Choroby przechowalnicze gruszek

Choroby przechowalnicze gruszek rozwijają się podczas przechowywania owoców. Najczęściej powodowane są przez patogenne grzyby, które znajdują się w przechowalni lub na zbieranych owocach, często nie dając żadnych objawów. Schorzenia te są przyczyną znaczących strat, ponieważ eliminują owoce z obrotu i stwarzają konieczność dezynfekcji magazynów. Dlatego w walce z chorobami przechowalniczymi gruszek kluczowe jest zapobieganie.

Jak ograniczyć straty w trakcie przechowywania?

Straty w trakcie przechowywania i przygotowania do sprzedaży wynoszą ponad 7%. Wynik te zależy od gatunku przechowywanych płodów rolnych oraz od zastosowanych rozwiązań technologicznych, jednak w wypadku owoców, a zwłaszcza delikatnych gruszek, jest on znacznie większy. Choroby te zazwyczaj powodowane są przez grzyby znajdujące się na owocach lub w pomieszczeniach służących do przechowywania.

Rozwojowi chorób przechowalniczych sprzyjają uszkodzenia i obicia owoców, przeznaczanie do przechowywania produktów niskiej jakości. Ponadto, przechowywanie owoców w nieodpowiedni sposób, w niewłaściwych warunkach, również wpływa na rozwój chorób przechowalniczych.

Działania zmierzające do ograniczenia strat w trakcie przechowywania powinny skupiać się na dwóch aspektach:

1. Owoce.

Owoce powinny być zbierane w odpowiednim terminie, najlepiej zanim osiągną pełną dojrzałość, tak, aby nie były przejrzałe, miękkie. Na etapie zbioru należy przeprowadzać wstępną selekcję – do przechowywania przeznaczać należy tylko owoce wysokiej jakości, suche, pozbawione oznak uszkodzeń mechanicznych i chorób, najlepiej z zachowanymi szypułkami. Owoce te powinny być transportowane w sposób, który ogranicza ryzyko powstania uszkodzeń lub odgnieceń. Przed zbiorami, jeszcze na etapie rozwoju i dojrzewania owoców, należy zadbać o prawidłowe zwalczania chorobotwórczych grzybów. W tym celu przeprowadza się opryski fungicydami.

2. Przechowalnia.

Owoce należy przechowywać w odpowiednich warunkach. Ważne, aby w przechowalni nie znajdowały się zarodniki patogennych grzybów. W tym celu pomieszczenie najlepiej jest zdezynfekować przez umieszczeniem w nim owoców. Jeżeli w danym miejscu odnotowano przypadki wystąpienia chorób przechowalniczych, należy przeprowadzić zabiegi zwalczające patogenne grzyby. Walka z formami przetrwalnikowymi, przy użyciu metod konwencjonalnych jest trudna, dlatego zaleca się przeprowadzanie oprysków lub zamgławianie przechowalni.

Pomieszczenia przeznaczone do przechowywania owoców powinny być ciemne, pozbawione okien, z dobrą wentylacją. Owoce najlepiej przechowywać w niskich temperaturach i stosunkowo wysokiej wilgotności względnej powietrza.

Jakie straty mogą wywołać choroby przechowalnicze gruszek?

Choroby przechowalnicze powodują dwa rodzaje strat:

- straty ilościowe,

- straty jakościowe.

Obie grupy strat wykazują niekorzystne działanie na przechowywany plon, jednak mechanizm ich działania jest inny.

Straty ilościowe powodują spadek ilości owoców przydatnych do konsumpcji, sprzedaży lub przetwórstwa. Ta grupa strat najczęściej wynika z urazów i uszkodzeń mechanicznych, a także rozkładu i infekcji chorobotwórczymi grzybami. Wskutek rozwijającego się procesu chorobowego dochodzi do rozwoju zmian na owocach, a także ich gnicia, co sprawia, że produkty te nie nadają się do sprzedaży lub przetwórstwa. Konieczna staje się ich utylizacja, a jej koszt stanowi dodatkową stratę. Straty ilościowe powodowane przez choroby przechowalnicze obejmują zmianę wyglądu, konsystencji i walorów spożywczych owoców, a także ich gnicie. Straty te szybko rozprzestrzeniają się na inne owoce i powodują spadek ilości owoców.

