Jaki poplon, międzyplon w ekoschemacie wybrać?

Uprawa poplonów i międzyplonów to ważny element racjonalnej gospodarski zasobami glebowymi wpisująca się w ekoschematy. Celem tych praktyk jest poprawa stanu gleby i jej ochrona, a także ograniczenie start składników pokarmowych.

W przypadku siewu międzyplonów lub poplonów w ramach praktyki z ekoschematu należy pamiętać, że musi on stanowić mieszankę, w której skład wchodzą co najmniej dwa gatunki roślin należące do różnych z poniższych grup:

1. Zboża

2. Rośliny oleiste

3. Rośliny pastewne

4. Bobowate drobnonasienne

5. Bobowate grubonasienne

6. Rośliny miododajne.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że mieszanki uprawiane jako międzyplon nie mogą być tworzone jedynie z różnych gatunków zbóż.

Skład gatunkowy poplonu i międzyplonu powinien być uważnie dobierany, z uwzględnieniem planowanych, a także warunków glebowych.

Jaki międzyplon można zastosować w ekoschemacie?

Ekoschemat zakłada zastosowanie w uprawie międzyplonów mieszanek, w których skład wchodzą co najmniej 2 gatunki roślin zakwalifikowane do różnych grup. Wyróżnia się 6 grup roślin:

1. Zboża

Najczęściej wysiewanymi zbożami jest żyto, pszenica, pszenżyto i jęczmień. Są to gatunki, które w sprzyjających warunkach bardzo szybko kiełkują, a także w krótkim czasie wytwarzają znaczną ilość biomasy. Niekiedy pozostawia się na polu po żniwach samosiewy zbóż jako [poplon, uzupełniając poplon o inne gatunki roślin. Uprawiając międzyplon z przeznaczeniem na paszę dla zwierząt, zboża stanowią cenne źródło energii, a także zwiększają smakowitość zielonki lub kiszonki. Ponadto, jako rośliny silnie rozkrzewiające się, poprawiają strukturę powierzchownych warstw gleby, ograniczają parowanie, a także pozwalają ograniczyć zachwaszczenie.

2. Rośliny oleiste

Z tej grupy roślin, jednym z najczęściej wybieranych gatunków jest rzodkiew oleista, która świetnie sprawdzi się na paszę. Ponadto, wykształcając rozbudowany system korzeniowy, jej uprawa przyczynia się do poprawy struktury gleby, spulchniając i napowietrzając. Budując dużą ilość biomasy, wzbogaca podłoże w cenne mikro- i makroelementy, jednocześnie przerywając cykl rozwojowy wielu patogenów upraw, co pozwala ograniczyć występowanie wielu chorób.

Innym gatunkiem rośliny oleistej wysiewanej na poplon jest rzepik – roślina podobna do rzepaku, jednak o dużo lepszej zimotrwałości. Dzięki temu, taki poplon doskonale znosi zimne i bezśnieżne zimy. Ponadto, rośliny te mogą być również wykorzystywane do skarmiania bydła, stanowiąc cenne źródło tłuszczu w diecie zwierząt.

Niesłabnącą popularnością cieszy się również gorczyca. Znana ze swoich właściwości fitosanitarnych, wzbogaca również glebę w duże ilości azotu, fosforu i potasu. Ponadto, roślina ta wabi również zapylacze. Nie może być jednak uprawiana z przeznaczeniem na cele paszowe, ani samodzielnie, ani w mieszankach ze ze względu na swoją toksyczność dla zwierząt.

3. Rośliny pastewne

Do tej grupy zalicza się stosunkowo rzadko spotykana roślina – perko, powstała w wyniku skrzyżowania rzepiku ozimego i kapusty chińskiej. Wyróżnia się doskonałą zimotrwałością, silnym wzrostem, obfitym plonowaniem i rozbudowanym systemem korzeniowym. Wytwarza mało drewniejącej biomasy, dzięki czemu jest chętnie zjadana przez zwierzęta w formie zielonki lub suszu. Kolejną rośliną pastewną jest rzepa, która może byś stosowana jako pasza dla bydła. Szybki przyrost masy zielonej i duża odporność na niską temperaturę sprawiają, że jest chętnie wykorzystywana jako poplon, a jej rozbudowany system korzeniowy poprawia strukturę podłoża.

4. Bobowate drobnonasienne

Reprezentantem tej grupy jest facelia błękitna – roślina coraz częściej spotykana w uprawach. Niewielkie wymagania glebowe sprawiają, że doskonale rośnie na każdym stanowisku. Wytwarza dużą ilość biomasy, która nie drewnieje, co ułatwia przyoranie. Ponadto, jej kwiaty wabią owady zapylające.

