Zakładanie trawnika krok po kroku

Zielona murawa to wspaniałe miejsce do rekreacji i wypoczynku. Piękny i dobrze utrzymany trawnik ma duże walory dekoracyjne. Podkreśla architekturę budynku, kolorystykę kwiatowych klombów oraz kształt drzew i krzewów ozdobnych w ogrodzie. Założenie trawnika wydaje się wyjątkowo proste. Wystarczy wysiać nasiona i niech sobie trawa rośnie. Nic bardziej mylnego. O piękny trawnik trzeba zadbać poprzez regularne nawożenie, podlewanie i koszenie.

Jak założyć trawnik i jak go pielęgnować?

Wybór miejsca i zakup odpowiedniej mieszanki traw to dopiero początek. Kiedy lepiej założyć trawnik, wiosną czy jesienią? Jak przygotować ziemię pod wysiew nasion? A może lepiej ułożyć trawnik z rolki? Jak i kiedy podlewać trawnik? Kiedy zacząć koszenie trawnika i jak często kosić? Czego potrzebują trawy, by mogły pięknie i zdrowo rosnąć? Czym nawozić trawnik? Oto nasze rady.

Kiedy najlepiej zakładać trawnik — terminy zakładania trawnika

Trawy, jak wszystkie rośliny, potrzebują odpowiednich warunków do rozwoju. Nasiona traw do wykiełkowania potrzebują wody. Wilgoć w glebie jest potrzebna do tego, żeby korzenie traw mogły pobrać z gleby składniki mineralne w postaci łatwo przyswajalnych roztworów. Kolejnym niezbędnym czynnikiem jest temperatura. Minimalna temperatura gleby, w której kiełkują nasiona traw, to 6-8°C. I wreszcie po wykiełkowaniu liście traw potrzebują promieni słonecznych, żeby mogły prowadzić fotosyntezę. Optymalne warunki do wysiewu traw występują na wiosnę lub jesienią. Każdy z tych terminów ma swoje zalety i wady.

• Wiosenny termin zakładania trawnika pozwala cieszyć się zieloną murawą jeszcze przed nadejściem lata. Na wiosnę ziemia może zawierać wystarczające ilości wilgoci pochodzącej z topniejącego śniegu i z rozmarzającej gleby, a wydłużające się dni dobrze służą rozwojowi roślin. Z wysiewem nasion trzeba wstrzymać się do czasu, kiedy gleba osiągnie wymaganą temperaturę. Świeżo wysiane nasiona, nieprzykryte glebą są narażone na przemarzanie z powodu częstych o tej porze roku przygruntowych przymrozków. Sucha wiosna zmusza do regularnego i obfitego podlewania, w przeciwnym razie wschody nasion będą nierówne, a wolne miejsca wypełnią chwasty, których nasiona rozsiały się tam jeszcze jesienią albo już wczesną wiosną.
• Jesienny termin zakładania trawnika zapewnia nasionom nagrzaną po lecie glebę i dobrą wilgotność po jesiennych opadach deszczu. Coraz krótszy dzień i pojawiające się pierwsze przymrozki spowalniają wegetację, ale jeśli trawę wysieje się odpowiednio wcześnie (pod koniec lata), zdąży się rozkrzewić i zadarnić powierzchnię trawnika. W przeciwnym wypadku trawa będzie musiała zmagać się z konkurencją ze strony chwastów, które mają dużą tolerancję na niskie temperatury i wcześniej zaczynają wiosenną wegetację. Świeżo zakładany trawnik musi mieć spulchnioną glebę, która zimą może nierówno osiadać, co pogorszy wygląd trawnika na wiosnę.

Trawniki w przydomowych ogródkach i na działkach rekreacyjnych tradycyjnie zakłada się wiosną, na przełomie kwietnia i maja.

Przygotowanie podłoża pod trawnik

Bez względu na termin zakładania trawnika trzeba odpowiednio przygotować podłoże.

