Zasady ustalania dawki wapna nawozowego

Nawozy wapniowe pozwalają na szybką i skuteczną neutralizację kwaśnego odczynu gleby, a także dostarczają uprawom tego pierwiastka. Planując jego zastosowanie należy przestrzegać zasad ustalania dawki, które umożliwiają efektywne odkwaszenie gleby. Jednak ustalenie dawki wapna nawozowego wymaga znajomości parametrów gleby oraz jej charakteru.

Jakie są rodzaje nawozów wapniowych? Typy nawozów wapniowych

Zakwaszenie podłoża jest skutkiem procesów zachodzących naturalnie, jak i będących wynikiem zabiegów pielęgnacyjnych w uprawach. Większość gleb w Polsce ma charakter kwaśny, który spowalnia i upośledza wzrost większości roślin. Rozwiązaniem tego problemu jest stosowanie nawozów wapniowych.

Nawozy wapniowe to środki zmieniające pH gleby, których mechanizm działania zapobiega nadmiernemu zakwaszeniu podłoża. W calu neutralizacji odczyny gleby, stosuje się różne typu nawozów wapniowych. Zależy to od stopnia zakwaszenia gleby, jej rodzaju i przepuszczalności, a także od rodzaju uprawianych roślin. Na rynku dostępnych jest kilka typów nawozów wapniowych, mających na celu stabilizację pH gleby.

1. Nawozy tlenkowe.

Jest to wapno palone, charakteryzuje się wysoką reaktywnością. Nawozy z tej grupy działają szybko i silnie. Z tego powodu, nawozy tlenkowe polecane są do stosowania na glebach ciężkich i średnich na 2-4 tygodnie przez planowanym terminem siewu. Ze względu na wysoką reaktywność, nie zaleca się mieszania wapna palonego z innymi nawozami/

2. Nawozy węglanowe.

Nawozy te oparte są na węglanie wapnia, czyli kredzie. Składnik ten jest pozyskiwany przez kruszenie i mielenie skał naturalnie występujących, w związku z tym każda kreda ma nieco inne właściwości. Przyjmuje się, że im starsze złoże, tym lepszej jakości kredę można pozyskać. Kreda charakteryzuje się znacznie mniejszą reaktywnością i wymaga większych ilości wody, aby zadziałać. Wapno węglowe poleca się stosować na glebach lekkich oraz średnio zwięzłych, może być także mieszane z innymi nawozami.

3. Nawozy węglanowo-tlenkowe.

Stanowią połączenie wapna palonego i kredy. Charakteryzują się cechami pośrednimi między oboma typami nawozów.

4. Dolomity.

Podobnie jak kredę, dolomity pozyskuje się ze złóż kopalnych. Są to zmielone skały o charakterze wapienno-magnezowym. Charakteryzują się one niską reaktywnością oraz stosunkowo słabymi właściwościami odkwaszającymi. Często stosowane w charakterze nawozów magnezowych.

Wapno do regulacji odczynu gleby

Gdy zachodzi konieczność regulacji odczynu gleby, najpierw konieczne jest określenie jej charakteru, ponieważ ma to kluczowy wpływ na rodzaj odpowiedniego wapna. Znając odczyn gleby oraz jej kategorię agronomiczną, można przystąpić do wyboru odpowiedniego wapna.

Do regulacji odczynu gleby najczęściej stosuje się:

- kredę, czyli węglan wapnia,

- wapno palone, czyli tlenek wapnia.

Substancje te różnią się szybkością działania, reaktywnością, pochodzeniem i przeznaczeniem. Znając charakter gleby, można przystąpić do wyboru odpowiedniego produktu.

1. Gleby lekkie.

Gleby lekkie, mozaikowate, charakteryzują się dużą przepuszczalnością. Ich odczyn zmienia się stosunkowo szybko, dlatego nie zaleca się stosowania produktów bardzo reaktywnych. Na takie gleby polecane jest wapno węglanowe. Przy wysokiej kwasowości podłoża, należy wybrać takie wapno, które posiada reaktywność powyżej 80%. W tym celu świetnie nadaje się kreda lub wapno węglanowe o szybkim działaniu odkwaszającym. Nie zaleca się stosowania na gleby lekkie wapna tlenkowego.

