Kiedy i jakimi nawozami zasilać słoneczniki?

Słonecznik charakteryzuje się tym, że lubi ciepło i stosunkowo wysokimi wymaganiami glebowymi, stąd konieczne staje się nawożenie jego upraw. Jednak stosowanie zbyt dużych dawek azotu także jest niekorzystne, ponieważ może powodować przedłużenie wegetacji i jednoczesne opóźnienie dojrzewania koszyczków i niełupek. Słonecznik, oprócz nawożenia produktami NPK, często wymaga dodatkowej suplementacji mikroelementami, a zwłaszcza borem i molibdenem. Odpowiednie nawożenia jest kluczowym czynnikiem wpływającym na uzyskany plon.

Jakie są objawy niedoboru składników pokarmowych u słoneczników?

Początkowe stadia niedoboru składników pokarmowych często nie powodują wystąpienia objawów widocznym gołym okiem. Aby je stwierdzić, konieczne jest przeprowadzenie analizy gleby i roślin. Z kolei bardziej zaawansowane stadia niedoborów, kiedy brak substancji odżywczych jest na tyle duży, że rośliny. Braki poszczególnych substancji prezentują się następująco:

- azot – liście stają się jasnozielone, a starsze zmieniają kolor na żółty, a następnie brązowieją i zamierają, spowolnienie wzrostu, karłowacenie i przedwczesne dojrzewanie,

- fosfor – spowolnienie wzrostu, karłowacenie roślin, zmiana zabarwienia liści na fioletowe, szczególnie dobrze widoczna na spodzie starszych liści,

- potas – zmiany lokalizują się na krawędziach liści i obejmują ich brązowienie i usychanie, nadają im spalony wygląd, przyspieszone więdnięcie, zwiększona podatność na choroby, spadek plonowania,

- wapń – brązowienie i zamieranie stożków wzrostu korzeni i pędów liści, sklejanie i postrzępienia krawędzi młodych liści,

- magnez – żółknięcie liści z objawami chlorozy, zwłaszcza między nerwami, spowolnienie wzrostu, zwiększona podatność na choroby grzybowe, bakteryjne i wirusowe,

- siarka – chloroza obejmująca całą roślinę, młode liście są żółte lub jasnozielone, cętkowane, więdnięcie,

- bor – zaburzenia rozwoju stożków wzrostu oraz hamowanie ich wzrostu i zamieranie, zmniejszenie wydajności i ilości plonu,

- chlor – chloroza młodych liści, zwiększona podatność na więdnięcie roślin, wzrost podatności na choroby,

- miedź – powolny wzrost roślin, odkształcanie młodych liści i zamieranie stożków wzrostu,

- żelazo – chloroza i bielenie młodych liści, przy dużych niedoborach cała roślina staje się jasnozielona,

- mangan – chloroza młodych liści, przy jednoczesnym braku zmian na starszych częściach rośliny, w zaawansowanych niedoborach dochodzi do zahamowania wzrostu,

- molibden – jego niedobory nieco przypominają niedobory azotu, starsze i środkowe liście stają się chlorotyczne, ich brzegi mogą się zwijać, ograniczenie wzrostu i formowania kwiatów,

- cynk – chloroza liści w górnej części rośliny, wytwarzanie liści małych i zniekształconych.

Ocena niedoborów na podstawie wyglądu rośliny może stanowić wyzwanie dla amatorów.

Dodatkowo niedobory często występują łącznie co stanowi dodatkową trudność w ocenie braków substancji odżywczych.

Większość niedoborów skutkuje powstawaniem charakterystycznych zmian w liściach, które można podzielić na 3 grupy zmian, co może ułatwić rozpoznanie problemu:

1. Chloroza – liście, a także części roślin stają się nienaturalnie żółte, przyczyną są niedobory: manganu, potasu, cynku, magnezu, siarki i azotu.

2. Cętkowanie – na powierzchni pojawiają się kolorowe plamki, powstałe z antocyjanin (barwniki roślinne magazynowane w wakuolach komórkowych), spowodowane niedostatecznym pokryciem zapotrzebowania na:azot, magnez, fosfor i siarkę.

3. Martwica tkanek – stopniowe obumieranie roślin, może dotyczyć ich części lub całości. Przyczyną są niedobory magnezu, potasu, cynku, wapnia i molibdenu.

Jakie nawozy pod słoneczniki?

Słonecznik lubi gleby żyzne i zasobne w składniki pokarmowe, lecz równie dobrze radzi sobie na glebach słabszych.

