Nasiona holenderskie

Królestwo Niderlandów (bo tak od 2020 r. oficjalnie nazywa się Holandia) to kraj, z którego pochodzi 24% światowej produkcji nasion i w którym mają swoje siedziby najwięksi światowi producenci nasion. Niektóre z tych firm mogą się poszczycić ponad stuletnią historią. Holenderskie nasiona są cenione na całym świecie ze względu na ich wysoką jakość, łatwość uprawy, dużą odporność na choroby i stabilność plonowania.

Nasiona holenderskie — czyli jakie?

Nasiona holenderskie to nasiona odmian roślin, które zostały zarejestrowane i wprowadzone do handlu przez producentów nasion pochodzących z Holandii. I nie są to bynajmniej wyłącznie cebulki kwiatów, chociaż ten kraj kojarzy się głównie z tulipanami. Nasiona holenderskie to przede wszystkim nasiona popularnych warzyw, takich jak pomidory, ogórki, marchew, seler, kapusta, sałata, buraki ćwikłowe, cebula, por, rzodkiewka, czy fasolka szparagowa. Holenderskie firmy nasienne są składnikami sprawnie działającego sektora, który obejmuje hodowlę roślin, nasiennictwo, placówki naukowo-badawcze, systemy kontroli oraz instytucje finansowe. Większość oferowanych przez holenderskie firmy nasion to odmiany mieszańcowe (F1), które uzyskano przez krzyżowanie roślin matecznych w celu uzyskania odpowiednich cech. Związek firm nasiennych z nowoczesną bazą instytutów naukowych i wyższych uczelni zaowocował rozpoznaniem genów odpowiedzialnych za pobudzanie naturalnej odporności roślin do walki z najczęściej atakującymi je patogenami. Rośliny posiadające te geny są wybierane do tworzenia nowych odmian. Nie ma tu oczywiście mowy o modyfikacji genetycznej i tworzeniu wywołujących wiele emocji odmian GMO. W wyniku prac hodowlanych udało się uzyskać wielką różnorodność odmian o dużej tolerancji na warunki glebowe i pogodowe oraz odporności na choroby w okresie wegetacji i w trakcie przechowywania. Dzięki temu wysiane z holenderskich nasion rośliny rosną zdrowsze i dorodniejsze bez wielkiego wsparcia ze strony środków ochrony roślin. Nasiona holenderskie mogą być z powodzeniem wykorzystywane w rolnictwie ekologicznym. Odmiany mieszańcowe zapewniają w zróżnicowanych warunkach lepsze i stabilne plony. Są również tolerancyjne wobec poziomu agrotechniki, a więc stosunkowo łatwe w uprawie. Na rynku można spotkać liczne holenderskie marki, takie jak:

• Bakker Brothers,
• Bejo Zaden B.V.,
• De Ruiter Seeds,
• Enza Zaden,
• Hazera Seeds B.V.,
• Holland-Seeds,
• HM. Clause,
• Nickerson-Zwaan,
• Nunhems,
• Pop Vriend Seeds,
• Rijk Zwaan.

Holenderskie firmy nasienne mają nierzadko wiele lat tradycji i ugruntowaną renomę oraz są uznanymi ekspertami w dziedzinie wybranych gatunków warzyw (np. Pop Vriend Seeds specjalizuje się w produkcji nasion szpinaku). Holendrzy mają też swój udział w wielkich międzynarodowych korporacjach zajmujących się produkcją nasion i środków ochrony roślin, takich jak np. Syngenta. Nasiona holenderskich producentów są nieustannie ulepszane i dostosowywane do potrzeb odbiorców. Na rynku można spotkać zarówno nasiona w dużych opakowaniach dla profesjonalistów, którzy gospodarują na dużych powierzchniach, jak i nasiona w małych torebkach dla amatorów, których cieszy uzyskanie warzyw o wyjątkowym wyglądzie lub smaku. Holenderskie nasiona zazwyczaj mają nieco wyższą cenę, ale jest w niej zawarta wiedza i doświadczenie firm nasiennych oraz większa pewność dobrego plonowania. Wyższa jakość nasion i większa opłacalność produkcji czyni z zakupu tych nasion wydatek, który się zwróci.

Wyróżniki nasion holenderskich

Co decyduje o tym, że nasiona holenderskie zyskały tak wielką popularność?