2. Gleby średnie.

Ich odczyn zmienia się stosunkowo wolno, dlatego do neutralizacji ich odczynu często stosuje się wapno tlenkowe. Należy pamiętać, że wapno palone zadziała szybko is skutecznie, kiedy zostanie dobrze wymieszane z podłożem. Na glebach średnich można także stosować kredę, jednak zaleca się wybrać produkt drobno zmielony.

3. Gleby ciężkie.

Odczyn gleb ciężkich zmienia się stosunkowo wolno, dlatego najczęściej wybiera się wapno palone. Substancja ta szybko neutralizuje kwaśne pH gleby. Należy pamiętać, że wapna palonego nie można łączyć z nawozami ani stosować bezpośrednio przed okresem kwitnienia.

Gleby ciężkie, o niewielkim zakwaszeniu dobrze zareagują również na zastosowanie kredy, pod warunkiem, że jest ona dostatecznie drobno zmielona oraz, że w glebie jest dostatecznie dużo wody. Należy pamiętać, że gleby silnie zakwaszone będą wymagały opracowania planu neutralizacji odczynu, gdyż jednorazowe zastosowania wapna nie przyniesie długotrwałych efektów. W takich wypadkach konieczne jest kilkukrotne wapnowanie pól uprawnych.

Na czym polega wapnowanie gleby?

Stosowanie wapna to prosty, szybki i skuteczny sposób na regulację odczynu gleby. Związki wapna zawarte w nawozie, sole lub tlenki, reagują z wodą w glebie, która powoduje ich rozpad. Następnie produkty tego rozkładu wiążą, obecne w nadmiarze w kwaśnych glebach, jony wodorowe i zobojętniają je. Ponadto, wapno zawarte w takich produktach umożliwia uzupełnienie niedoborów tego pierwiastka w glebie.

Wapnowanie to proces polegający na nawożeniu gleb zasadowymi związkami wapnia, w celu zobojętnienia jej kwaśnego odczynu, a także uzupełnienia niedoborów wapnia przyswajalnego dla roślin. Zabieg ten pozwala zapobiegać zakwaszeniu gleby, które jest skutkiem procesów naturalnie zachodzących w glebie, a także efektem stosowania nawozów mineralnych. W Polsce ponad połowa gleb uprawnych charakteryzuje się kwaśnym odczynem, co oznacza, że może wymagać wapnowania. Wapnowanie pozwala poprawić właściwości chemiczne, fizyczne i biologiczne. Zabieg ten, dzięki zmianie odczynu gleby, zwiększa skuteczność działania innych nawozów mineralnych i organicznych. Najlepszym czasem na wykonanie tego zabiegu jest okres pożniwny, późne lato do późnej jesieni. Dzieje się tak, ponieważ możliwe jest dokładne wymieszanie wapna z glebą. Ponadto, zabieg wapnowania jest mocno oddalony od siewu lub sadzenia roślin. Ponadto, do prawidłowego działania, wapno wymaga dobrej wilgotności gleby oraz niskich temperatur, co ma zazwyczaj miejsce jesienią. Termin wiosenny jest znacznie gorszą porą na wapnowanie, ponieważ wiosną wykonuje się siewy, a także nawożenie. Wapnowanie przy użyciu tlenku wapnia powinno być także oddalone od zabiegów nawożenia, zwłaszcza azotem.

Gleby użytkowane rolniczo powinny mieć pH między 5,0, a 7,0. Jeżeli pH gleby spadnie poniżej 4,5, znacznie wzrasta ryzyko jej zakwaszenia. Gleby kwaśne są słabo tolerowane przez większość roślin uprawnych. Rośliny rosnące na glebach o odczynie kwasowym charakteryzuje osłabiony wzrost, spadek plonowania i wzrost podatności na choroby. Dlatego regulowanie odczynu gleby jest jednym z podstawowych zabiegów w uprawach. Znając odczyn gleby, można ocenić potrzebę wapnowania oraz obliczyć optymalną dawkę wapna, konieczną do osiągnięcia odpowiedniego odczynu gleby. Ustalając dawkę wapna, należy pamiętać, że duże dawki najlepiej rozłożyć na kilka zabiegów, co pozwoli na lepszą absorpcję wapna przez glebę. Jednorazowo, nie zaleca się przekraczania dawki 2,5t tlenku wapnia na hektar.