5. Bobowate grubonasienne

Do tej grupy roślin zalicza się łubiny, które są cenione za szybki wzrost, który pozwala w krótkim czasie wytworzyć dużą ilość biomasy, a niewielkie wymagania glebowe sprawiają, że rośliny te doskonale rosną na każdych glebach.

Wśród bobowatych popularna jest również wyka, która szybko rośnie, wytwarzając dużo zielonej masy. Są to stosunkowo delikatne rośliny, dzięki czemu ich przyoranie nie nastręcza trudności, a także wzbogaca glebę w azot.

Peluszka, nazywana grochem zwyczajnym, to kolejna z roślin bobowatych, która świetnie sprawdzi się w roli rośliny poplonowej. Nie ma specjalnych wymagań glebowych, świetnie udaje się także na glebach lekkich, a szybko tworząca się zielona masa stanowi idealny nawóz.

6. Rośliny miododajne

To grupa roślin wabiąca owady zapylające. Wykształcają one liczne kwiaty, stanowiące cenny pożytek dla pszczół i trzmieli. W tej grupie znajdują się koniczyny i lucerny. Wyróżnia je szybki wzrost, który umożliwia szybkie zbudowanie zielonej biomasy. Ponadto, mogą być one wykorzystywane również jako wysokobiałkowa pasza dla zwierząt.

Mieszanka międzyplonowa zgodna z ekoschematami

Zgodnie z ekoschematami, jako międzyplon należy uprawiać mieszanki roślin, należących do co najmniej dwóch, spośród powyżej opisanych typów. Niedopuszczalna jest uprawa mieszanki gatunków zbóż.

Wybór międzyplonu musi być przemyślany. Decydujący wpływ na dobór roślin w międzyplonie ma termin zbioru uprawy schodzącej z pola, ponieważ determinuje on termin siewu, co znacznie zawęża możliwość wyboru. Należy także uwzględnić roślinę, która zostanie wysiana w plonie głównym. W przypadku, gdy planowana jest uprawa zbóż ozimych, w międzyplonie nie sieje się zbóż jarych, ponieważ sprzyja to szerzeniu się chorób powodowanych przez grzyby. Szansę powodzenia międzyplonu zwiększa wysiew kilku gatunków – mieszanki. Gdy warunki glebowe i pogodowe w trakcie wegetacji okażą się niekorzystne dla jednego z komponentów, inne będą obficie plonować. Ustalając skład mieszanki należy dobierać gatunki w taki sposób, aby cechowały się zbliżonymi wymaganiami glebowymi i długością wegetacji. Ponadto, nasiona uprawianych roślin powinny mieć zbliżoną wielkość i masę, dzięki czemu możliwe jest uniknięcie nierównomiernego siewu. Ważne jest również ustalenie optymalnych proporcji, co umożliwi uprawie równomierny wzrost, a także nie uformowanie wyrównanego łanu.

Mieszanki międzyplonowe zgodne z ekoschematami można przygotowywać samodzielnie, jednak większość rolników decyduje się na zakup gotowych produktów. Stanowią one optymalnie dobrane gatunki, zarówno pod względem wymagań, jak i długości okresu wegetacji. Wybór gotowej mieszanki oznacza brak konieczności samodzielnego tworzenia kompozycji z uwzględnieniem wyżej wspomnianych czynników, co pozwala zaoszczędzić czas. Ponadto, dostępne na rynku produkty zostały opracowane przez ekspertów rolnictwa, z uwzględnieniem wymogów glebowych i pokarmowych roślin, a także uprawy następczej.

Jedną z mieszanek zgodnych z ekoschematami jest „Zielona Mieszanka K”, będąca mieszanką wyki, gryki, słonecznika i facelii. Jest to produkt wysokiej jakości opracowany przez ekspertów z najwyższą dbałością o każdy szczegół i pod nadzorem przez cały proces produkcyjny. Nasiona Zielonej Mieszanki K stanowią kwalifikowany materiał siewny, który podlega wielokrotnej kontroli już na etapie prowadzonej plantacji. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych rozwiązań w procesie technologicznym, możliwe jest uzyskanie nasion o wysokiej czystości, co przekłada się na stabilny skład mieszanki, która jest także wolna od zanieczyszczeń.

shopping_cartDo koszyka

visibility

sync delete

Zielona Mieszanka K, Top Mieszanka - Wyka 35%, Facelia 10%, Słonecznik 25%, Gryka 30%, opak. 20kg