1. Usunięcie kamieni i zanieczyszczeń. Przygotowanie gruntu trzeba zacząć od usunięcia tkwiących w glebie kamieni, gruzu, metalowych prętów, drutów i gwoździ, plastiku, gałęzi, kawałków desek i innych śmieci, które nie służą roślinom, a mogą utrudnić koszenie trawnika albo spowodować uszkodzenie kosiarki.
2. Usunięcie chwastów. W przypadku niewielkiego zachwaszczenia można ten zabieg połączyć z zabiegiem spulchniania. Jeśli jednak stanowisko jest bardzo zachwaszczone, a w dodatku w pobliżu jest nieużytek pełen rozsiewających się na wszystkie strony uciążliwych chwastów, trzeba podjąć bardziej radykalne środki i zastosować herbicydy totalne, które wnikają w tkanki chwastów, powodując ich zamieranie oraz utrzymują się w glebie i niszczą chwasty wschodzące. Pomiędzy zastosowaniem takiego środka a wysiewem nasion traw musi minąć określony na etykiecie okres karencji.
3. Spulchnienie ziemi. Trawy nie korzenią się głęboko, ale powierzchniowa warstwa gleby do głębokości około 20 cm musi zapewnić korzeniom traw wygodną penetrację, dostęp powietrza glebowego i wody ze składnikami mineralnymi. Do spulchnienia niewielkiej powierzchni wystarczy zwykły szpadel. Jeśli ziemia była wcześniej uprawiana, spulchnienie można wykonać widłami. Do spulchnienia większej powierzchni lepiej skorzystać z ogrodowej glebogryzarki. Ważne, żeby przy okazji odwrócić i przemieszać powierzchniową warstwę gleby.
4. Poprawienie struktury gleby. Zbyt ciężką, gliniastą glebę trzeba rozluźnić, mieszając ją z gruboziarnistym piaskiem. Zbyt przepuszczalnej, piaszczystej glebie dobrze zrobi dodatek odkwaszonego torfu, gliny lub bentonitu, które dłużej zatrzymają wodę opadową i umożliwią korzeniom traw pobranie składników mineralnych.
5. Wyrównanie podłoża. Spulchnioną glebę trzeba wyrównać grabiami i pozwolić jej osiąść. Dobrze przygotowane podłoże powinno ułatwiać trawom rozwój systemu korzeniowego i pobieranie składników pokarmowych z gleby, ale uniemożliwiać wywiewanie i wypłukiwanie nasion. Po wysianiu nasion glebę trzeba ponownie wyrównać i lekko ugnieść, tak by nasiona były przykryte warstwą około 1 cm ziemi. Do wałowania trawnika najlepiej wykorzystać wał o wadze do 100 kg.

Dostosowanie pH gleby pod trawnik

Trawy preferują gleby o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym, czyli o pH 5,5-6,5. Jak zbadać odczyn gleby? Można to zrobić przy pomocy dostępnych w sklepach ogrodniczych i w sprzedaży internetowej kwasomierzy glebowych z płynem Helliga i paskiem wskaźnikowym lub elektronicznym testerem kwasowości wbijanym do gleby. Przy zbyt niskim pH (poniżej 5,5) trzeba przeprowadzić wapnowanie. Wapnowanie powinno być przeprowadzone po zakończeniu lub przed rozpoczęciem wegetacji. Wapnowanie najczęściej przeprowadza się jesienią, ponieważ pomiędzy wapnowaniem a nawożeniem i wysiewem nasion powinniśmy zrobić co najmniej miesiąc przerwy. Jeśli jesteśmy zmuszeni zrobić to wiosną, lepie do tego zabiegu wykorzystać środki o wolniejszym i łagodniejszym działaniu, żeby nie doszło do poparzenia roślin. Do poprawienia zbyt kwaśnego pH można wykorzystać popiół drzewny, dolomit lub mączkę bazaltową, którą można stosować przez cały rok bez ryzyka przedawkowania.

Sposoby zakładania trawnika: z siewu lub z rolki

Trawnik można przygotować wysiewając nasiona na przygotowany grunt lub kupić trawnik w rolkach i rozwinąć go jak zielony dywan. Wybór metody zależy od czasu, kosztów, możliwości i miejsca, w którym zakładamy trawnik.

1. Czas. Jeden i drugi trawnik wymagają takiego samego przygotowania podłoża. Przy zakładaniu trawnika z siewu, pierwsze efekty będą widoczne dopiero po kilku tygodniach, a prawdziwie piękną murawą zaczniemy się cieszyć w kolejnym sezonie. Trawnik z rolki możemy mieć gotowy niemal natychmiast.
2. Koszty. Trawa w rolkach daje nam gotowy efekt, ale zrolowane pasy darni kosztują kilka razy więcej od najbardziej wyszukanych mieszanek traw potrzebnych do obsiania tej samej powierzchni. Nie trzeba się jednak martwić o to, czy na pewno trawnik będzie wyglądał tak, jak chcemy.
3. Możliwości. Trawa z rolki skutecznie zagłusza ewentualne chwasty i pozwala od razu korzystać z zielonej murawy. O wysianą trawę trzeba prawidłowo dbać, żeby po jakimś czasie uzyskać podobny efekt. Przeszkodą może być brak sprzętu i obawy o własne umiejętności przy zakładaniu trawnika.
4. Miejsce. Trawnik z rolki dobrze sprawdza do pokrycia nachylonych powierzchni, z których nasiona mogłyby spłynąć po pierwszym deszczu lub podlewaniu. Gotowe trawniki, produkowane są dla typowych lokalizacji. Kupując mieszanki traw, możemy dobrać skład gatunkowy do trudniejszych lokalnych warunków.