Wapna nawozowe

Wapno stosuje się nie tylko w celu neutralizacji kwaśnego pH gleby. Kolejnym jego zastosowaniem jest uzupełnienie niedoborów tego pierwiastka w glebie. Ponadto, wapno nawozowe pozwala na stabilizację struktury gleby, co przyczynia się do utrzymania prawidłowych stosunków powietrzno-wodnych.

Wapna nawozowe pozyskuje się na dwa sposoby:

- poprzez prażenie wapieni. W tej reakcji substratem jest węglan wapnia, który, pod wpływem temperatury przekształca się w tlenek wapnia (czyli wapno palone) i dwutlenek węgla. Wapno palone jest nawozem bardzo szybko działającym, w reakcji z wodą glebową powstaje mocna zasada, a jednocześnie wydziela się dużo ciepła.

- poprzez obróbkę fizyczną skał wapiennych. W ten sposób otrzymuje się wapno węglanowe i dolomity. Skały wapienne poddaje się mieleniu lub kruszeniu, a następnie stosuje do nawożenia. Ze względu na naturalne pochodzenia, właściwości nawozu będą się różnić w zależności od cech i pochodzenia skał wapiennych. Najlepsze parametry uzyskuje się ze skał pochodzących ze starych złóż, które są drobno zmielone i wolne od zanieczyszczeń. Stosując wapno węglanowe, wymagana jest większa ilość wody, która warunkuje rozkład węglanu wapnia do tlenku wapnia, który z kolei rozpada się, uwalniając jony wapnia.

Kolejnym rodzajem wapna nawozowego pozyskiwanego poprzez obróbkę fizyczną skał są dolomity. Ta grupa bywa również nazywana wapnem magnezowym. Zmielone skały dolomitowe stanowią doskonałe źródło nie tylko wapna, ale także i magnezu.

Jako nawozy wapniowe stosowana jest także saletra wapniowa oraz gips, które, oprócz wapnia, dostarczają roślinom cennych minerałów, takich jak azot czy siarka. Ta grupa nawozów, podobnie jak dolomity, charakteryzuje się bardzo słabymi właściwościami neutralizującymi, co sprawia, że nie wpływają one na odczyn gleby. Dlatego polecane jest ich stosowanie w uprawach roślin kwaśnolubnych, np. borówki amerykańskiej, która potrzebuje dużo wapna do prawidłowego rozwoju owoców.

Zalety wapna nawozowego. Jakie są korzyści używania wapna nawozowego?

Wapno nawozowe ma wiele zalet. Oprócz regulacji odczynu gleby, która zapewnia roślinom optymalne warunki do prawidłowego wzrostu i plonowania, wapno nawozowe dostarcza roślinom wielu cennych substancji.

Kluczową zaletą stosowania wapna nawozowego jest dostarczanie roślinom łatwo przyswajalnej formy wapna – pierwiastka niezbędnego do prawidłowego formowania i dojrzewania owoców.

Ponadto, wapno nawozowe stanowi cenne źródło innych, niezbędnych roślinom, minerałów:

- dolomity – stanowią nieocenione źródło magnezu – pierwiastka będącego składnikiem chlorofilu, czyli substancji odpowiedzialnej za fotosyntezę,

- saletra wapniowa – dostarcza uprawom azotu, który jest niezbędny do budowania zielonej biomasy,

- gips – zaopatruje rośliny także w siarkę, która jest ważnym składnikiem aminokwasów wchodzących w skład licznych enzymów roślinnych.

Dodatkową korzyścią wymienionych wyżej nawozów wapniowych jest to, że ich stosowanie pozwala uzupełnić minerały, jednocześnie nie wpływając na odczyn gleby, co czyni je bardzo cennymi nawozami wapniowymi w uprawach kwaśnolubnych, takich jak: borówki amerykańskie, tuje, drzewa iglaste. Stosowanie wapna nawozowego niesie za sobą wiele korzyści:

- wiele produktów zawierających wapń, pełni także funkcję neutralizatorów kwaśnego odczynu gleby, co pozwala na jednoczesne uzupełnienie niedoborów oraz stabilizację pH,

