E-SKLEP TWOICH ROŚLIN

2023-11-06

Wyczyniec polny stał się w ostatnich latach jednym z najbardziej uciążliwych chwastów jednoliściennych na polskich polach. Genetyczne podobieństwo do zbóż oraz szybkie nabywanie odporności na popularne herbicydy utrudniają jego zwalczanie. Nie ustają wysiłki w dążeniu do znalezienia skutecznych środków usunięcia problemu zachwaszczenia pół wyczyńcem polnym. Rozwiązaniem może być stosowanie herbicydów, na które wyczyniec jest szczególnie wrażliwy w połączeniu z właściwą agrotechniką. Wyczyniec jest bardzo żywotny, jego nasiona potrafią przetrwać w glebie nawet 10 lat i kiełkować z głębokości do 8 cm. Młode siewki wyczyńca są bardzo podobne do popularnej miotły zbożowej. Wyczyniec stanowi groźną konkurencję szczególnie dla zbóż ozimych. Wcześniej wschodzi i dojrzewa, a jego długie kłosy wytwarzają nawet do 400 nasion, które osypują się przed żniwami zbóż ozimych. To dodatkowo utrudnia zwalczanie tej ekspansywnej rośliny. Walka z tym uciążliwym chwastem wymaga integracji działań.

O czym należy pamiętać wykonując zabieg zwalczania wyczyńca polnego?

Skoro wyczyniec jest tak trudny do wyplenienia, trzeba mu maksymalnie utrudnić życie. Około 80% wschodów wyczyńca przypada jesienią i jeśli wówczas nie zostanie pokonany, to jego wytępienie będzie trudne. Rozprzestrzenianiu się wyczyńca polnego sprzyjają:

uproszczenia w zmianowaniu i uprawa bez orki;
stosowanie wciąż tych samych herbicydów do zwalczania chwastów jednoliściennych (wyczyniec łatwo się uodparnia, zwłaszcza na herbicydy grupy A i B klasyfikacji HRAC);
tendencja do wcześniejszego wysiewania i rzadszego siewu (mniejsze normy wysiewu) pszenicy ozimej;
niedostosowanie upraw do cyklu rozwoju wyczyńca i skutków ocieplenia klimatu (wyczyniec wcześniej wschodzi i wcześniej osypuje nasiona niż zboża ozime, wśród których rośnie).

Zwalczanie wyczyńca musi być kompleksowe:

Staranna uprawa z podorywką i orką siewną. Wyczyniec polny nie lubi uprawy płużnej i na zaoranych polach obserwuje się znaczący spadek liczebności tego gatunku.
Opóźnienie siewu i zwiększenie norm wysiewu zbóż ozimych, a zwłaszcza pszenicy ozimej. Wyczyniec wschodzi niemal przez całą jesień, a przy mniejszej obsadzie szybko się rozkrzewia i konkuruje ze zbożem.
Wysiewanie odmian zbóż ozimych szybko rosnących i intensywnie krzewiących się. Przy dużym zagęszczeniu konkurencja ze strony zbóż jest na tyle silna, że wyczyniec słabiej się krzewi i tworzy niemal dwa razy krótsze kłosy.
Stosowanie herbicydów, na które wyczyniec polny jest szczególnie wrażliwy i rezygnacja z tych, na które się już uodpornił. Żeby zwiększyć skuteczność zabiegu herbicydowego, często stosuje się mieszanki złożone z kilku preparatów doglebowych. Dobre efekty nadal dają graminicydy, flunefacet, diflufenikan i pinoksaden. Wyczyniec uodpornił się już na inhibitory ACCazy i inhibitory ALS (pochodne sulfonylomocznika), które są najczęściej stosowane do zwalczania chwastów jednoliściennych. Z wyczyńcem trzeba uważać i dostosowywać środki do aktualnej sytuacji na polu walki.

Jakie straty może wywołać wyczyniec w uprawie zbóż?

Wyczyniec preferuje gleby ciężkie, żyzne i wilgotne. Bardzo szybko się rozprzestrzenia, czemu sprzyjają monokultury zbożowe, niewłaściwy płodozmian i agrotechnika. Uważa się, że poziomem szkodliwym jest 12-15 sztuk/m². Już taka ilość chwastów może spowodować zmniejszenie zbiorów zbóż o 5%. Wyczyniec pojawia się w uprawach warzyw i roślin okopowych, ale ze względu na pokrewieństwo genetyczne największe straty powoduje w zbożach, a zwłaszcza w pszenicy ozimej. Nasiona wyczyńca rozsiewają się licznie w polu przed żniwami i w kolejnych sezonach wschodzące chwasty zagłuszają i wypierają rośliny uprawne. Przy zagęszczeniu 500 sztuk/m² straty spowodowane zachwaszczeniem mogą sięgać połowy szacowanej wielkości zbiorów.