245,00 zł

• W magazynie

Zielona Mieszanka K to unikalna kombinacja 4 gatunków roślin, które gwarantują zdrowy wzrost i budowanie obfitej biomasy:

1. Wyka 35%

Szybki wzrost i tworzenie zielonej masy zastosowanej odmiany samokończącej wyki sprzyja transportowi substancji odżywczych z głębszych warstw gleby w kierunku jej powierzchni. Roślina ta wykazuje zdolność wiązania azotu, dzięki czemu wzbogaca glebę przed wysianiem plonu głównego. Wchodząca w skład mieszanki wyka charakteryzuje się wysoką zdrowotnością i odpornością na takie choroby jak zgorzelowa plamistość i mączniak prawdziwy, co umożliwia przerwanie cyklu rozwojowego patogenów i ograniczenie występowania chorób grzybowych w uprawie następczej.

2. Gryka 30%

Jest to roślina o stosunkowo krótkim okresie wegetacji, która świetnie sprawdzi się w rejonach o intensywnej uprawie rzepaku. Wyróżnia ją dobra odporność na niskie temperatury i okresowe niedobory wody. Jej rozbudowany system korzeniowy składający się z korzenia palowego i licznych odgałęzień bocznych powoduje rozluźnienie warstwy ornej gleby oraz tworzenie struktury gruzełkowej. W początkowych fazach rozwojowych gryka szybko rośnie i zakrywa międzyrzędzia, ograniczając wzrost chwastów. Ponadto, roślina ta wytwarza związki allelopatyczne ograniczające kiełkowanie chwastów takich jak perz właściwy i komosa biała. Gryka ma również działanie fitosanitarne – jej uprawa przyczynia się do ograniczenia występowania nicieni, pędraków i rolnic na polu.

3. Słonecznik 25%

Słonecznik to roślina o stosunkowo krótkim okresie wegetacji, która wytwarza dużą ilość biomasy, z której powstaje próchnica, a także pozostawia po sobie znaczną ilość składników odżywczych. Dostarcza podłożu materię organiczną, co przyczynia się do zwiększenia puli przyswajalnych przez uprawy następcze minerałów. Słonecznik tworzy głęboki, palowy korzeń, dzięki czemu jest w stanie pobierać substancje odżywcze z głębszych warstw gleby, jednocześnie przyczyniając się do poprawy jej struktury. Systemowi korzeniowemu i grubej warstwie wosku pokrywającej liście zawdzięcza także dobrą odporność na okresowe niedobory wody. Jednocześnie roślina ta wykazuje działanie fitosanitarne – jej uprawa przyczynia się do ograniczenia zachwaszczenia, między innymi, komosa białą czy rumianem pospolitym.

4. Facelia 10%

Facelia to roślina o niewielkich wymaganiach glebowych – rośnie na podłożach każdego rodzaju. Termin jej wysiewu jest dość elastyczny, a okres wegetacji krótki, co sprzyja tworzeniu dużej ilości zielonej biomasy składającej się w kruchych łodyg. Jej kwiaty znane są z właściwości wabiących owady zapylające, a zwłaszcza pszczoły, dlatego facelia wywiera korzystny wpływ nie tylko na glebę, ale również na środowisko.

Do kiedy utrzymywać międzyplon na polu?

Międzyplony to rośliny wysiewane na krótki okres czasu, które prowadzi się między głównymi uprawami. Uprawa międzyplonów stanowi ważny element właściwego gospodarowania zasobami glebowymi, umożliwiając poprawę ich stanu. Kluczową ich cechą jest zdolność do poprawy jakości gleby oraz zwiększania jej zdolności produkcyjnych. Pokrycie gleby roślinami przez większą część roku, zwłaszcza w okresach newralgicznych umożliwia ograniczenie straty składników pokarmowych, jednocześnie przyczyniając się do zwiększenia zawartości próchnicy w podłożu oraz poprawę jego struktury. Ponadto, rozwiązanie to ogranicza erozję gleby, a także ją rozluźnia.

Międzyplon powinien być zatem utrzymywany na polu aż do momentu wysiewu uprawy głównej. W zależności od rodzaju międzyplonu, obowiązują różne terminy i warunki jego utrzymywania na polu.

1. Międzyplon ścierniskowy

Istnieją dwie główne strategie utrzymywania międzyplonu ścierniskowego, z których każda ma swoje zalety i ograniczenia. Poniżej scharakteryzowane są te strategie: stały termin wysiewu i podejście indywidualne:

- Wybór stałego terminu wysiewu i utrzymania mieszanki

W ramach tej strategii, rolnik zobowiązany jest do ustalenia stałego terminu wysiewu mieszanki międzyplonowej oraz okresu, w którym międzyplon powinien pozostać na polu. Jest to podejście oparte na wyznaczonych datach, które ma na celu zapewnienie spójności w planowaniu i realizacji uprawy międzyplonowej.

