10 przykazań korzystania ze środków ochrony roślin

Środki ochrony roślin mogą być skuteczną bronią w walce z patogenami niszczącymi uprawy. Zawarte w środkach ochrony roślin substancje czynne stanowią potencjalnie duże zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi i zwierząt oraz dla środowiska. Nieodpowiednie postępowanie ze środkami ochrony roślin i niewłaściwe ich przechowywanie mogą być przyczyną dużych strat materialnych oraz spowodować konsekwencje prawne. Jak właściwie korzystać ze środków ochrony roślin?

Zgodnie z przepisami nadzór nad prawidłowym stosowaniem środków ochrony roślin sprawuje Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Środki ochrony roślin należą do najbardziej niebezpiecznych związków, z którymi spotykają się rolnicy, a preparaty III klasy toksyczności są najczęstszą przyczyną zatruć. Jak skutecznie i bezpiecznie stosować te substancje? Oto swoisty dekalog postępowania ze środkami ochrony roślin.

1. Kiedy używać środków ochrony roślin?

Zasady integrowanej ochrony roślin nakładają na rolnika obowiązek stosowania w pierwszej kolejności niechemicznych metod walki ze szkodliwymi organizmami. Zaliczamy do nich m.in. płodozmian, odpowiednie nawożenie i terminy siewu, mechaniczne zwalczanie agrofagów, stosowanie odmian odpornych na zagrożenia, wykorzystanie fitosanitarnych właściwości innych organizmów, ochronę organizmów pożytecznych, które są naturalnymi wrogami szkodników oraz utrzymanie czystości maszyn i narzędzi, które mogłyby być źródłem infekcji. Chemiczne środki ochrony roślin mogą być stosowane po przekroczeniu progów ekonomicznej szkodliwości określonych dla danej uprawy i w warunkach zapewniających optymalną skuteczność zabiegu.

2. Diagnoza — po czym poznać, że jest potrzebny środek ochrony roślin?

Zastosowanie chemicznych środków ochrony roślin musi być poprzedzone monitorowaniem uprawy po to, żeby właściwie rozpoznać zagrożenie, a na podstawie stopnia porażenia roślin lub liczebności szkodników określić poziom zagrożenia uprawy. Należy też skorzystać z dostępnej wiedzy naukowej i pomocy najbliższego ośrodka doradztwa rolniczego. Po wyczerpaniu niechemicznych metod zwalczania i przekroczeniu poziomu ekonomicznej szkodliwości należy niezwłocznie wykonać zabieg. Dużą pomocą może być platforma doradcza eDWIN dostępna w wersji mobilnej i do przeglądarek komputerowych, dzięki której rolnicy mogą dowiedzieć się o istniejących aktualnie zagrożeniach i agrofagach.

>>> JAK SPRAWDZIĆ, CZY ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN I NAWOZY MAJĄ REJESTRACJĘ W DANEJ UPRAWIE? -> KLIKNIJ TUTAJ <<<

3. Wybór preparatu — jaki środek ochrony roślin użyć?

Dobór środka ochrony roślin musi być racjonalny, dostosowany do rodzaju uprawy, uprawianej rośliny i fazy jej rozwoju, pory roku i możliwego do użycia sprzętu. Preparat musi być dopuszczony do obrotu i stosowania przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Aktualny wykaz jest dostępny na stronach internetowych ministerstwa, skąd można pobrać etykiety środków ochrony roślin. Preparat nie może być stosowany w innej uprawie i na innego agrofaga niż wyszczególnione na etykiecie produktu. Środek musi być tak dobrany, żeby zminimalizować liczbę niezbędnych zabiegów oraz ograniczyć niekorzystne działanie zabiegu na inne organizmy i ryzyko uodpornienia się agrofaga na substancję czynną.

4. Instrukcja — zapoznanie się z etykietą środków ochrony roślin

Przed rozpoczęciem pracy z preparatem należy bezwzględnie zapoznać się z etykietą i ściśle stosować się do zawartych w niej zaleceń. Nie wolno przekraczać wskazanych dawek i określonej na etykiecie liczby zabiegów. Należy dokładnie zapoznać się z zasadami bezpieczeństwa przy sporządzaniu cieczy roboczej i wykonywaniu oprysków, ze szkodliwością preparatu dla człowieka, zwierząt i środowiska oraz bezpiecznym odstępem czasu, jaki musi minąć od zastosowania środka do dostępu na to miejsce ludzi i zwierząt (w tym pszczół), zbioru plonów i wysiewu roślin następczych. Etykieta zawiera także termin przydatności środka do stosowania (nie wolno stosować preparatów przeterminowanych).

