Co na śmietkę kapuścianą w kapuście?

E-SKLEP TWOICH ROŚLIN

2024-01-30

Śmietka kapuściana to muchówka, której larwy żerują na korzeniach roślin kapustnych oraz rzepaku, rzodkwi i buraków. Owad ten, z wyglądu przypominający małą muchę domową, jest jednym z największych szkodników roślin kapustnych. Żerujące w obrębie szyjki korzeniowej larwy są niewidoczne, co tym bardziej utrudnia ich odpowiednio wczesne zwalczanie. W walce ze śmietką ważnym czynnikiem jest profilaktyka i odpowiednia agrotechnika.

W walce ze śmietką niezbędne jest izolowanie plantacji od innych roślin kapustnych (zwłaszcza rzepaku), eliminacja chwastów, na których ten owad również może żerować (rzodkiew świrzepa, gorczyca polna, tobołki polne, samosiewy rzepaku), zaprawianie materiału siewnego, stosowanie rozsady z profesjonalnych gospodarstw (zaprawionych środkiem, który wnika do systemu korzeniowego), osłanianie małych upraw agrowłókniną lub siatką o drobnych oczkach oraz opryski insektycydowe (środki z grupy pyretroidów lub antranilowych diamidów).

Jak rozpoznać śmietkę kapuścianą? Jak wygląda śmietka kapuściana?

Śmietka kapuściana (Delia radicum) przypomina muchę domową, ale jest od niej dwa razy mniejsza. Ciemnoszare samce osiągają długość od 5 do 5,5 mm, samice są o około 1 mm większe, jaśniejsze i brunatno-czarne. Ciała owadów pokryte są drobnymi czarnymi szczecinkami. Mają bezbarwne, opalizujące skrzydła i duże brązowe oczy. Samice węchem lokalizują roślinę żywicielską i na jej szyjce korzeniowej lub na glebie w jej pobliżu składają po kilka jaj dziennie (łącznie 100-150 jaj). Jaja są białe, podłużne i osiągają 1,2 mm długości. Wykluwają się z nich beznogie larwy długości 7-8 mm, z drobnymi wyrostkami, bez wykształconych nóg i głowy, w której widać czarne haki gębowe. Po okresie intensywnego żerowania wewnątrz korzeni (2-30 dni) larwy przechodzą w stadium poczwarki, zwanej bobówką, która początkowo jest żółtobrązowa, a potem ciemnieje. W tym stanie pozostają od 2-3 tygodni wiosną do kilku miesięcy zimą. Śmietki kapuściane wytwarzają na północy Polski dwa pokolenia, a w południowej części kraju trzy pokolenia w czasie sezonu wegetacyjnego. Pierwszy wiosenny wylot śmietki kapuścianej występuje gdy temperatura gleby osiągnie 10°C, drugi wylot na przełomie czerwca i lipca, a trzeci we wrześniu.

Końcowa część uszkodzonego korzenia kapusty jest ciemna i nadgniła. Objawy żerowania śmietki kapuścianej.

Dorosłe owady łatwo przeoczyć lub pomylić z innymi gatunkami, dlatego niezwykle ważny staje się monitoring upraw. Do tego celu służą żółte pułapki feromonowe. Konieczna jest też obserwacja roślin i reagowanie na komunikaty ostrzegające o wylocie śmietki kapuścianej. Sygnałem świadczącym o żerowaniu larw śmietki kapuścianej jest zahamowanie wzrostu roślin. Liście zaczynają więdnąć i szarzeją, a z czasem zamierają, ponieważ nie otrzymują dostatecznej ilości wody i składników pokarmowych z uszkodzonego systemu korzeniowego. Wylęgające się larwy śmietki kapuścianej zjadają najpierw korzenie boczne, a potem żerują wewnątrz korzenia głównego, drążąc w nim tunele i korytarze. Na jednej roślinie żywicielskiej może żerować nawet 300 larw. Na szyjce korzeniowej pojawiają się brązowe plamy, a końcowa część korzenia staje się ciemnobrązowa lub czarna i gnije. Kapustę pozbawioną korzeni bocznych można bez trudu wyjąć z ziemi. Na tym etapie za późno już na jakąkolwiek interwencję.

Jakie szkody może wywołać śmietka kapuściana?

Śmietka kapuściana zbyt późno wykryta na polach, plantacjach i w ogrodach warzywnych powoduje ogromne szkody. Przy masowych nalotach śmietka kapuściana może przyczyniać się do znacznego spadku wielkości i jakości plonu. Liście robią się ołowianoszare, kapusta ulega deformacjom, nie tworzy zwartych główek i w efekcie nie nadaje się do spożycia. Uszkodzone na wstępnym etapie żerowania rośliny są bardziej podatne na infekcje np. przez suchą zgniliznę roślin kapustnych. Rośliny, w których korzeniach żerują larwy śmietki kapuścianej, zamierają i wypadają, zmniejszając obsadę. Losowa obserwacja korzeni oraz pułapki feromonowe pozwalają na wczesne wykrycie szkodnika i zastosowanie odpowiednich środków owadobójczych zarejestrowanych do ich zwalczania. Zalecane jest ustawienie wiosną dwóch pułapek rozmieszczonych w przeciwległych krańcach pola, niezależnie od jego wielkości. Za próg szkodliwości uzasadniający zastosowanie insektycydów uznaje się odłowienie średnio dwóch samic dziennie przez kolejne dwa dni.