1. Duża tolerancja na warunki glebowe i pogodowe. Materiał siewny wprowadzany do handlu przez niderlandzkie firmy nasienne jest bardzo dobrze przystosowany do zmiennych warunków glebowych i pogodowych występujących w Polsce. Dzięki temu uprawiane warzywa lepiej znoszą różne typy gleb oraz duże wahania temperatury, okresowe niedobory wody i inne sytuacje stresowe związane z naszym klimatem. 
2. Odporność na choroby i szkodniki. Odpowiedni dobór i krzyżowanie roślin doprowadziły do uzyskania przez holenderskie firmy nasienne takich odmian roślin, które mają większą odporność na wiele chorób grzybowych i wirusowych oraz na niektóre szkodniki (owady, nicienie). Dzięki temu rolnicy mogą ograniczyć stosowanie pestycydów i uzyskać zdrowe plony.
3. Wysoki poziom plonowania. Podstawowym celem działalności rolnika jest uzyskanie odpowiedniego dochodu. Wyniki produkcyjne są uzależnione od warunków zewnętrznych (jakość gleb, pogoda, inwazje patogenów i szkodników). Duża tolerancja roślin na te czynniki zapewnia w różnych latach wysokość i stabilność plonowania, która gwarantuje opłacalność produkcji.
4. Dostosowanie do potrzeb odbiorców. Firmy nasienne z Holandii reagują na popyt, produkując nasiona przystosowane do upraw polowych i pod osłonami. Z holenderskich nasion mogą skorzystać plantatorzy nastawieni na produkcję wielkotowarową i przechowalnictwo oraz działkowcy amatorzy, produkujący na własne potrzeby.
5. Dostępność nasion na rynku. Nasiona holenderskie są obecne na polskim rynku od lat i można bez trudu dostać w sklepach nasiennych, centrach ogrodniczych, a nawet działach ogrodniczych w supermarketach. Najlepszym miejscem do ich nabycia są internetowe sklepy rolnicze, które mają szerszy wachlarz oferowanych nasion oraz zapewniają ich transport.
6. Wysoka jakość nasion. Nasiona holenderskie przechodzą badania i kontrole potwierdzające ich wysoką siłę kiełkowania, plonowanie, odporność na choroby oraz tolerancję wobec różnorodnych stanowisk i metod uprawy. Muszą spełniać wszystkie standardy obowiązujące w Unii Europejskiej. Nasiona są sprzedawane w wysokiej jakości opakowaniach, dzięki którym nie tracą swojej jakości podczas transportu i przechowywania.

Określenie „nasiona holenderskie” na przestrzeni lat

Historia holenderskiej pasji do tworzenia nowych odmian. 

Holenderskie przysłowie mówi, że Bóg stworzył świat, ale Holandię stworzyli Holendrzy.

Niemal połowa powierzchni tego kraju to poldery, wydarte morzu i zamienione na tereny rolnicze fragmenty przybrzeżnych zatok. Umiejętności holenderskich ogrodników są w Europie znane od wieków. To właśnie im zawdzięcza swoją pomarańczową barwę powszechnie dziś uprawiana marchew. Holendrzy wyhodowali ją pod koniec XVI wieku na cześć Willema van Oranje (oranje to po holendersku pomarańczowy), bohatera walk o niepodległość przeciwko hiszpańskim Habsburgom. Holandia od dawna kojarzy się z uprawą tulipanów, a tulipanowy ogród Keukenhof jest jedną z atrakcji turystycznych tego kraju. Tulipany dotarły do Niderlandów z Turcji w XVI w., ale już kilkadziesiąt lat później spowodowały w tym spokojnym społeczeństwie „tulipanową gorączkę”. Szczyt tego szaleństwa przypadł na 1637 r., kiedy za cebulkę unikalnego tulipana trzeba było zapłacić równowartość niemal stu ton pszenicy, czterdziestu świń lub kamienicy w mieście. Winowajcą tych kwiatowych spekulacji okazał się niewidoczny wirus pstrości tulipana, który w zaskakujący sposób „artystycznie” deformował płatki kwiatów, sprawiając, że stawały się wyjątkowe i cenne. Zamiłowanie do wyjątkowości stało się chyba narodową cechą Holendrów.

