Jak nie przypalić uprawy? Co to jest fitotoksyczność roślin?

Co powoduje fitotoksyczność roślin?

Fitotoksyczność to nic innego jak niekorzystny wpływ substancji chemicznych na uprawy. Herbicydy selektywne nie powinny naruszać struktury roślin. Czasami jednak zastosowanie wybranego środka daje widoczne objawy fitotoksyczności, a w najlepszym przypadku zahamowanie wzrostu roślin. Do fitotoksyczności uprawy dochodzi, ponieważ:

• zawartość chwastobójczych środków w herbicydach zakłóca procesy metaboliczne roślin. Prowadzi do zmian stężenia aminokwasów i białek. I to nie tylko w roślinach, które chcemy wypalić;

• występują niekorzystne warunki klimatyczne – np. złe natężenie światła, zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura i wilgotność powietrza. Dla herbicydów niekorzystna będzie też susza, która opóźnia ich rozkład;

• niektóre środki chwastobójcze mają zbyt długi okres zalegania w glebie. Wówczas naruszają jej biologiczną równowagę;

• herbicydy podlegają różnym procesom fizycznym, które finalnie decydują o dostępności środka dla chwastów. Mowa m.in. o: ulatnianiu się do atmosfery bądź przemieszczeniu w głąb gleby.

Jak rozpoznać, że mamy do czynienia z fitotoksycznością?

Fitotoksyczność rozpoznawalna jest na roślinach w czasie wschodów, wzrostu lub podczas zbiorów. Objawy mogą być zauważone zarówno na korzeniach, pędach, liściach, jak i kwiatach czy owocach. Czasami bywają bardzo niepozorne. Do najczęstszych objawów fitotoksyczności Europejska i Śródziemnomorska Organizacja Ochrony Roślin zalicza: zahamowanie lub opóźnienie wschodów lub wzrostu, a także wszystkie modyfikacje w kwitnieniu, owocowaniu czy dojrzewaniu. Objawy fitotoksyczności to m.in.: utrata części lub całych upraw tuż po wschodach, zmiany koloru – również miejscowe – oraz wszelkiego rodzaju deformacje rośliny. Kędzierzawość, zwijanie, karłowatość i inne odstępstwa od rozmiaru i objętości. Za fitotoksyczność uważa się również miejscowe obumieranie tkanek, w tym martwicze plamy na liściach oraz wpływ na wielkość plonu.

Substancje, którymi najłatwiej przypalić uprawę

Substancji, które mają największy wpływ na występowanie fitotoksyczności jest kilka. Zalicza się do nich herbicydy o dużej lotności, działające na powierzchni gleby oraz o działaniu kontaktowym.

Chlorotoluron a fitotoksyczność – na co zwrócić uwagę podczas zabiegu?

Chlorotoluron powinien być stosowany już po siewie, po wschodach i na początku krzewienia. Wówczas dobrze poradzi sobie z większością chwastów. Stosuje się go przy temp. nie mniejszych niż -3°C. Ale jego działanie chwastobójcze rozpocznie się dopiero w temperaturach dodatnich (zwykle powyżej 5°C).

Trineksapak etylu a fitotoksyczność – na co zwrócić uwagę podczas zabiegu?

Preparat zawierający trineksapak etylu działa lepiej, kiedy zabieg przeprowadzany jest w warunkach większego nasłonecznienia. Substancja ta nie lubi temp. niższych niż 10°C. Trineksapak etylu może powodować miejscowe zakłócenia wydzielania hormonów przez rośliny i hamować jej wzrost. Dlatego nie należy łączyć go z innymi herbicydami.

Metrybuzyna a fitotoksyczność – na co zwrócić uwagę podczas zabiegu?

Metrybuzyna to substancja używana głównie w uprawie ziemniaka. Ma szerokie spektrum zwalczania chwastów. Najczęściej stosuje się ją przed wschodami upraw. Niektóre ziemniaki są wrażliwe na działanie metrybuzyny, np. Fresco, Krasa, Viviana. Pierwszy zabieg powinno się przeprowadzić przy wysokości 15 cm roślin. Drugi zaś po 10-14 dniach. Skuteczność metrybuzyny zależna jest od wilgotności gleby w okresie wiosennym.

Chlomazon a fitotoksyczność – na co zwrócić uwagę podczas zabiegu?

Chlamazon jest herbicydem o wysokiej lotności. Nie należy go więc stosować podczas wysokich temperatur. Idealnie będzie, gdy w momencie zabiegu będzie od 2-20°C. Powyżej tej temperatury związki lotne substancji będą unosić się w powietrzu i mogą opadać na sąsiadujące uprawy. W przypadku bardziej wrażliwych roślin może dojść do uszkodzenia lub zniszczenia plantacji.