Na przykład, rolnik może zobowiązać się do wysiewu mieszanki między 1 lipca a 20 sierpnia danego roku, a międzyplon powinien być utrzymywany na polu co najmniej do 15 października. Jeżeli ze względu na niekorzystne warunki niemożliwy był siew międzyplonu do 20 sierpnia, fakt ten powinien być zgłoszony w celu zamiany elementu zadeklarowanego na inny – międzyplon ozimy. Taki stały termin wysiewu i utrzymania mieszanki pozwala na uporządkowanie procesu uprawy i ułatwia planowanie kolejnych etapów produkcji rolniczej.

- Indywidualne podejście

Alternatywnie, rolnik może wybrać podejście indywidualne, które daje większą elastyczność w zakresie terminów wysiewu i utrzymania międzyplonu na polu. Jest to podejście oparte na konkretnych warunkach lokalnych oraz preferencjach rolnika, co pozwala na bardziej dostosowaną do potrzeb uprawę międzyplonu.

Przykładowo, rolnik może zdecydować się na wysiew mieszanki między 1 lipca a 20 sierpnia, a następnie utrzymanie międzyplonu przez co najmniej 8 tygodni od daty siewu. Wybór takiego wariantu należy zgłosić w terminie 7 dni od siewu, nie później niż do 27 sierpnia. W przeciwnym razie obowiązujący staje się wariant pierwszy, w którym międzyplon należy utrzymywać do 15 października, co jest jednoznaczne z ograniczeniem możliwości siewu ozimin w terminach optymalnych. Podejście indywidualne daje rolnikowi większą kontrolę nad procesem uprawy międzyplonu i pozwala na bardziej elastyczne reagowanie na zmieniające się warunki atmosferyczne i glebowe.

2. Międzyplon ozimy

Zasady regulujące uprawę międzyplonu ozimego nie są tak elastyczne, jak w wypadku międzyplonu ścierniskowego. W tym wypadku termin siewu przypada na okres od 1 lipca do 1 października. Istotne jest, aby siew odbywał się na tyle wcześnie, aby rośliny miały wystarczająco czasu na rozwój przed nadejściem zimy. Uprawa winna być utrzymywana na polu co najmniej do 15 lutego. W okresie wiosennym międzyplony w ekoschemacie podlegają likwidacji, w tym także zboża, jeżeli wchodziły w skład mieszanki. Pozostawienie ich na polu jako plonu głównego dyskwalifikuje zgłoszoną uprawę jako element proekologiczny. Zasada ta nie obowiązuje w odniesieniu do poszczególnych składników mieszanek międzyplonowych. Oznacza to, że ten sam gatunek, który wchodził w jej skład może być uprawiany ponownie po zlikwidowaniu międzyplonu.

Uprawiając międzyplon należy przestrzegać terminów jego likwidacji, ponieważ zbyt długie ich przetrzymywanie wywiera niekorzystny wpływ na uprawy następcze. Długotrwałe utrzymywanie międzyplonu na polu może prowadzić do konkurencji o zasoby, takie jak woda, składniki odżywcze i światło słoneczne, między międzyplonem a roślinami głównymi. Konkurencja ta może ograniczyć wzrost i plonowanie roślin uprawnych, co prowadzi do obniżenia wydajności całej uprawy. Przetrzymywanie międzyplonu na polu może sprzyjać rozwojowi chorób i szkodników, które mogą przenieść się na rośliny główne i spowodować ich uszkodzenie lub obniżenie plonów.

Jakie są kary za niedotrzymywanie terminu siewu i mulczowania?

Zgodnie z ekoschematami, międzyplony powinny pozostawać na polu przez określony czas. Umożliwia to całkowite pokrycie gleby roślinnością, co sprzyja jej odnowie i ogranicza erozję. W czasie ich uprawy należy powstrzymać się od przeprowadzania jakichkolwiek zabiegów agrotechnicznych na polu. Międzyplonów nie należy zatem nawozić, ani wykonywać zabiegów uprawy roli podczas ich utrzymywania. W tym czasie nie mogą być stosowane również środki ochrony roślin. Rozporządzenia regulują także termin siewu oraz likwidacji międzyplonu.