Produkcja nasion z powodu braku powierzchni? Holandia ma do dyspozycji ciężkie gleby i stosunkowo łagodny klimat oraz ograniczoną powierzchnię. Na obszarze wielkości dwóch przeciętnych polskich województw mieszka prawie połowa tej liczby ludności, jaką ma Polska. Zaletą użytków rolnych w Holandii jest łatwy dostęp do wody, dzięki sieci kanałów przecinającej cały kraj. Płaskie, położone na depresjach poldery wykorzystywane są głównie jako łąki i pastwiska. Rolnictwo holenderskie, które może się poszczycić najwyższymi plonami na świecie, dotarło do granic intensywnego rozwoju. Produkcja nasion daje szansę uzyskania wysokich dochodów z małej powierzchni, zwłaszcza jeśli ma się duże doświadczenie i tradycje w tworzeniu nowych, wyjątkowych odmian. Trudno to sobie wyobrazić, ale sprzedawane na sztuki nasiona najlepszych holenderskich odmian pomidorów mogą mieć cenę wyższą niż złoto o tej samej wadze.

Małe i wielkie firmy nasiennicze w Holandii. Już w XIX w. zaczęły powstawać pierwsze, niewielkie rodzinne firmy, których ambicją było dostarczenie ogrodnikom jak najwięcej oryginalnych odmian kwiatów cebulkowych i ciętych oraz warzyw, w ilościach dostosowanych do potrzeb lokalnego rynku. Model ten kontynuują mniejsze firmy specjalizujące się w produkcji niewielkich serii nasion dla upraw amatorskich i w dużym stopniu korzystające z internetowych sieci dystrybucji. W drugiej połowie XX w. nastąpiła intensyfikacja produkcji rolnej i zwiększenie produkcji żywności przy kurczących się zasobach użytków rolnych. Tym zadaniom musiały sprostać wielkie firmy nasiennicze, które zainwestowały w nowoczesne technologie oraz podjęły współpracę z placówkami naukowymi, laboratoriami, wyspecjalizowanymi placówkami handlowymi i logistyką. Produkowane masowo nasiona musiały spełniać rygorystyczne normy wielkości, czystości odmiany i siły kiełkowania. Nasiona produkowane przez wielkie firmy nasienne adresowane są przede wszystkim do dużych producentów profesjonalnych i wysyłane na cały świat.

Wyzwania nasiennictwa w XXI wieku. Od kilkunastu lat wzrost wydajności produkcji rolnej jest realizowany nie poprzez wzrost mechanizacji i chemizacji rolnictwa, a dzięki postępowi w hodowli bardziej wydajnych i odpornych odmian roślin. Badania naukowe doprowadziły do powstania odmian roślin uprawnych, warzyw i kwiatów o mniejszych wymaganiach glebowych, dużej tolerancji na upały, susze, przymrozki lub szkodniki oraz zwiększonej odporności na choroby. Dzięki nowym odmianom roślin rolnicy mogą zmniejszyć zużycie wody, nawozów i środków ochrony roślin oraz ograniczyć emisję CO2. Producentom nowoczesnych nasion wydajnych i odpornych odmian roślin tradycyjnie przewodzą firmy holenderskie.

Nasiona holenderskie warzyw — dla kogo jest to rozwiązanie?

Rynek świeżych warzyw, przetwórstwo i przechowalnictwo stawiają coraz wyższe wymagania producentom warzyw. Warzywa muszą odpowiadać parametrom charakterystycznym dla danej odmiany, mieć zdrowy wygląd i skład wolny od pozostałości środków chemicznych i pozbawione patogenów. Nasiona holenderskie były zawsze chętnie kupowane przez doświadczonych ogrodników. Duża siła kiełkowania, wyrównane wschody, wytrzymałość na różne warunki uprawy, niesprzyjającą pogodę i choroby oraz wysoka plenność to podstawowe cechy nasion holenderskich. Kto powinien zainteresować się holenderskimi nasionami warzyw?

