- today 2024-01-30
Piętnówka kapustnica (Mamestra brassicae) jest polifagicznym motylem z rodziny sówkowatych. Żeruje na 70 gatunkach roślin, w tym na kapuście, buraku, cebuli, słodkiej papryce oraz truskawce. Szkodnik jest szczególnie groźny w uprawach późnych odmian kapusty. Larwy tego owada wygryzają dziury w liściach kapusty, pozostawiają odchody i doprowadzają do gnicia główek kapusty. Jak sobie z nimi poradzić, zanim żarłoczne larwy piętnówki kapustnicy spowodują szkody w uprawie? Warunkiem skutecznego zwalczania piętnówki kapustnicy jest odpowiednio wczesne wykrycie zagrożenia i zastosowanie właściwych środków ochrony roślin przy przekroczeniu progów szkodliwości. W tym celu konieczne jest monitorowanie uprawy. Można to przeprowadzić, obserwując liczebność gąsienic na kapustach lub nalot dorosłych wadów wyłapanych przez pułapki feromonowe. Pomocą w zabezpieczeniu plantacji przed tym owadem mogą być odpowiednie zabiegi profilaktyczne.
Jak rozpoznać piętnówkę kapustnicę? Jak wygląda piętnówka kapustnica?
Piętnówka kapustnica (Mamestra brassicae) niemal w całej Polsce (poza północną częścią) wytwarza w ciągu roku dwa pokolenia. Owad zimuje w stadium poczwarki w górnej warstwie gleby. W maju i w czerwcu wylatuje pierwsze pokolenie owadów. Jest to szarobrunatna ćma o rozpiętości skrzydeł od 37 do 50 mm. Przednie skrzydła ma ciemnobrązowe upstrzone ciemniejszymi kropkami i jasnymi, lśniącymi plamkami i kreskami. Rozłożone skrzydła, patrząc od strony głowy, tworzą rysunek przypominający literę W. Samica na dolnej stronie roślin uprawnych lub chwastów z rodziny kapustowatych składa szaro-fioletowe lub brązowe prążkowane jaja o średnicy około 0,5 mm, tworzące złoża po kilkanaście lub kilkadziesiąt sztuk. Samica jest w stanie złożyć łącznie 500-2000 jaj, z których po dwóch tygodniach wylęgają się żółtozielone gąsienice. W miarę rozwoju ich kolor zmienia się na zielony, a potem na ciemnobrunatny, niemal czarny. Gąsienica ma na grzbiecie trzy jasne pręgi i dwa żółte pasy po bokach ciała. Gąsienice piętnówki kapustnicy mogą osiągnąć długość 5 cm. Po miesiącu żerowania przenosi się na ziemię i przepoczwarza. Poczwarka jest brązowa, błyszcząca i osiąga ok. 2-2,5 cm długości. Drugie pokolenie gąsienic pojawia się w uprawach kapusty od końca sierpnia do października.
Dziury w liściach kapusty. Objawy żerowania piętnówki kapustnicy.
Dorosłe motyle piętnówki kapustnicy opuszczają miejsca zimowania i wylatują pod koniec maja. Wówczas samice pierwszego pokolenia zaczynają składać jaja. Ich skupiska można zaobserwować na spodzie zewnętrznych liści kapusty lub kalafiora. Po około 10-15 dniach wylęgają się z nich młode gąsienice i rozpoczynają żerowanie. Młode gąsienice zaraz po wylęgnięciu się żerują gromadnie w pobliżu miejsca wylęgu i zeskrobują tkankę miękiszową z dolnej części liści zewnętrznych. Ich obecność na tym etapie rozwoju może zostać łatwo przeoczona, jeśli niezbyt uważnie prowadzi się obserwację uprawy. Starsze gąsienice zaczynają wędrować w różnych kierunkach i wygryzają w liściach duże dziury, pomijając twarde nerwy i brzegi liści, w wyniku czego liście stają się ażurowe. Potem wgryzają się w głąb główki i w miejscu żerowania pozostawiają swoje odchody. Uszkodzenia liści kapusty mogą pojawiać się w różnych fazach rozwojowych, zaczynając od fazy rozwiniętego pierwszego liścia właściwego (BBCH 1/10) aż po fazę dojrzałą (BBCH 4/49).
Jakie szkody może wywołać piętnówka kapustnica?