Z kolei straty jakościowe wiążą się ze spadkiem jakości przechowywanych gruszek. Niektóre choroby mogą rozwijać się we wnętrzu owoców bez powodowania zmian w wyglądzie. Taka gruszka może na zewnątrz wyglądać prawidłowo, jednak po przekrojeniu może okazać się, że owoc gnije od gniazda nasiennego. Takie zmiany zauważa dopiero konsument, co skutkuje spadkiem zainteresowania konkretnym produktem. Inne choroby z kolei mogą powodować zmiany w jakości owoców, to jest zmianę smaku lub wyglądu. Często, owoce zaatakowane chorobami grzybowymi produkują substancje, które przyspieszają dojrzewanie innych owoców. W ten sposób dochodzi do spadku przydatności do przechowywania niektórych gruszek, muszą one bowiem zostać szybko przetworzone, aby uniknąć gnicia.

Rozwój chorób przechowalniczych może doprowadzić do spadku jakości przechowywanych owoców, utraty ich przydatności, przyspieszonego dojrzewania, a także zgnicia przechowywanych gruszek. Dodatkowo, sprzątanie, usuwanie, utylizacja i dezynfekcja porażonych owoców generuje dodatkowe koszty, a zarodniki patogennych grzybów mogą przez długi czas utrzymywać się w przechowalni, zachowując zdolność do infekowania kolejnych owoców.

>>>SPRAWDŹ, JAKI OPRYSK NA GRUSZĘ WIOSNĄ? - KLIKNIJ TUTAJ<<<

Jakie są najczęściej występujące choroby przechowalnicze gruszek?

Większość chorób przechowalniczych gruszek powodowana jest przez chorobotwórcze grzyby. Wśród najczęściej występujących schorzeń znajdują się:

1. Mokra zgnilizna.

Choroba ta zwana jest również siną zgnilizną. Powodują ją grzyby z rodzaju Penicillium spp. Poraża głównie odmiany, których skórka charakteryzuje się wysoką wrażliwością na uszkodzenia mechaniczne, przez które grzyby wnikają w miąższ owocu. Wokół miejsca uszkodzenia powstaje miękka, wodnista plama o barwie od oliwkowozielonej do jasnobrunatnej. Początkowo skórka jest napięta i bardzo delikatna, a przy dotknięciu pęka. Pod skórką widoczny jest brunatny miąższ o rzadkiej konsystencji i zapachu zgnilizny.

Choroba ta rozwija się bardzo szybko, ponieważ grzyby produkują bardzo silne enzymy, obejmuje cały owoc, co prowadzi do jego gnicia i deformacji. Po dotknięciu, zmieniony chorobowo owoc, rozpada się i z jego środka wycieka lepki płyn.

Na gruszkach może także rozwijać się zakażenie szypułki, przy czym rozwój zgnilizny następuje wokół jej podstawy. Charakterystycznym objawem mokrej zgnilizny gruszek jest pojawienie się poduszeczek grzybni na powierzchni porażonych owoców. Poduszeczki najpierw są białe, później zmieniają barwę na szaroniebieską.

2. Gorzka zgnilizna.

Choroba ta powodowana jest przez grzyby z rodzaju Neofabraea. Pierwsze objawy tej choroby pojawiają się na owocach w stadium dojrzałości konsumpcyjnej, po kilku miesiącach ich przechowywania. Początkowe objawy tej choroby to niewielkie, brunatne, okrągłe plamki wokół przetchlinek, tak zwane „oczkowanie”. W krótkim czasie, plamy przebarwień powiększają się i zlewają się ze sobą, osiągając średnicę nawet kilku centymetrów. W obrębie plam gnilnych skórka jest ciemnobrązowa w środku, w brzeżnych częściach jaśniejsza, w dotyku gładka i napięta, Czasami dochodzi do jej pęknięć w formie podłużnej szczeliny. Jeżeli w okolicy szypułki, przez dłuższy czas przed zbiorem, znajduje się woda, może dojść do rozwoju zgnilizny w postaci owalnej plamy.