Przed siewem słonecznika konieczna jest regulacja pH gleby, gdyż roślina ta nie toleruje gleb kwaśnych. Zanim wysiejemy ziarna, warto również zadbać o prawidłowe nawożenie NPK. W tym celu świetnie sprawdzi się obornik. Jednak, ze względu na wysoką zawartość azotu, nie zaleca się nawożenia obornikiem po motylkowych, gdyż może to doprowadzić do przenawożenia tym pierwiastkiem. Słoneczniki budują bardzo dużą zieloną masę, a także wykształcają ciężkie i spore kwiaty oraz liście. Dlatego bardzo ważne jest nawożenie upraw słonecznika potasem. Szacuje się, że z 1 hektara uzyskuje się około 10 ton biomasy słonecznika, dlatego należy zwrócić uwagę na zapewnienie roślinom niezbędnych składników pokarmowych poprzez uzupełnienie makro- i mikroelementów. W tym celu doglebowo, oprócz kompostu lub obornika, można wykorzystać nawozy NPK. Z kolei nawożenie dolistne stwarza możliwość całkowitego pokrycia zapotrzebowania na mikroelementy. Wśród nich, kluczową rolę w rozwoju słonecznika pełni bor i molibden. Ten pierwszy odpowiada za wydajność i zawartość oleju, dlatego zaleca się stosowanie go w dwóch dawkach. Molibden z kolei pełni ważną rolę w pobieraniu azotu, zwłaszcza na kwaśnych glebach.

Stosowanie nawożenia dolistnego w uprawach słonecznika ma istotny wpływ na budowanie masy korzeniowej, rozwój koszyczka oraz zawartość oleju. Z kolei ograniczone nawożenie azotem należy zastosować w przypadku wcześniejszej uprawy okopowych lub motylkowych.

Kiedy nawozić słonecznik?

Nawożenie słonecznika najlepiej rozpocząć już jesienią, jest to bowiem optymalny czas na stosowanie nawozów fosforowych i potasowych, a także na regulację odczynu gleby tak, aby nie uprawiać słonecznika na glebach kwaśnych. Z kolei wiosna to odpowiedni moment na zastosowanie nawozów organicznych, takich jak kompost czy obornik. Termin ten jest także odpowiedni do zastosowania nawozów azotowych. Należy pamiętać jednak o ograniczeniu jego dawki, ponieważ Słoneczniki bardzo dobrze pobierają azot z gleby, ale rosną zbyt wybujałe i wiotkie. Łatwo się wtedy przewracają oraz łamią na wietrze i pod własnym ciężarem.

Planując nawożenie, należy pamiętać, że musi ono być dopasowane do faz rozwojowych. Słonecznik sieje się stosunkowo późno. Od siewu do wschodów, co trwa z reguły około 2 tygodni, siewki karmią się z nasiona. Faza 4 liścia oznacza z kolei początek intensywnego pobierania składników pokarmowych i zarazem pierwsza faza krytyczna w rozwoju słonecznika. Z kolei druga faza krytyczna ma miejsce po około dwóch miesiącach od siewu, kiedy wykształca się pąk kwiatowy. Są to chwile, w których drastycznie wzrasta pobieranie mikro- i makroelementów, co trwa aż do fazy dojrzewania niełupek. Dlatego ważne jest prowadzenie zintegrowanego nawożenia.

Od czerwca do sierpnia zaleca się comiesięczne stosowanie nawozów wieloskładnikowych, lub soli potasowych, saletry amonowej lub fosforanu amonu. Stosując nawozy, należy pamiętać, aby produkty miały odpowiedni skład, czyli dużo potasu i mało azotu.

W czerwcu można zastosować do nawożenia saletrę potasową, która dostarczy niezbędne makroelementy. Jeżeli na polu pozostało mało masy organicznej, lub nawożenie w latach poprzednich było ubogie, dawki potasu i fosforu mogą być zwiększone.

Nawożenie NPK warto jest uzupełnić o nawożenie mikroelementami, a zwłaszcza borem i molibdenem. Bor najlepiej jest zastosować w 2 dawkach – pierwszą podaje się, gdy roślina jest w fazie 4 pary liści, a drugą po upływie 14 dni lub w fazie 6 pary liści. Z kolei molibden należy stosować zwłaszcza na glebach kwaśnych, najlepiej łącznie z zastosowaniem nawozu NPK.