Piętnówka kapustnica powoduje szkody w uprawach kapusty, sałaty, pomidorów, słodkiej papryki, buraków, cebuli, truskawek i chryzantem. Gąsienice żerują na młodych liściach roślin, wyjadają tkankę i pozostawiają odchody, które sprzyjają gniciu roślin. Straty spowodowane żerowaniem piętnówki kapustnicy w kapuście mogą sięgać 80%. Szczególnie duże straty w uprawach kapusty powoduje drugie pokolenie gąsienic, które wgryza się do ukształtowanych już główek kapusty oraz róż kalafiorów i brokułów i żerują w nich aż do października. Duże gąsienice wyjadają przede wszystkim młode liście wewnątrz główki, a na miejscu żerowania pozostawiają liczne odchody, które stanowią źródło zakażeń bakteriami i grzybami chorobotwórczymi. Zaatakowanie uprawy kapusty w okresie bezpośrednio poprzedzającym zbiory powoduje olbrzymie straty, ponieważ uszkodzone główki kapusty tracą wartość handlową, a ze względu na skażenie wydzieliną zawierającą odchody gąsienic nie nadają się do przechowywania i przetwórstwa.
Nasze rekomendacje:
Okres wzrostu i rozwoju roślin
DELMETROS 100SC
(deltametryna)
Dawkowanie Delmetros: 0,05 l/ha
SHERPA 100EC
(cypermetryna)
SUMI-ALPHA 050EC
(esfenwalerat)
Dawkowanie Sumi-Alpha: 0,2 l/ha
SUMICIDIN 050EC
(esfenwalerat)
Dawkowanie Sumicidin: 0,2 l/ha
Perytroidy działają najskuteczniej w temperaturze poniżej 20oC zabieg wykonać dokładnie, tak aby wszystkie części roślin były pokryte cieczą użytkową. W temperaturze wyższej zabiegi wykonywać pod koniec dnia, należy stosować łącznie z adiuwantem np. ksylem w dawce 0,2-0,3l/ha.
AFFIRM 095SG
(benzoesan emamektyny)
Środek o działaniu kontaktowym i żołądkowym, na roślinie działa wgłębnie oraz translaminarnie, krótka karencja 3 dni.
SPINTOR 240SC
(Spinosad: Spinozyn A, Spinozyn D)
Dawkowanie Spintor: 0,2-0,4 l/ha
Środek o działaniu kontaktowym i żołądkowym oraz jajobójczym, na roślinie działa powierzchniowo i wgłębnie. Środek zaczyna działać kilkanaście minut po zabiegu, śmierć szkodnika następuje po upływie kilku godzin. Środek działa najskuteczniej w temperaturze od 8° do 25°C. Zabieg wykonać co najmniej na 4 godziny przed spodziewanym deszczem i co najmniej 12 godzin przed planowanym deszczowaniem plantacji, w celu ograniczenia spłukania najlepiej zastosować adiuwant protector w dawce 0,3-0,4l/ha.
BENEVIA 100OD
(cyjanotraniliprol)
BESARION 100OD
(cyjanotraniliprol)
Środek o działaniu kontaktowym i żołądkowym. Na roślinie działa wgłębnie oraz translaminarnie. Paraliż owadów następuje w ciągu kilku godzin i objawia się zahamowaniem ruchu i żerowania szkodnika. Ostateczny efekt działania widoczny jest po 3-6 dniach od zabiegu.
CORGEN 200SC
(chlorantraniliprol)
Dawkowanie Coragen: 0,125 ml/ha
W przypadku dwukrotnego stosowania środka, oba zabiegi powinny zostać wykonane przeciwko temu samemu pokoleniu szkodnika, nie stosować środków owadobójczych zawierających substancje czynne z grupy diamidów częściej niż 2 razy w sezonie w tej samej uprawie, karencja tylko jeden dzień.
DELFIN WG
(Bacillus thuringiensis subsp. kurstaki, szczep SA-11)
DIPEL DF
(Bacillus thuringiensis var. kurstaki szczep ABTS 351)
Środek jest preparatem mikrobiologicznym, kilka godzin po spożyciu środka gąsienice przerywają żerowanie, a następnie po paru dniach obumierają. Krótka karencja tylko jeden dzień.
NEEMAZAL
(azadyrachtyna A)
Środek jest preparatem mikrobiologicznym, kilka godzin po spożyciu środka gąsienice przerywają żerowanie, a następnie po paru dniach obumierają. Krótka karencja tylko jeden dzień.