Gorzka zgnilizna rozwija się z plam, klinowato penetrując w głąb miąższu, może dosięgać aż do gniazda nasiennego. Zdrowy miąższ przylegający do zmienionych chorobowo tkanek ma smak gorzki, stąd też wzięła się nazwa choroby. Początkowo, choroba rozwija się w sposób utajony, gdy owoce są jeszcze na drzewach, kiedy dochodzi do infekcji owoców podczas deszczu.

3. Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych.

Choroba ta, zwana również moniliozą, powodowana przez grzyby Monilinia spp. Jest przyczyną gnicia owoców w dwóch terminach:

- w trakcie sezonu wegetacyjnego (forma letnia),

- podczas przechowywania (forma zimowa).

Objawy chorobowe obejmują najczęściej gnicie gruszek, na których powierzchni powstają szybko powiększające się plamy gnilne z koncentrycznie ułożonymi, szarobeżowymi brodawkami, będącymi skupiskami zarodników grzyba. Z czasem plamy gnilne obejmują całe owoce, które w chłodni stają się ciemnobrązowe, po czasie czernieją, a na ich powierzchni widoczne są jasne plamy grzybni ze sklerocjami.

Na uwagę zasługuje fakt, że, w odróżnieniu od innych chorób gnilnych, owoce porażone moniliozą są stosunkowo suche, jędrne i nie zanieczyszczają innych owoców. Do infekcji przez kontakt może dojść gdy owoc zgniły przez długi czas kontaktuje się ze zdrowym, dochodzi bowiem do wnikania strzępek grzyba do przetchlinek gruszki.

4. Szara pleśń.

Jest to jedna z najważniejszych i najczęściej występujących chorób przechowalniczych gruszek, którą charakteryzuje rozwój gniazdowy w przechowalni. Schorzenie to powodowane jest przez grzyb Botrytis cinerea. Pierwszym objawem gnicia gruszek, spowodowanym przez szarą pleśń, jest pojawienie się suchych albo gnilnych plam wokół kielicha owocu. Zmiany te mogą rozwijać się w miejscach uszkodzeń skórki. W odmianach gruszek o krótkiej i mięsistej szypule często spotyka się gnicie owocu w części szypułkowej, jest to skutek rozwoju infekcji, która wniknęła od części szypuły.

Objawy szarej pleśni są niewidoczne przez zbiorem, stają się widoczne dopiero, gdy owoc przechowywany jest w warunkach wysokiej wilgotności. Początkowo, na porażonych owocach pojawiają się jasnobrązowe, gnijące plamy, które powiększają się, obejmując cały owoc. Plamy gnilne mogą pojawiać się w różnych częściach owoców, a choroba szybko rozprzestrzenia się przez kontakt owoców.

Zainfekowane jabłko marszczy się i wydziela charakterystyczny, kwaśny zapach, zmieniając barwę na złotobrązową, co nadaje gruszce wygląd jak po upieczeniu. Następnie, na powierzchni skórki pojawia się biało-szary nalot grzybni z zarodnikami, które, rozprzestrzeniając się, prowadzą do powstania gniazd gnilnych w przechowywanych owocach.

5. Późny parch przechowalniczy.

Do zainfekowania owoców grzybami z rodzaju Venturia spp. dochodzi zazwyczaj po obfitych opadach deszczu, gdy gruszki znajdują się jeszcze na drzewie. Objawy chorobowe mogą występować zarówno podczas dojrzewania, ale także podczas przechowywania.

Na skórce zakażonych owoców rozwijają się charakterystyczne, liczne, drobne, ciemnoszare lub czarne plamki, których średnica rzadko przekracza 3 mm. Owoce, na których rozwija się późny parch nie mają żadnej wartości handlowej, a także szybko więdną i tracą jędrność, wskutek zwiększonej transpiracji, spowodowanej uszkodzeniem skórki.

Jak zapobiec chorobom przechowalniczym gruszek?