- poprawa struktury gleby i stabilizacja – nawozy wapniowe aktywują próchnicę, a także przyczyniają się do stabilizacji warunków glebowych poprzez ograniczenie wymywania składników odżywczych,

- poprawa przyswajania składników mineralnych przez rośliny – nawozy wapniowe dostarczają łatwo przyswajalnych minerałów, a także, poprzez regulację odczynu gleby, poprawiają dostępność innych pierwiastków w glebie,

- zmniejszają fitotoksyczność glinu – w kwaśnym pH glin jest dla roślin bardzo toksyczny, wraz ze stabilizacją odczynu, fitotoksyczność glinu spada,

- stosowanie wapna pozwala ograniczyć występowanie chorób, takich jak: sucha zgnilizna, gorzka plamistość i brunatnienie liści.

Czy warto stosować wapno nawozowe?

Szacuje się, że około połowa gleb uprawnych w Polsce ma odczyn kwaśny, z czego zastosowania wapna wymaga około 30% upraw. Odsetek ten jest zmienny i w niektórych województwach, zwłaszcza na północnym wschodzie, sięgać może lokalnie nawet 80%.

Większość roślin uprawnych nie toleruje kwaśnych gleb. Zbyt niskie pH gruntu sprawia, że rosną one powoli, stają się dużo bardziej podatne na rozwój chorób, a także dają niskie plony słabej jakości. Zastosowanie wapna nawozowego nie tylko uzupełnia niedobory mineralne, ale także reguluje odczyn gleby, dzięki czemu rośliny mają dużo lepsze warunki do rozwoju i plonowania, a także ogranicza populację chwastów. Większość chwastów preferuje gleby kwaśne, zatem ustabilizowanie odczynu gleby pozwala ograniczyć rozwój niepożądanych roślin. Uregulowany odczyn gleby wywiera korzystny wpływ na mikroorganizmy glebowe, co pozwala ograniczyć populację szkodników, a także zapewnić prawidłowy rozkład materii organicznej, będącej cennym źródłem azotu.

Stosowanie wapna nawozowe pozwala także szybko i skutecznie uzupełnić w glebie pulę wapnia, który może zostać przyswojony przez rośliny. Pierwiastek ten jest niezbędny w rozwoju korzeni i owoców, a także pełni rolę aktywatora licznych enzymów roślin. Ponadto, stosowanie wapnia poprawia strukturę gleby, a także ją stabilizuje. Jednocześnie, ułatwia roślinom przyswajanie mikroelementów, takich jak molibden, których wchłanianie jest zaburzone w glebach kwaśnych.

Co więcej, stosowanie wapna pozwala ograniczyć toksyczne działanie niektórych pierwiastków na rośliny. Wapno bierze bowiem udział w usuwaniu metali ciężkich z komórek roślinnych, a także przyczynia się do zmniejszenia fitotoksyczności zawartego w glebie glinu.

Wapno nawozowe wykazując pozytywny wpływ na glebę i rośliny, przyczynia się także do ograniczenia występowania chorób grzybowych roślin uprawnych, takich jak: sucha zgnilizna owoców pomidora, gorzka plamistość podskórna jabłek, brunatnienie liści kapustnych. Ponadto, poprzez uzupełnianie niedoborów cennych minerałów, stosowanie wapna nawozowego przyczyna się do prawidłowego odżywienia roślin, które sprawia, że mechanizmy odpornościowe roślin działają bardzo dobrze.

Jak ustalać dawkę wapna nawozowego?

W pierwszej kolejności, do ustalenia odpowiedniej dawki wapna nawozowego jest potrzebne określenie potrzeb wapnowania. Aby to zrobić należy znać: klasę agronomiczną gleby (bardzo lekka, lekka, średnia, ciężka) oraz jej pH (odczyn) zmierzony w KCl (chlorku potasu) lub H2O (wodzie destylowanej). Najlepszym rozwiązaniem jest pobranie próbki z pola, a następnie oddanie jej do analizy w laboratorium, które określi nam odczyn oraz kategorię agronomiczną gleby. Ocenę potrzeb wapnowania dokonamy na podstawie danych zawartych w tabeli 1a oraz 1b.