Zakładanie trawnika z siewu:

• wybór odpowiedniej mieszanki traw;
• przygotowanie podłoża;
• wysiew siewnikiem lub wysiew ręczny metodą „na krzyż” (najpierw pasami wzdłuż, a potem w poprzek trawnika);
• dokładne przykrycie nasion warstwą 1-2 cm ziemi i wałowanie;
• regularne podlewanie.

Zakładanie trawnika z rolki:

• przygotowanie podłoża;
• zakup i sprowadzenie odpowiedniej trawy w rolkach;
• rozłożenie pasów darni zaraz po jej sprowadzeniu w taki sposób, żeby nie pozostawiać między pasami trawy żadnej wolnej przestrzeni;
• dokładne dociśnięcie darni do podłoża;
• podlanie trawnika.

Zarówno nasiona, jak i trawnik w rolkach wymagają wilgotnego podłoża. Do wysiewu traw najlepiej wybrać pochmurny i bezwietrzny dzień, a rozkładania trawnika z rolki lepiej nie robić w upalny dzień.

Jakie nasiona trawy wybrać?

O wyborze odpowiedniej mieszanki traw decydują:

• charakterystyka stanowiska przeznaczonego na trawnik (nasłonecznienie, przepuszczalność podłoża, rodzaj gleb, wilgotność);
• sposób, częstotliwość i intensywność użytkowania (inne gatunki traw pasują do dekoracyjnego trawnika, na który wkracza się tylko w momencie koszenia trawy, a inne gatunki na boisko do gry w piłkę);
• częstotliwość i możliwości techniczne przeprowadzania zabiegów, takich jak koszenie i podlewanie (inne gatunki pasują do przydomowych ogródków wyposażonych w system zraszający, a inne na działkę rekreacyjną, którą odwiedza się kilka razy w roku).

Poszczególne gatunki traw mają różne wymagania glebowe i pokarmowe, różnią się tempem wzrostu, sposobem rozwoju, zdolnością do odrastania i krzewienia, tolerancją na niesprzyjające warunki, odpornością na choroby, wyglądem i kolorem. Niewłaściwy wybór mieszanki traw nie zapewni pożądanego efektu pomimo prawidłowego wykonywania wszystkich czynności związanych z zakładaniem i utrzymaniem trawnika.

Podlewanie trawnika po założeniu

Trawnik wymaga regularnego podlewania, którego częstotliwość zależy od warunków pogodowych. Kiełkowanie nasion i wschodzenie wysianej trawy lub ukorzenienie się traw z rozłożonej rolki trzeba wspierać codziennym podlewaniem, dopóki wysiany trawnik się nie zazieleni, lub nie zauważymy świeżych przyrostów traw z rolki.

Jak podlewać trawnik po założeniu? Trawnik z rolki podlewa się tak, jak trawnik w pełni ukształtowany. Trzeba natomiast uważać przy podlewaniu trawnika zakładanego z nasion. Strumień wody płynący z węży ogrodowych może skutecznie wypłukać część nasion, dlatego najlepiej robić to korzystając z nakładki rozpraszającej płynącą wodę tak, jakby na trawnik padały drobne krople deszczu. Grube i ciężkie krople sprzyjają zaskorupianiu się powierzchni gleby. Przy większym trawniku najlepiej zaopatrzyć się w zraszacze ogrodowe. Nie należy podlewać w pełnym słońcu, żeby krople nie skupiały jak soczewki promieni słonecznych i nie spowodowały oparzenia liści traw. Wieczorne podlewanie może z kolei sprzyjać rozwojowi chorób grzybowych.

Pierwsze koszenie trawy po założeniu trawnika

Regularne koszenie sprzyja rozwojowi zdrowej, wyrównanej darni. Kiedy zacząć kosić trawę po założeniu trawnika? Nie można tego zrobić zbyt wcześnie i zbyt nisko, ponieważ spowolniłoby to wzrost i krzewienie się trawy. Pierwsze koszenie trawnika założonego metodą wysiewu nasion różni się nieco od pierwszego koszenia trawnika z rolki. Młody trawnik kosi się po kilku tygodniach od wysiewu nasion, kiedy źdźbła osiągną około 10 cm wysokości i skraca o około 1/3 jego wysokości. Po skoszeniu trawa powinna mieć około 5-6 cm. Trawnik z rolki kosi się po około 3 tygodniach od położenia, kiedy mamy pewność, że trawa się dobrze ukorzeniła, a źdźbła mają około 10 cm wysokości. Trawnik z rolki jest bardziej dojrzały, dlatego już pierwsze koszenie wykonujemy na standardową wysokość, która w zależności od stanowiska, przeznaczenia trawnika i wybranej mieszanki traw wynosi 3-6 cm. Kolejne koszenia wykonuje się w zależności od warunków co 7-10 dni. Podczas koszenia trawnika trawa musi być sucha.