Choroby przechowalnicze to choroby powodowane przez patogenne grzyby, które do prawidłowego rozwoju wymagają określonych warunków, bramy wejścia i dawki zakaźnej, która może powodować rozwój choroby. Zapobieganie chorobom przechowalniczym gruszek opiera się na ograniczeniu wspomnianych czynników. Do najważniejszych elementów zapobiegania tych schorzeniom należą:

1. Odpowiedni zbiór i transport.

Gruszki do przechowywania należy zbierać, kiedy osiągnąć dojrzałość magazynową, dojrzałość konsumpcyjna jest zbyt późną fazą. Owoce powinny być suche, pozbawione uszkodzeń i obić, ponieważ sprzyja to wnikaniu strzępek grzyba. Gruszki do przechowywania powinny być zbierane wraz z szypułką.

Transportując owoce, należy to wykonywać możliwie delikatnie, aby nie doprowadzić do powstania uszkodzeń skórki i miąższu.

2. Warunki w przechowalni.

Owoce należy przechowywać w zaciemnionym pomieszczaniu, z dobrą wentylacją. Gruszki najlepiej przechowują się w niskich temperaturach, mieszczących się w przedziale od 0 do 3ºC. Niższe temperatury zwiększają ryzyko zamarznięcia owoców, co sprawi, że straci on wartość handlową. Z kolei wyższe temperatury stanowią dobre warunki do rozwoju grzyba, a także sprawiają, ze owoce więdną i przejrzewają.

W przechowalni owoców powinna panować wysoka względność powietrza, około 90%. Zapobiega ona wysychaniu owoców. Jednak zbyt wysoka wilgotność również stanowi warunki sprzyjające rozwojowi patogennych drobnoustrojów.

Oprócz wilgotności, temperatury i braku światła, bardzo ważną cechą jest zapewnienie dobrej wentylacji. Dzięki temu ogranicza się skraplanie wody i utrzymuje suchą skórkę owoców, co zapobiega gniciu.

Przed umieszczeniem owoców, obszar przechowalni powinien zostać wyczyszczony i zdezynfekowany tak, aby zredukować presję antygenową środowiska.

3. Chemiczne zwalczanie i ochrona.

Walka z chorobami przechowalniczymi rozpoczyna się jeszcze, gdy owoce znajdują się na drzewach. Jest do bowiem optymalny czas, aby zastosować opryski z fungicydami. Decydując się na takie rozwiązanie, należy dobrać preparat działający na występujące choroby i zastosować go, zachowując podany przez producenta okres karencji.

Niektóre opryski mogą być również stosowane pozbiorczo, a także do opryskiwania lub zamgławiania pomieszczeń przechowalni.

Ochrona gruszy przed i po zbiorczo

Ochrona gruszy przed chorobami przechowalniczymi odbywa się zarówno przed, jak i po zbiorach. Przed zbiorami, zaleca się stosowanie oprysków fungicydami, które unieczynniają chorobotwórcze patogeny. Zabiegi te stosuje się w różnym czasie przed zbiorem, z zastosowaniem podanego przez producenta okresu karencji. Zazwyczaj używa się preparatów zawierających następujące substancje czynne: fludioksonil, cyprodynil, pirymetanil, boskalid etc.

Przedzbiorczo zaleca się również przeprowadzanie zabiegów wspomagających ograniczenie występowania patogennych pleśni:

- stymulacja odporności roślin dolistnie stosowanymi biostymulatorami,

- systematyczne usuwanie ran zgorzelinowych,

- ostrożny zbiór owoców, który pozwala uniknąć uszkodzeń,

- utrzymywanie wysokich standardów higieny w przechowalni.

Z kolei po zbiorze zaleca się wykonanie czynności, mających na celu ograniczenie występowania grzybów na powierzchni owoców, a także spowolnienie ich rozwoju:

- szybkie schładzanie gruszek po zbiorze,

- przechowywanie owoców w ciemności, niskich temperaturach, wysokiej wilgotności i przy dobrej wentylacji,

- mycie i suszenie owoców.

Pozbiorczo można także wykonać opryski niektórymi fungicydami. Ponadto, możliwe jest również użycie kwasu podchlorawego do zamgławiania przechowalni, co ogranicza rozwój chorób przechowalniczych.