, a zawiązane owoce są wodniste, mają słabszy smak i zapach oraz mniejszą zawartość cukrów, pektyn i witaminy C.
2. Fosfor przyczynia się do rozwoju systemu korzeniowego i pobierania pozostałych składników z roztworów glebowych. Zapewnia sztywność łodyg oraz stymuluje rozwój kwiatów i owoców.
3. Potas steruje przepływem wody w roślinie, zwiększa sztywność szypułek owoców oraz wspomaga naturalną odporność na choroby. Właściwa proporcja potasu do azotu decyduje o równomiernym wybarwieniu owoców.
4. Wapń wspiera sztywność łodyg, stymuluje rozwój pyłku oraz hamuje procesy starzenia i opadania liści.
5. Magnez wpływa na przyswajanie fosforu, gospodarkę wodną rośliny oraz wspiera prawidłowy rozwój owoców.
6. Pomidory do prawidłowego rozwoju wymagają obecności mikroelementów (żelaza, manganu, molibdenu, boru, cynku i miedzi). Niewielka ilość boru jest niezbędna w okresie kwitnienia i zawiązywania owoców, ma także wpływ na wielkość, kształt, barwę i jędrność owoców. Żelazo wpływa na prawidłowe kwitnienie i owocowanie pomidorów, cynk wpływa na budowę ścian komórkowych i rozwój tkanek, wspiera odporność na choroby oraz poprawia jakość i jędrność owoców. Jego obecność ułatwia przyswajanie azotu i potasu.

Nawożenie obornikiem na ogół zapewnia pomidorom wystarczający poziom mikroelementów. W przypadku nawożenia mineralnego należy stosować nawozy wieloskładnikowe z zestawem mikroelementów, a ewentualne niedobory poszczególnych składników uzupełniać nawożeniem dolistnym.

Charakterystyczne objawy niedoboru składników pokarmowych dla pomidora. Jakie objawy niedoboru składników są na nowych liściach? Jakie objawy niedoboru składników są na starych liściach?

Poszczególne odmiany pomidorów różnią się wielkością, kształtem i barwą. Za odpowiednie wybarwienie odpowiadają naturalne barwniki, czyli intensywnie czerwony likopen, jasnoczerwony i pomarańczowy beta-karoten oraz żółte polifenole. Właściwy odcień pomidorów zależy od proporcji między tymi barwnikami, a na to z kolei mają wpływ warunki pogodowe i składniki mineralne pobierane z gleby. Niedobór pewnych składników pokarmowych odbija się również na wielkości i jakości owoców. Pomidory na różnych etapach rozwoju swoim wyglądem sygnalizują te niedobory.

Niedobór azotu powoduje spowolnienie wzrostu i osłabienie plonowania. Roślina słabo się krzewi, a łodyga robi się cienka i włóknista. Liście zaczynają blednąć, a z czasem żółknąć. Chloroza dotyka całą powierzchnię liści, łącznie z nerwami. Niekiedy nerwy liści, zwłaszcza starszych, mogą robić się czerwone lub fioletowe. Postępuje zasychanie liści, począwszy od liści dolnych, najstarszych. Pomidory mocno kwitną, ale zawiązują niewiele owoców, które pozostają drobne. Korzenie pomidorów stają się długie, ale słabo rozgałęzione.

Niedobór fosforu może wynikać z niewłaściwego odczynu gleby. Początkowo dochodzi do redukcji systemu korzeniowego, który się nie rozkrzewia i nie tworzy korzeni bocznych. Widocznym objawem niedoboru fosforu jest to, że roślina wytwarza liście węższe od normalnych, które szarzeją i stają się kruche. Rośliny słabo kwitną i zawiązują niekształtne owoce.

Niedobór potasu powoduje żółknięcie, a następnie brązowienie i zasychanie liści. Sygnałem świadczącym o niedoborze potasu jest pojawienie się żółtych krawędzi na młodych liściach. Grona łamią się, a owoce nie są w pełni wybarwione (pozostaje na nich zielona piętka) i mają tendencję do pękania. Przy dużych brakach potasu dochodzi do obumierania starszych liści i zatrzymania procesu tworzenia pędów bocznych.

Niedobór wapnia sprzyja rozwojowi suchej zgnilizny wierzchołkowej. W dolnej części owoców pojawiają się odbarwione i szkliste wklęsłe plamy, które z czasem rozszerzają się, szarzeją i zasychają. Słabe pobieranie wapnia może być spowodowane nadmiarem potasu w glebie.

Niedobór magnezu widoczny jest początkowo na starszych, dolnych liściach, które stopniowo odbarwiają się i tracą zielony kolor, począwszy od czubków. Blaszka liścia robi się bladozielona lub żółta, jedynie nerwy i przylegające do nich fragmenty liścia pozostają zielone. Postępujący niedobór magnezu powoduje pojawianie się brunatnych plam, które z czasem obejmują całą odbarwioną część liścia (oprócz nerwów i sąsiednich tkanek). Liście przedwcześnie usychają i odpadają.

W uprawach pomidorów zdarzają się też niedobory pewnych mikroelementów, takich jak bor, miedź, mangan i molibden. 

Niedobór boru powoduje czernienie wierzchołka wzrostu. Pomidor zaczyna w związku z tym wypuszczać na dole nowe liście z kruchymi ogonkami. Roślina bardzo się zagęszcza, wytwarza zdeformowane owoce z brunatnymi plamami.

Niedobór miedzi powoduje zahamowanie wzrostu pędu. Liście stają się mniejsze, mają niebieskawy odcień a blaszki młodszych, górnych i środkowych liści zaczynają się zwijać, tworząc coś na kształt rurek.

Niedobór manganu powoduje stopniowe odbarwienie liści. Początkowo środkowe, a potem górne liście bledną, a potem żółkną. Fragmenty blaszki dotknięte chlorozą robią się wypukłe, aż w końcu całe liście zaczynają się skręcać ku górze.

Niedobór molibdenu objawia się w postaci bladych i żółtawych cętek na powierzchni liści, które najpierw pojawiają się przy ich wierzchołkach. Pożółkła część liścia stopniowo zamiera i zasycha. Objawy te pojawiają się najpierw na starszych, dolnych liściach, a potem sięgają coraz wyżej.