Kiedy można nawozić trawnik?

Trawy, ze względu na ich płytki system korzeniowy, szybko wykorzystują składniki pokarmowe zawarte w powierzchniowej warstwie gleby. Jeśli chcemy mieć piękny i zdrowy trawnik, musimy regularnie dostarczać trawom niezbędne minerały. Przyjmuje się, że dobrze utrzymany trawnik powinien być nawożony trzykrotnie w ciągu roku, ale w rzeczywistości częstotliwość nawożenia trawnika zależy od stosowanego nawozu i zasobności podłoża w składniki mineralne. Nawożenie zawsze wykonuje się po koszeniu i zebraniu skoszonej trawy. Nawozy w postaci granulatu można rozsiewać przy pomocy siewnika lub ręcznie, stosując podobną metodę, jak przy wysiewie nasion. Ważne, żeby nawóz był rozprowadzony równomiernie na całej powierzchni trawnika. Rozsiewanie nawozu powinno być przeprowadzone na suchą trawę. Wilgotna gleba sprzyja uwalnianiu się składników nawozu do roztworów wodnych, które są pobierane przez korzenie roślin, dlatego po nawożeniu trzeba trawnik podlać.

Czym nawozić nowy trawnik?

Zapotrzebowanie na składniki mineralne zmienia się w trakcie wegetacji roślin. Nawożenie wiosenne powinno dostarczać roślinom więcej azotu niezbędnego do budowy zielonej masy, natomiast podczas nawożenia jesiennego bardziej przydatne są potas i fosfor, które wzmacniają system korzeniowy i wspierają mrozoodporność. Świeżo założony trawnik ma nieco mniejsze potrzeby nawozowe niż trawnik w pełni swojej wegetacji. Przydomowe trawniki najlepiej wzmacniać nawozami wieloskładnikowymi NPK o przedłużonym działaniu, które zminimalizują ryzyko przenawożenia. Podawane przy NPK liczby np. 12-8-16 określają procentowy udział głównych składników nawozowych, tzn. azotu (N), fosforu (P) i potasu (K). Jakie nawozy warto polecić do trawników?

1. Blaukorn Classic NPK 12-8-16 to nawóz o wydłużonym działaniu, wzbogacony o inhibitor nitryfikacji 3,4-DMPP, dzięki któremu azot nie ulega wypłukiwaniu z gleby. Może być stosowany przez cały okres wegetacyjny. Daje dobre efekty na przepuszczalnych i lekkich glebach. Zwiększa odporność traw na susze i przemarzanie.
2. NovaTec Classic 12-8-16 to również nawóz o wydłużonym działaniu, zawierający 3,4-DMPP. Polecany do stosowania na glebach lekkich i przepuszczalnych. Dzięki dużej zawartości potasu i siarki dobrze przygotowuje trawy do zimy. Może być z powodzeniem stosowany przez cały okres wegetacyjny.
3. YaraMila Complex (dawniej: Hydrocomplex) to nawóz NPK 12-11-18, który od lat cieszy się niesłabnącą popularnością ze względu na swoją uniwersalność, zbilansowany skład i możliwość stosowania przez cały sezon. 
4. Ogród 2001 to nawóz NPK 8-9-10, który poza zrównoważonym składem mineralnym zawiera wapń i żelazo, które przeciwdziałają rozrostowi mchów. Nawóz zapewnia trawom dobre krzewienie i rozwój darni oraz zwiększa odporność na choroby i przymrozki. Może być stosowany od wczesnej wiosny do połowy sierpnia.
5. Blaukorn Suprem NPK 21-5-10 to nawóz o dużej zawartości azotu polecany do nawożenia trawników na wiosnę i szybkiej regeneracji po niekorzystnych warunkach pogodowych.
6. NovaTec N-MAX 24-5-5 to nawóz o wydłużonym działaniu, zawierający 3,4-DMPP, polecany na gleby o dużej przepuszczalności. Przydatny szczególnie w okresie wiosennym, zapewnia intensywną wegetację traw.

Sprzedaż nawozów zawierających ponad 16% azotu podlega zgodnie z Rozporządzeniem UE 2019/1148 regulacjom dotyczącym prekursorów materiałów wybuchowych.