Przykład:  mając glebę lekką o odczynie 5,3 zmierzonym w H₂O potrzeby wapnowania należy ocenić jako: potrzebne

Tab.1a Potrzeby wapnowania gleb dla pH mierzonego w KCl (chlorek potasu)

Tab. 1b Potrzeby wapnowania gleb dla pH mierzonego w H₂O (wodzie destylowanej)  

Znając ocenę potrzeb wapnowania, należy teraz przystąpić do określenia dawki wapna nawozowego w tonach czystego CaO (tlenku wapnia) na hektar. Posłużą do tego dane z tabeli 2.

Przykład: na glebę lekką o potrzebach wapnowania: potrzebne należy zastosować 2,5 tony czystego CaO/ha.

Tab. 2 Dawka wapna w zależności od kategorii agronomicznej i potrzeb wapnowania w t CaO/ha

Należy jednak pamiętać, że zbyt duże, jednorazowe dawki wapna wpływają bardzo niekorzystnie. Powodują obumieranie pożytecznych mikroorganizmów w glebie oraz zakłócają pobieranie przez uprawiane rośliny składników mineralnych, a zwłaszcza fosforu i mikroskładników. Dlatego też, wcześniej określoną dawkę należy obniżyć. Maksymalne, jednorazowe dawki czystego CaO w t/ha jakie można zastosować przedstawiono w tabeli 3.

Przykład: Dla gleby lekkiej o potrzebach wapnowania określonych jako potrzebne, maksymalna jednorazowa dawka wapna to 1,5 tony czystego CaO/ha. 

Tab. 3 Maksymalna, jednorazowa dawka wapna nawozowego w t CaO/ha

Teraz należy określić fizyczną ilość wapna nawozowego do zastosowania w tonach na hektar. Aby to obliczyć, musimy znać procentową zawartość CaO (tlenku wapnia) w danym nawozie wapniowym. Często się zdarza, że na opakowaniach nawozów wapniowych węglanowych podana jest procentowa zawartość węglanu wapnia (CaCO₃). Wtedy należy taką wartość pomnożyć przez współczynnik 0,56, a otrzymamy procentową zawartość CaO w tym wapnie.

W celu obliczenia fizycznej ilości wapna nawozowego do zastosowania należy dawkę czystego CaO podzielić przez procentową zawartość CaO w nawozie wapniowym, wyrażoną w ułamku dziesiętnym.

Przykład: Dawka czystego CaO do zastosowania to 1,5 t/ha, a procentowa zawartość CaCO₃ w wybranym przez nas wapnie to 90%, co po przeliczeniu daje 50% CaO (90% CaCO₃ · 0,56 = 50% CaO). Wiedząc to, ilość wapna, którą należy zastosować, aby podnieść pH wyniesie 3 tony (1,5 t CaO : 0,5 = 3 t).

Dlaczego wapnowanie jest potrzebne?

Głównym celem wapnowania jest podwyższenie kwaśnego odczynu gleby, który nie odpowiada większości warzyw. 

Gdy ziemia jest kwaśna lub bardzo kwaśna, warzywa głodują. Nie są wtedy w stanie przyswajać składników pokarmowych z gleby albo pobierają ich za mało. Tylko nieliczne warzywa, np. szczaw, mogą rosnąć w kwaśnej ziemi. Dzięki wapnowaniu, inne składniki pokarmowe są bardziej przyswajalne dla roślin.

W Polsce przeważają gleby kwaśne i bardzo kwaśne. Wynika to z naturalnych warunków geologicznych. Większość gleb jest utworzonych na skałach o kwaśnym odczynie, które lodowce naniosły przed tysiącami lat. Wapń, dostarczany w postaci nawozów, który odkwasza gleby, jest dość łatwo wymywany przez naturalne opady: deszcz czy topniejący śnieg.

Działalność człowieka także ma wpływ na zakwaszanie gleby. To m.in. intensywna uprawa roślin, które pobierają dużo wapnia z ziemi. Następnie ludzie oraz hodowane przez nich zwierzęta przyswajają wapń z roślin do swoich organizmów.

To podstawowy budulec np. kości.

Gleby zakwaszają również tzw. kwaśne deszcze, których przyczyną jest emisja dwutlenku siarki oraz tlenków azotu, powstających w wyniku spalania paliw kopalnych, m.in. węgla czy ropy naftowej.