W wypadku międzyplonu ścierniskowego, dopuszczalne jest przesunięcie terminu siewu w wypadku zaistnienia siły wyższej. Fakt zaistnienia takiej siły należy zgłosić Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, składając dowody potwierdzające ich wystąpienie. Jeżeli ARiMR potwierdzi wystąpienie siły wyższej, kara nie zostanie nałożona. W przeciwnym razie, międzyplon ścierniskowy wysiewany zbyt późno nie może zostać uznany za działanie proekologiczne, co wiąże się z utratą dofinansowania. Jeżeli chodzi o międzyplony ozime, karą za opóźnienie siewu jest zmniejszenie płatności za siew po 1 października, ale nie później niż do 15 października, oraz za siew po 15 października. Kary te wynoszą odpowiednio 30 proc. oraz 70 proc. kwoty stanowiącej iloczyn płatności w ramach tej praktyki oraz procentowego stosunku powierzchni uchybienia do powierzchni, na której powinny być przestrzegane wymogi tej praktyki.

Terminy utrzymywania międzyplonów na polach są jasno określone. Mają one na celu umożliwienie roślinom prawidłowego rozwoju i osiągnięcia dojrzałości, co umożliwia pełne wykorzystanie ich potencjału i zmaksymalizowanie korzystnego wpływu na glebę. Rośliny uprawiane w międzyplonie powinny pokrywać glebę, co ogranicza wymywanie składników nawozowych do wód. Mulczowanie międzyplonów dopuszczone jest po 15 listopada. W tym czasie bowiem odpowiednio duża biomasa wytworzonego poplonu powinna gwarantować spełnienie funkcji prośrodowiskowej (kumulacja składników pokarmowych, ograniczenie wymywania biogenów), jednakże mulcz powinien być pozostawiony na okres jesienno-zimowy.

Rozporządzenia regulują także kary za zbyt wczesne mulczowanie międzyplonów. Jeżeli zabieg ten zostanie przeprowadzony przed 15 listopada, na rolnika mogą zostać nałożone kary finansowe, których wysokość także jest ściśle określona. Wynoszą one 10% kwoty stanowiącej iloczyn płatności w ramach tej praktyki oraz procentowego stosunku powierzchni uchybienia do powierzchni, na której powinny być przestrzegane wymogi tej praktyki.

Czy międzyplon trzeba zgłaszać?

Uprawa roli wiąże się z koniecznością dopełnienia licznych wymogów formalnych i prowadzenia stosownej dokumentacji. Składając wnioski o dotację wielu rolników wybiera różne ekoschematy, których realizacja związana jest z dodatkowymi wypłatami.

Na etapie wypełniania wniosku należy zaznaczyć wybrane warianty ekoschematu oraz realizowane praktyki, takie jak, między innymi, uprawa międzyplonu oraz jego rodzaj. Konieczna jest także prawidłowa dokumentacja realizacji ekoschematów.

Decydując się na wariant „międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe”, należy pamiętać, że, jeśli zadeklarowano zastosowanie wsiewek w uprawę główną, konieczne jest poinformowanie ARiMr o dacie zbioru uprawy głównej w terminie 7 dni od jej zebrania. W przypadku zaś międzyplonów nie wymagane jest informowanie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ani o dacie zbioru uprawy głównej, ani o dacie wysiewu międzyplonu. Konieczne jest zaś przestrzeganie terminów siewu i zbioru, a także, w wypadku zmiany składu gatunkowego międzyplonu, złożenie odpowiedniego wniosku do 30 września.

W wypadku wybrania wariantu indywidualnego podejścia i uprawie międzyplonów ścierniskowych, konieczne jest również złożenie odpowiednich dokumentów. Dotyczą one zgłoszenia siewu międzyplonu w terminie 7 dni od wysiewu, jednak nie później niż do 27 sierpnia. Umożliwia to likwidację międzyplonu po 8 tygodniach, co ma istotne znaczenie, jeżeli zaplanowany jest siew ozimin. W przypadku niezłożenia stosownych dokumentów we wspomnianym terminie, wariant zostaje zmieniony na stały termin siewu i utrzymania, co wiąże się z koniecznością utrzymania uprawy na polu do co najmniej 15 października.

Kolejnym zdarzeniem w uprawie międzyplonu, które powinno być zgłoszone, jest opóźnienie terminu siewu w związku z zadziałaniem siły wyższej. Do wniosku należy dołączyć dowody na działanie wspomnianej siły wyższej. W przypadku niezłożenia stosownych dokumentów, rolnikom grożą kary za opóźnienie terminu siewu polegające na zmniejszeniu kwoty dotacji.