Rizoktonioza w ziemniaku - jak zwalczać?

Rizoktonioza ziemniaka to powszechnie występująca choroba, którą wywołuje grzyb Rhizoctonia solani, pojawiający się zarówno na bulwach, jak i częściach nadziemnych roślin.
Choroba ta może występować w kilku różnych formach, powodując między innymi różnego rodzaju deformacje, zdrobnienie i nieestetyczny wygląd skórki.
Jak zapobiegać i ograniczyć występowanie tej choroby?

Gnicie kiełków

Gnicie kiełków to najgroźniejsza forma rizoktoniozy ziemniaka. Prowadzi nie tylko do opóźnienia tempa jego rozwoju, ale także do obniżenia o 15-20% jego obsady na plantacji.
Do charakterystycznych objawów tej formy choroby zalicza się przede wszystkim zgorzelowe, brunatne plamy na gnijących kiełkach ziemniaka, które przybierają niekiedy postać wklęsłych.
Zgnilizna kiełków prowadzi do opóźnienia wschodów, zahamowania wzrostu korzeni, a także zmniejszenia bądź zwiększenia liczby pędów, które są jednak znacznie słabsze i cieńsze.
Przy tej formie choroby utrudnione jest pobieranie wody oraz soli mineralnych, na skutek czego dochodzi do chlorozy liści i przebarwienia od spodu młodych listków na kolor fioletowo-różowy.

Ospowatość bulw i deformacje

Na skórce dojrzewających bulw mogą pojawić się również charakterystyczne strupy grzybki przetrwalnikowej w czarnym kolorze.
Mogą mieć one różny kształt i wielkość, która zwiększa się do czasu zbioru. Strupy te są nazywane sklerocjami, a pokryte nimi bulwy określa się jako ospowate.
Do najczęściej występujących objawów tej formy choroby zalicza się przede wszystkim charakterystyczne zdrobnienia oraz deformacje.
Są to zazwyczaj delikatnie wgłębione, okrągłe otwory o średnicy 3-6 mm w brunatnym odcieniu, w środku których znajduje się skorkowaciały czop.

Próchnienie podstawy łodygi

Ta forma rizoktoniozy ziemniaka pojawia się później, a jej nazwa pochodzi od stadium rozkładających się tkanek, które przybierają brązowy kolor i swoim wyglądem przypominają próchniejące drewno.
Objawy wtórne widoczne są przede wszystkim na części nadziemnej ziemniaka - wynika to z zakłóconego transportu wody i asymilatów, a także zniszczenia wiązek przewodzących.
Charakterystycznym objawem choroby w części wierzchołkowej jest natomiast zwijanie się liści, które są miękkie.
Niekiedy na ich spodniej części może pojawić się fioletowo-różowe przebarwienie.
Kolejnym objawem wtórnym są tak zwane bulwy powietrzne, które tworzą się w kątach liści.
W okresie deszczowym na łodygach może pojawić się biały, skórzasty nalot, który nosi nazwę opilśni łodygowej.

Jak ograniczyć rizoktoniozę w ziemniaku?

Chorobie tej sprzyja sadzenie ziemniaka w zimną i wilgotną glebę, a także zbyt głębokie sadzenie - warto więc tego unikać.
Bardzo istotna jest właściwa obsada roślin oraz poprawne zmianowanie.
Występowanie choroby można ograniczyć uprawiając ziemniaki na glebach posiadających uregulowane stosunki wodne.
Ważne jest także odpowiednie nawożenie oraz wysadzanie zdrowego materiału sadzeniakowego. Ryzyko wystąpienia rizoktoniozy ziemniaka zmniejsza potas, który podnosi jego odporność.
Istnieją także chemiczne metody zapobiegania choroby - mowa tu przede wszystkim o zaprawach oraz aplikowaniu fungicydu na glebę w trakcie sadzenia ziemniaków.

Bardzo częstym błędem popełnianym przez plantatorów jest wysadzanie ziemniaków w zbyt wilgotną i nieogrzaną glebę o temperaturze mniejszej niż 6-8 stopni Celsjusza.
W wyniku tego kiełkowanie jest opóźnione, a roślina wolniej się rozwija. Sprzyja to również porażeniu sadzeniaków przez wspomniane wcześniej zgnilizny bulw.

Rizoktonioza ziemniaka prowadzi do obniżenia zarówno ilości, jak i jakości plonu.
Warto pamiętać o tym, że w ograniczaniu występowania tej choroby bardzo ważne jest stosowanie metod agrotechnicznych.
Bez prawidłowej agrotechniki samo zaprawianie bulw nie będzie w stanie ograniczyć szkodliwości tej choroby.

Co na rizoktoniozę?

AMISTAR 250 SC

(azoksystrobina (związek z grupy strobiluryn) – 250 g/l)

Dawkowanie Amistar 250 SC: 2,0 - 3,0 l/ha.

Działanie: rizoktonioza, alternarioza.

PRORADIX

(Pseudomonas sp. szczep DSMZ 13134 – 6,6 x 1010 jtk/g)

Dawkowanie Proradix: 

- przed sadzeniem:  2 g/100 kg bulw,

- w trakcie sadzenia: 60 g/1 ha.

ZAPRAWA MONCUT 460 SC

(Flutolanil (związek z grupy benzamidów) - 460 g/l (40%))

Dawkowanie Zaprawy Moncut 460 SC: 200ml środka/1000kg sadzeniaka/2l wody 

ZAPRAWA ALLSTAR

(fluksapyroksad (związek z grupy karboksyamidów) - 300 g/l (26,5%))

Dawkowanie Zaprawy Allstar: 0,8l/ha.