Środki ochrony roślin – podstawowe pojęcia

Trudno wyobrazić sobie dzisiejsze rolnictwo bez środków ochrony roślin. Dzięki nim można zadbać o prawidłowy rozwój roślin, warzyw i owoców, ograniczyć szkody i zwiększyć plony. Stosowanie pestycydów musi być bardzo rozważne, ale czasem jest jednym ratunkiem, aby usunąć szkodniki czy zlikwidować chorobę.

Środki ochrony roślin, czyli inaczej fitofarmaceutyki lub pestycydy, to różnego rodzaju substancje, których zadaniem jest ochrona roślin przed szkodnikami, tj. grzyby, owady i chwasty. Pestycydy, które stosuje się w rolnictwie, ogrodnictwie i leśnictwie muszą być zarejestrowane i sprawdzone pod względem toksyczności dla ludzi, zwierząt i środowiska naturalnego. Każda osoba, która decyduje się na użycie pestycydów, musi poznać podstawowe pojęcia oraz pamiętać o zaleceniach, gwarantujących bezpieczeństwo.

Przeczytaj zanim wykonasz zabieg

Stosowanie środków ochrony roślin musi odbywać się zgodnie z ich przeznaczeniem. Przed użyciem środka należy zapoznać się z instrukcją stosowania danego produktu. Preparat musi być dobrany do zwalczania występującego szkodnika lub choroby, należy go zastosować w określonej fazie choroby. Termin zabiegu musi być tak dobrany, aby nie szkodził roślinie, a był zabójczy dla szkodnika. Bardzo ważna jest odpowiednia dawka środka oraz określone w instrukcji warunki pogodowe.

Etykieta – co to?

Etykieta jest oficjalnym dokumentem, w którym zawarte są ważne komunikaty na temat bezpiecznego stosowania pestycydów. Główne informacje, jakie zawiera to:

• Pełna nazwa i zawartość substancji czynnej,

• Nazwa producenta,

• Informacje na temat dopuszczenia środka do stosowania,

• Zalecenia dotyczące bezpiecznego stosowania,

• Szczegółowa instrukcja użycia, określająca rodzaj uprawy oraz chorobę lub szkodnika, którego dany produkt zwalcza.

Temperatura wykonania zabiegu – co to i gdzie znajdę informacje?

Aby zabieg z użyciem środków ochrony roślin był bezpieczny i skuteczny, musi odbyć się w określonych warunkach atmosferycznych. Stosowanie herbicydów w zbyt niskiej temperaturze obniża skuteczność zabiegu, może powodować nawet całkowity brak działania lub doprowadzić do zniszczenie uprawy. Zbyt wysoka temperatura może spowodować poważne uszkodzenia nadziemnych części roślin, a w połączeniu z dużą wilgotnością, utrudniać przenikanie związków chemicznych do wnętrza liści. Szczegółowe informacje zawarte są zawsze w etykiecie każdego produktu.

Okres karencji – co to?

Okres karencji to czas, jaki musi upłynąć od momentu zastosowania środka ochrony roślin do zbiorów rośliny, owoców lub kwiatów. Zachowanie okresu karencji zapewnia bezpieczeństwo i pozwala uniknąć zatrucia ludzi i zwierząt. Dokładny okres karencji podany jest zawsze na etykiecie danego środka, wynosi zazwyczaj od kilku do kilkunastu dni.

Okres prewencji – co to ?

Okres prewencji to kolejny ważny parametr, który określa czas, który musi upłynąć, aby zwierzęta i ludzie mogli przebywać w miejscu użycia środka. Zachowanie okresu prewencji jest szczególnie ważne dla pszczół. Wynosi zazwyczaj od kilku godzin do kilku dni.

Substancja czynna – co to?

Działanie środków ochrony roślin opiera się na zawartości substancji czynnej. Jest to związek chemiczny, który wywołuje unieszkodliwienie szkodników lub likwidację choroby. Substancja czynna, stosowana zgodnie z przeznaczeniem, nie może stanowić zagrożenia dla zdrowia człowieka, zwierząt lub środowiska.

Fungicydy - co to?

