Koniczyna 

W uprawach w Polsce dominują odmiany koniczyny czerwonej (łąkowej) i białej (rozesłanej), ale spotyka się też koniczynę perską, aleksandryjską, krwistoczerwoną (inkarnatkę) i białoróżową (szwedzką). W krajowym rejestrze odmian roślin uprawnych w 2022 r. było 11 odmian koniczyny czerwonej, 5 odmian koniczyny białej i po jednej odmianie koniczyny perskiej i krwistoczerwonej (inkarnatki). Koniczyna występuje też w mieszankach z życicą westerwoldzką, kostrzewą łąkową i innymi trawami.

Uprawa koniczyny

Koniczyna należy do najcenniejszych roślin łąkowych i pastwiskowych. Źle znosi zacienienie, wymaga stanowiska dobrze nasłonecznionego, ale nie lubi upałów. Koniczyna łąkowa (czerwona) ma większe wymagania glebowe niż koniczyna biała. Odczyn gleby powinien być obojętny lub lekko kwaśny. Koniczyna czerwona (łąkowa) rozpoczyna wegetację wczesną wiosną, a kwitnienie z końcem maja. Ma głęboki i rozbudowany system korzeniowy. Dorasta do 70-80 cm wysokości. Koniczyna czerwona służy do zbioru zielonej masy. W roku wysiewu koniczynę kosi się w październiku, a w kolejnym roku na początku lub w pełni kwitnienia (przy dwóch pokosach) albo kiedy pojawiają się pąki kwiatowe (przy trzech pokosach). Koniczyna biała jest niższa, tworzy rozłogi i szybko zadarnia powierzchnię (zwłaszcza odmiany o drobniejszych liściach). Koniczynę białą wypasa się do wysokości 6-8 cm lub kosi. Uprawa koniczyny białej wymaga nawożenia potasem i magnezem. Koniczyna biała jest źródłem zielonej paszy o wysokiej strawności, zawiera 18-28% białka i dużo błonnika. Koniczyna czerwona i biała odmian wielkolistnych jest stosowana w mieszankach pastwiskowych i łąkowych.

Kiedy siać koniczynę?

Koniczynę wysiewa się na głębokość ok. 1,0-1,5 cm. Optymalnym siewem koniczyny czerwonej jest pierwsza połowa kwietnia. Jeśli ze względu na warunki pogodowe siew się nie uda, można przeprowadzić siew letni (najpóźniej w lipcu) lub siew jesienny na poplon. Koniczyna biała wysiewana jest wczesną wiosną, w marcu lub na początku kwietnia. Normy wysiewu zależą od odmiany i dla koniczyny czerwonej wynoszą 8-18 kg/ha, a dla tworzącej rozłogi koniczyny białej 8-10 kg/ha.

Zalety uprawy koniczyny

Uprawa koniczyny daje wiele korzyści. Do najważniejszych zalet należą:

• szybkie zadarnianie powierzchni i ochrona gleb przed erozją (szczególnie drobnolistne odmiany koniczyny białej);
• wysoka skuteczność wykorzystania energii słonecznej do produkcji biomasy;
• odporność poszczególnych odmian na wydeptywanie przez zwierzęta, przegryzanie i częste koszenie oraz szybki odrost i regeneracja;
• wysoka produktywność zielonej masy o dużej zawartości białka i błonnika, która jest dobrze przyswajana przez zwierzęta;
• koniczyna należy do roślin miododajnych, a jej uprawa w sąsiedztwie pasieki podnosi produkcję miodu;
• szeroki zakres wymagań klimatycznych i glebowych, dzięki czemu można znaleźć odmianę koniczyny odpowiednią do danego stanowiska.

Czym kierować się przy wyborze odmiany koniczyny?

Koniczyna może być stosowana na wsiewki, łąki kośne lub pastwiska. Przed zakupem nasion trzeba zdecydować się na wybór optymalnej odmiany koniczyny. Co należy wziąć pod uwagę?

1. Rodzaj koniczyny. Koniczyna biała bardziej nadaje się na pastwiska, a koniczyna czerwona na łąki kośne.
2. Odporność na wydeptywanie. Większą odporność mają odmiany pastwiskowe koniczyny białej.
3. Szybkość odrastania i trwałość. Odrastanie po koszeniu lub wypasie wpływa na produktywność. W przypadku koniczyny białej odmiany wielkolistne szybciej odrastają, a odmiany drobnolistne tworzą zwartą pokrywę i lepiej zadarniają powierzchnię.
4. Wymagania siedliskowe. Koniczyna czerwona ma wyższe wymagania glebowe od koniczyny białej. Koniczyna biała lepiej reaguje na okresowe susze lub zalania wodą. Wszystkie odmiany koniczyny potrzebują słonecznych stanowisk.
5. Odporność na warunki pogodowe, okresowe niedobory wody i przymrozki.