>>> ETYKIETY ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN - DO CZEGO SŁUŻĄ?  -> KLIKNIJ TUTAJ <<<

5. Ochrona ciała — jak zabezpieczyć się podczas używania środków ochrony roślin?

Od otwierania pojemnika z preparatem aż do zakończenia mycia sprzętu po wykonanym oprysku i zabezpieczania zużytych opakowań należy mieć na sobie odzież ochronną i środki ochrony osobistej zabezpieczające przed kontaktem preparatu ze skórą, drogami oddechowymi i błoną śluzową jamy ustnej, nosa i oczu. Do prac ze środkami ochrony roślin wymagany jest kombinezon, ubranie wodoszczelne, buty gumowe lub igelitowe, rękawice, okulary lub ekran ochronny, nakrycie głowy i półmaska. Środki te nie mogą być potem używane do innych prac. Na miejscu wykonywania oprysku nie mogą się znajdować ludzie bez odzieży ochronnej i środków ochrony osobistej.

6. Odpowiednia ilość produktu. Jaką ilość środka ochrony roślin potrzebuję?

Etykieta rejestracyjna produktu podaje dawki preparatu, jakie trzeba zastosować w przeliczeniu na hektar powierzchni. Wielkość dawki zależy od rodzaju zagrożenia, gatunku agrofaga, rodzaju i metody uprawy, fazy rozwojowej roślin oraz stężenia substancji czynnej w preparacie. Do przeliczenia dawki na ilość środka ochrony roślin, która jest potrzebna do konkretnego zabiegu, można skorzystać z dostępnych w Internecie kalkulatorów. Stosowanie zaniżonych dawek może prowadzić do uodpornienia na dany środek. W etykiecie preparatu podawane są też minimalne i maksymalne ilości wody potrzebne do uzyskania cieczy roboczej. Większe rozcieńczenie ułatwia pokrycie terenu środkiem.

7. Kiedy i w jaki sposób wykonać oprysk? Jak poprawnie użyć środka ochrony roślin?

Opryskiwacz musi być sprawny technicznie i właściwie skalibrowany. Nie wykonuje się oprysków ani po deszczu, ani przed prognozowanym deszczem. Bezwietrzna pogoda zapobiega znoszeniu preparatu. Na terenie otwartym zabronione jest wykonywanie oprysków, jeśli prędkość wiatru jest większa niż 4 m/s. Ciecz użytkową należy przygotować bezpośrednio przed opryskiem w takiej ilości, żeby ją całkowicie wykorzystać. Najlepszą porą dnia do wykonania oprysków jest wieczór po zakończeniu oblotów przez pożyteczne owady. Podczas oprysków należy zachować wymagane odległości ochronne od dróg publicznych, pasiek oraz zbiorników i cieków wodnych.

>>> NAJCZĘSTSZE BŁĘDY PODCZAS STOSOWANIA ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN -> KLIKNIJ TUTAJ <<<

8. Co zrobić po wykonaniu zabiegu oprysku środkiem ochrony roślin? Jaki jest okres karencji po wykonaniu oprysku?

Po zabiegu należy dokładnie wymyć sprzęt służący do oprysku, zdjąć odzież roboczą, wymyć rękawice pod bieżącą wodą i wysuszyć je. Lepiej nie wywracać rękawic na lewą stronę, gdyż ich wewnętrzna strona zostanie zanieczyszczona preparatem. W razie jakichkolwiek niepokojących objawów (mogą pojawić się dopiero po jakimś czasie od zabiegu) należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, pokazując mu etykietę preparatu. Ponowny kontakt ludzi i zwierząt z opryskaną powierzchnią może nastąpić po wymienionym w etykiecie okresie prewencji.

Instrukcja stosowania preparatu określa również okres karencji, czyli minimalny okres, po którym można zbierać rośliny w celach spożywczych lub użytkowych.

9. Przechowywanie środków ochrony roślin. Jak zabezpieczyć niezużyte środki ochrony roślin?

Środki ochrony roślin należy przechowywać w oryginalnych opakowaniach z etykietami w miejscach zabezpieczonych i niedostępnych dla osób niepowołanych. W zależności od ilości stosowanych środków może to być magazyn lub metalowa szafka, zamykane na klucz i odpowiednio oznakowane. Środki ochrony roślin muszą być szczególnie chronione przed pożarem, bezpośrednim działaniem promieni słonecznych, upałami i mrozami, a przede wszystkim przed zalaniem wodą i wilgocią. Nie mogą też zagrażać bezpieczeństwu wód powierzchniowych i podziemnych w okolicy. Miejsce przechowywania środków ochrony roślin musi być wyposażone w termometr i higrometr.

10. Utylizacja opakowań po środkach ochrony roślin

Opakowania po środkach ochrony roślin są odpadami niebezpiecznymi i muszą być utylizowane. Sprzedawcy mają obowiązek nieodpłatnie przyjmować od rolników czyste, pozbawione resztek preparatu opakowania po środkach ochrony roślin (dlatego tak ważne jest trzykrotne płukanie pojemników i dodawanie popłuczyn do cieczy roboczej). Przeterminowane środki ochrony roślin oraz opakowania z resztkami preparatów również podlegają utylizacji. Zajmują się tym za odpowiednią opłatą wyspecjalizowane firmy. Za niewłaściwe postępowanie z opakowaniami po środkach ochrony roślin (wyrzucanie do odpadów komunalnych, porzucanie w lesie, spalanie) grozi kara grzywny, a nawet pozbawienie dopłat unijnych.