Fungicydy to środki ochrony roślin, które usuwają zagrożenia powodowane przez choroby grzybowe. Służą do ochrony zbóż, warzyw i upraw sadowniczych, mogą być stosowane profilaktycznie lub interwencyjnie Działanie fungicydów opiera się m.in. na blokowaniu procesów oddychania, czyli uwalnianiu energii w komórkach grzybów. Fungicydy mogą również działać wewnętrznie, wywołując zaburzenia rozwoju u patogenów i hamując proces chorobowy.

Insektycydy – co to?

Insektycydy to środki pomagające walczyć z owadami. Dzielą się na substancje pochodzenia naturalnego i syntetycznego. Za ich pomocą można usunąć m.in. mszyce, gąsienice motyli. W zależności od rodzaju insektycydy działają bezpośrednio lub pośrednio. Mogą wnikać do ciała owada przez układ oddechowy i okrywy, za pomocą pary lub gazu. Insektycydy pośrednie trafiają do owadów drogą pokarmową. Mogą być używane zapobiegawczo lub interwencyjnie.

Opryski o działaniu kontaktowym – co to?

Opryski o działaniu kontaktowym (powierzchniowym) służą do ochrony roślin przed chorobami grzybowymi. Nie wnikają do rośliny, dlatego nie mają zdolności niszczenia grzybów od środka. Tworzą barierę ochroną, zabezpieczają rośliny przez około 7 dni. Zaletą preparatów o działaniu kontaktowym jest możliwość częstego stosowania, mogą być używane w czasie wegetacji oraz po zakończeniu rozwoju naziemnego rośliny.

Opryski o działaniu żołądkowym – co to?

Opryski o działaniu żołądkowym zwalczają szkodniki gryzące i ssące. Działają powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Występują w formie granulatu do sporządzania zawiesiny wodnej, wnikają do organizmu szkodnika drogą pokarmową.

Herbicydy – co to?

Herbicydy to związki chemiczne, które służą do zwalczania chwastów. Chwasty mają niekorzystny wpływ na uprawy, utrudniają zbiory, ograniczają dostęp składników odżywczych, sprzyjają rozwojowi szkodników i chorób. Najczęściej wykorzystywane są herbicydy selektywne, które działają tylko na pewne typy roślin. Herbicydy nieselektywne niszczą wszystkie rośliny, stosowane są w systemach bez wykonywania orki.

Chwasty jednoliścienne – co to?

Chwasty jednoliścienne charakteryzują się występowaniem jednego liścia w okresie kiełkowania. Typowym przykładem są trawy, które utrudniają uprawy zbóż, warzyw czy owoców. Chwasty jednoliścienne ograniczają roślinom dostęp do światła, wody i składników odżywczych, mają negatywny wpływ na pokrój roślin, a także mogą przenosić choroby.

Chwasty dwuliścienne – co to?

Chwasty dwuliścienne to rośliny, które wytwarzają dwa liście. Stanowią duże zagrożenie dla upraw, zmniejszają plony oraz obniżają jakość zbiorów. Zabierają uprawami światło, składniki pokarmowe, są żywicielami dla organizmów chorobotwórczych. Najczęściej występujące chwasty dwuliścienne to chaber bławatek, dymnica pospolita, kąkol polny, mak polny, niezapominajka polna, ostrożeń polny, przytulia czepna, szarłat szorstki, tasznik pospolity. Można je zwalczać za pomocą oprysków na chwasty.

Środek selektywny – co to?

Środki selektywne zwalczają określone gatunki roślin, ale mają negatywne wpływu na całe uprawy. Nie są toksyczne dla innych roślin i owadów. Występują dwa rodzaje środków selektywnych, tzn. do zwalczania chwastów jednoliściennych oraz dwuliściennych.

Środek nieselektywny – co to?

Środki nieselektywne totalne niszczą wszystkie rośliny, zarówno ich nadziemne, jak i podziemne części, które występują na opryskiwanym obszarze. Powoduje obumieranie i usychanie roślin Środki totalne są używane przede wszystkim do oczyszczania lub przygotowania terenu pod uprawę.