Wbrew pozorom najwięcej kwaśnych i bardzo kwaśnych gleb nie jest w regionach, gdzie są liczne i duże fabryki oraz z intensywnym ruchem samochodowym. Najwięcej kwaśnych i bardzo kwaśnych gleb (do 80%) znajduje się w województwach łódzkim, mazowieckim, podlaskim i podkarpackim, a najmniej (do 40%) w województwach kujawsko-pomorskim oraz opolskim.

Kiedy wapnować?

Wapnowane gleby wykonuje się po zbiorach warzyw i owoców, czyli późnym latem albo jesienią. Najlepszy na wapnowanie jest dzień suchy. Ziemię, po rozsypaniu nawozu wapniowego, należy przekopać na głębokość 15-20 cm.

Wapnowanie przeprowadza się co 2 lata - na glebach lekkich oraz co 4 lata - na glebach ciężkich.

Różnica w częstotliwości wapnowania wynika z faktu, że z gleb lekkich, piaszczystych wapń jest szybciej wymywany. Proces ten zachodzi znacznie wolniej na glebach ciężkich.

Jeżeli wapnowanie nie zostało wykonane jesienią, ewentualnie można je zrobić wiosną, np. w dopiero zakładanym ogrodzie. Jednak wtedy używa się tylko nawozów działających wolno, takch jak kreda.

Efekty wapnowania jesiennego są szybciej widoczne w wyglądzie oraz plonowaniu warzyw niż wapnowania wiosennego. W okresie jesienno-zimowym bowiem następuje równomierne, stopniowe odkwaszenie ziemi. Proces ten zachodzi wolno, w zależności od temperatury oraz opadów (wolniej, gdy zima jest sucha i mroźna). Przez wiele tygodni w ziemi stabilizują się złożone procesy chemicznobiologiczne. Wiosną wapnowana gleba jest gotowa do siewu i sadzenia oraz nawożenia innymi składnikami pokarmowymi.

Po wapnowaniu, gdy odczyn pH gleby wzrasta, czyli staje się lekko kwaśny lub obojętny, rośliny lepiej przyswajają inne składniki pokarmowe, jak azot, fosfor, magnez, mangan. Plon jest większy i lepszy jakościowo. Owoce, liście, nasiona czy łodygi są bardziej zasobne w białko oraz inne składniki odżywcze. Ma to ogromne znaczenie w jadłospisie ludzi.

Dlaczego warto znać odczyn gleby?

W każdym ogrodzie ziemia jest inna. To zależy m.in. od stosowanych przez lata nawozów, w tym naturalnych, sposobu ściółkowania (lub jego braku), intensywności uprawy, a nawet ukształtowania terenu.

Przykładowo, zasilanie takimi nawozami jak obornik bydlęcygranulowanyczydolomit, podnosi odczyn ziemi, zaś ściółkowanie korą - obniża. Gdy teren jest pagórkowaty, zwykle w najwyższym miejscu ziemia jest kwaśniejsza, niż w niżej położonych miejscach (zwłaszcza jeśli gleba jest piaszczysta). Dlatego nawet w sąsiadujących ogrodach odczyn gleby może być bardzo różny.

Zanim zacznie się wapnowanie, warto poznać odczyn pH gleby w ogrodzie.  Próbki ziemi można oddawać do badania (płatnego) w stacjach chemiczno-rolniczych (są w dużych miastach). Tam też uzyskuje się zalecenia, czy gleba potrzebuje wapnowania, w małych lub dużych dawkach.

Można też wykonać badanie samodzielnie przy pomocy kwasomierza (do kupienia w sklepach ogrodniczych).

Doświadczeni ogrodnicy potrafią określić pH gleby np. po kolorze liści warzyw. Bardzo dobrym wskaźnikiem jest obserwacja korzeni fasoli lub grochu. Jeśli na ich korzeniach jest wiele dużych grudek z azotem zmagazynowanym przez pożyteczne bakterie, można przypuszczać, że ziemia ma odpowiedni odczyn pH.

W zależności od wyniku badania, wapnowanie wykonuje się lub nie. Bo wapnowanie nie zawsze jest potrzebne! Czasami wystarczy tylko systematyczne stosowanie nawozów wieloskładnikowych zawierających wapń, jakmączka bazaltowa, saletra wapniowa czydolomit.