1. Działkowcy. Ogrodnicy amatorzy nie są zobligowani do osiągania efektów ekonomicznych, lubią natomiast eksperymentować z niespotykanymi powszechnie odmianami warzyw. Bardziej zależy im na wyjątkowych walorach smakowych i zapachowych niż na wartościach przetwórczych i możliwości długiego przechowywania. Wyhodowanie pomidorów, marchwi czy kalafiorów o nietypowym kształcie lub kolorze to powód do dumy dla każdego działkowca. Dla nich przeznaczone są nasiona wyjątkowych odmian w niewielkich opakowaniach, zawierających po kilka lub kilkanaście nasion. W sam raz, żeby wprowadzić ciekawe urozmaicenie.
2. Właściciele gospodarstw ekologicznych. Doskonałą ofertą dla ogrodnictwa ekologicznego są nasiona odmian warzyw odpornych na choroby i szkodniki i uzyskane z hodowli na polach, na których nie stosowano nawozów sztucznych ani środków ochrony roślin.
3. Producenci rozsad. Kwalifikowane nasiona holenderskie to podstawa do uzyskania wysokiej jakości rozsady warzyw kapustnych lub pomidorów. Do produkcji rozsady warto wybrać nasiona otoczkowane, zapewniające dobre kiełkowanie i zabezpieczające młode siewki przed porażeniem chorobami grzybowymi.
4. Ogrodnicy i producenci rolni. Producenci profesjonalni chcą uzyskać warzywa o jak najwyższej wartości handlowej przy minimalnych kosztach produkcji. Ofertą dla nich są nasiona w dużych opakowaniach sprzedawane w cenach hurtowych. Nowoczesne odmiany nasion holenderskich pozwalają zmniejszyć wydatki na środki ochrony roślin i gwarantują wysoką plenność w różnych warunkach. Dla profesjonalistów oferowane są nasiona specjalnie podkiełkowane lub otoczkowane i inkrustowane cienką warstwą środków grzybobójczych.

 

Nasiona holenderskie w małych opakowaniach

Nasiona holenderskie są dostępne w opakowaniach o różnej wielkości. Małe opakowania to najlepsza oferta dla ogrodników amatorów i działkowców. Dzięki temu można mieć świeże, zdrowe i pachnące warzywa na wyciągnięcie ręki z przydomowego ogródka. To nie to samo, co nawet najlepiej wyglądające warzywa z supermarketu. Niewielka ilość nasion daje hobbystom możliwość wypróbowania nowych, niespotykanych powszechnie odmian. Żółte buraki ćwikłowe, fioletowa marchew, pomidory o wyjątkowych walorach smakowych lub kształcie dają możliwość zaimponowania sąsiadom oraz cieszenia się doznaniami smakowymi i estetycznymi podczas domowych posiłków. Małe opakowania są zabezpieczone przed zawilgoceniem, a nasiona przygotowane tak, by zapewniły plony bez stosowania środków ochrony roślin.

Sklep z nasionami holenderskimi — jak sprawdzić wiarygodność sprzedawcy?

Obrót nasionami w Polsce regulują przepisy Ustawy o nasiennictwie z 9 listopada 2012 r. (Dz. U. z 1012 r. poz. 1512). Firma, która chce prowadzić w Polsce sprzedaż nasion, musi zostać zarejestrowana jako podmiot prowadzący obrót materiałem siewnym w Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN). Opakowania nasion warzyw muszą mieć paszport potwierdzający urzędową kontrolę oraz najważniejsze dane obejmujące:

• nazwę gatunku i odmiany (wraz z informacją, czy jest to odmiana mieszańcowa F1);
• nazwę producenta i dystrybutora;
• zawartość opakowania wyrażoną w sztukach lub w gramach;
• zdolność kiełkowania w procentach;
• numer partii i termin przydatności do wysiewu;
• zwięzły opis sposobu uprawy.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami można wysiewać tylko nasiona kwalifikowane lub uzyskane z własnego zbioru i opłacone w ramach tzw. odstępstwa rolnego. Zakupionych nasion nie można odsprzedawać. Regulują to przepisy Ustawy o ochronie prawnej odmian roślin z 26 czerwca 2003 r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 137, poz. 1300). Firma, która zajmuje się sprzedażą nasion, jak każda firma w Polsce, musi posiadać wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej CEIDG. Sprzedawcy internetowi również muszą mieć na stopce witryny internetowej łatwe do zweryfikowania dane kontaktowe, zawierające adres siedziby, numer REGON lub KRS w przypadku spółki oraz przejrzysty regulamin zawierający prawa nabywcy i zasady reklamacji.