Aklonifen a fitotoksyczność – na co zwrócić uwagę podczas zabiegu?

Aklonifen to herbicyd o działaniu kontaktowym. Stosuje się go doglebowo, tuż po zasiewie, ale jeszcze w okresie przedwschodowym. Po jego aplikacji nie wolno przeprowadzać żadnych zabiegów mechanicznych. Podczas zabiegu gleba powinna być wilgotna, a temperatura powietrza winna wahać się w wąskim przedziale 8-10°C.

Jakie straty może wywołać przypalenie uprawy?

W zależności do rodzaju uprawy straty po przypaleniu mogą być ogromne. W przypadku kukurydzy i przy rozwiązaniach nalistnych może to być ok. 700 kg z hektara mniej podczas jednego zbioru. Z kolei w przypadku buraków cukrowych straty mogą przekraczać nawet 10% wartości plonu. Przy zachwaszczeniu gleby w 10-15% nawet do 15%. W niektórych przypadkach straty w plonach mogą sięgać nawet 100%.

Oprócz zmniejszenia wielkości plonu i obniżenia jego jakości, herbicydy mogą mieć również niekorzystny wpływ na środowisko. Wymywanie ich w głąb gleby może doprowadzić m.in. do skażenia wód gruntowych. A zaleganie substancji w glebie do zanieczyszczenia płodów rolnych z pobliskich lub przyszłych upraw. Herbicydy mogą również doprowadzić do ograniczenia zasiewu następnych roślin. Szczególnie należy o tym pamiętać stosując diflufenikan, nikosulfuron, mezotrion, flurochloridon, chlomazon czy amidosulfuron.

O czym trzeba pamiętać, aby prawidłowo wykonać zabieg?

Z punktu widzenia rolnika szybka degradacja herbicydu nie jest korzystna. Dlatego przed przystąpieniem do zabiegu, należy pamiętać o kilku kwestiach.

• Należy dokładnie umyć sprzęt. Zbiornik, sita, filtry. Muszą być czyste. Bez osadu po wcześniej używanych środkach. Czasami nawet kilkukrotne płukanie może okazać się niewystarczające. Wówczas komponenty należy wymienić na nowe.

• Zawsze trzeba brać pod uwagę warunki, w jakich będzie przeprowadzany zabieg. Ważna jest temperatura oraz wilgotność powietrza podczas zabiegu. W przypadku delikatnych upraw, jak np. kukurydza, zaleca się odczekać od 7 nawet do 10 dni od wystąpieniu przymrozków.

• Z herbicydów lepiej zrezygnować, gdy w danym okresie mamy do czynienia z suszą.

• Zabiegów nie można przeprowadzać w zbyt późnej fazie wzrostu rośliny.

• W celu ochrony roślin warto pamiętać o dodawaniu do herbicydów koncentratu z L-aminokwasów. Zapobiega to występowaniu stresu i zahamowaniu wzrostu uprawy.

• Nigdy nie należy stosować wyższego stężenia herbicydów niż podaje producent. Tylko postępowanie ściśle według wskazówek na etykiecie zapewni maksimum bezpieczeństwa.

• Do przyrządzania oprysków należy używać możliwie najczystszej wody, o niskim pH. Jeśli mamy pewność, że nasza woda jest twarda, warto zastosować uzdatniacz.

Przypaliłem uprawę – jak to naprawić?

Jeżeli mimo wszystko uprawa jest przypalona, należy jak najszybciej wdrożyć plan naprawczy. Po pierwsze trzeba oszacować straty. Po drugie warto sięgnąć po mieszaniny zbiornikowe. Nawozy dolistne i koncentraty L-aminokwasów lub inne środki ochrony roślin. Zastosowanie preparatów z leucyna, izoleucyna i waliną wspomaga syntezę antyoksydantów poprawiających wysokość i jakość plonów. Można też przeprowadzić zabieg Folifolem firmy Biolchim. To preparat, który podnosi odporność roślin na niekorzystne warunki stresowe. Przyspiesza regenerację uszkodzonych roślin i korzystnie wpływa na rozwój systemu korzeniowego.

Przypaloną uprawę można uratować także za pomocą tzw. nawozu interwencyjnego. Jego zadaniem jest błyskawiczne uzupełnienie niedoborów pierwiastków, których zabrakło w glebie na skutek działania herbicydów.

Fitotoksyczność upraw to problem, z którym każdy rolnik musiał zmierzyć się choć raz. Warto wiedzieć wcześniej, jak sobie z nim poradzić. Stosowanie się do ogólnych wskazówek dotyczących warunków pogodowych, wybór odpowiednich środków ochrony roślin i wiedza na temat tego, jak uratować przypalone uprawy, są gwarancją sukcesu.