Trzeba pamiętać, że zjawisko zakwaszania gleby zachodzi ciągle. Aby mieć dorodne warzywa, trzeba systematycznie dbać, by gleba nie była zbyt kwaśna.

Jednak nadmierne wapnowanie też nie jest wskazane.

Gdy odczyn gleby jest za wysoki, warzywa również słabo rosną. Powód jest podobny, jak przy odczynie zbyt kwaśnym. Warzywa głodują, gdyż nie są w stanie pobierać z ziemi składników pokarmowych. Dlatego tak ważne jest, by wapnować z umiarem, najlepiej znając wyjściowe pH gleby. W małych ogrodach dość łatwo przesadzić z nadmierną ilością wapna.

Jaki nawóz wapniowy?

W sklepach jest wiele nawozów wapniowych. Bardzo często zawierają one także inne składniki, np. magnez. Dawki nawozów wapniowych zależą od wyjściowego odczynu pH gleby, czyli przed wapnowaniem, oraz potrzeb roślin, które mają być uprawiane. Przykładowo, przeciętnie zużywa się 5-7 kg kredy nawozowej na 100 metrów kwadratowych warzywnika.

Wyróżnia się dwa główne typy nawozów wapniowych:

✓  Wapniowo węglanowe – zawierają wapń w postaci węglanów. Działają wolno. Nadają się na wszystkie gleby. Są najpopularniejsze w uprawach amatorskich. To m.in. kreda nawozowa i wapniak mielony;

✓  Wapniowe tlenkowe - zawierają wapń w postaci tlenku. Działają szybko. Polecane są na gleby ciężkie. W ogrodach przydomowych i na działkach zwykle nie są stosowane.  To m.in. wapno palone rolnicze.

Dlaczego nie mieszać wapna z innymi nawozami?

Rozsypywanie nawozu wapniowego na powierzchni ziemi to prosta i szybka czynność. Ciężką pracą jest natomiast przekopanie ziemi. Wapno bowiem, aby skutecznie zadziałało, musi się znaleźć pod powierzchnią gleby. Aż kusi, by przekopać jednocześnie inne nawozy, np. obornik. Nie należy jednak tak robić.

Nawozy wapniowe wchodzą bowiem często w reakcje chemiczne, m.in. z azotem i fosforem. Rezultat: składniki nawozów stają się niedostępne dla roślin. To oznacza niepotrzebnie wydane pieniądze na nawozy, stracony czas oraz słabe plony.

Między wapnowaniem a stosowaniem innych nawozów, takich jak gnojówka, obornik, siarczan amonu czy superfosfat, najlepiej robić przerwę co najmniej 2 miesiące. W razie wątpliwości, czy mieszać wapno z innymi nawozami, zawsze warto przeczytać ich etykiety. Gdy wątpliwości są nadal, najlepiej ich nie mieszać, także z nawozami naturalnego pochodzenia.

Co sprzyja pobieraniu wapnia?

Wapń często tworzy w glebie związki nieprzyswajalne lub bardzo słabo przyswajalne dla roślin. Staje się bardziej dostępny, gdy w glebie są kwasy organiczne. Zmieniają one w naturalny sposób skład chemiczny związków zawierających wapń, które znajdują się w glebie.

Dlatego warzywa zdecydowanie lepiej pobierają wapń, gdy w ziemi jest dużo próchnicy. Kwasy organiczne są bowiem z nią związane. Z tego powodu ważne jest, by w warzywniku stosować także nawozy pochodzenia naturalnego, które zawierają dużo substancji organicznych. To np.obornik bydlęcy granulowanyoraz kompost świeży i kompost granulowany, jak Nawóz ekologiczny dowarzyw czy Nawózekologiczny do pomidorów, ogórków iziół.

Wapń słabo przemieszcza się w tkankach roślin. Ten proces zachodzi jeszcze wolniej, gdy ziemia jest sucha, zbita i panuje upał. Szczególnie wrażliwe na te czynniki są pomidory oraz papryka.

Przyswajanie wapnia jest lepsze, gdy w glebie jest wystarczająco dużo fosforu i potasu. Trzeba jednak unikać łączenia wapnowania i stosowania innych nawozów w tym samym czasie.

Jaki odczyn pH lubią warzywa?