Co na śmietkę ćwiklankę w buraku?

Śmietka ćwiklanka to muchówka, której pierwsze pokolenie larw stwarza duże zagrożenie w uprawie różnych gatunków buraków (ćwikłowych, pastewnych, cukrowych), żerując na liściach młodych roślin. Ograniczenie powierzchni asymilacyjnej powoduje zahamowanie rozwoju roślin i spowolnienie wzrostu korzeni spichrzowych. Warto wiedzieć, jak chronić plantacje przed tym szkodnikiem, którego szczególnie intensywne wyloty powtarzają się co kilka lat. Duże szkody powodowane przez śmietkę ćwiklankę sprawiają, że odpowiednia profilaktyka i terminowe opryski są niezbędnym zadaniem rolnika. Progiem szkodliwości i sygnałem do przeprowadzenia oprysków zarejestrowanymi środkami owadobójczymi jest zaobserwowanie występowania średnio 7 jaj na roślinę w fazie 2 liści, 14 jaj w fazie 4 liści, dwóch larw na liść lub uszkodzenia 20% powierzchni asymilacyjnej liścia. Pierwszy zabieg przeprowadza się w okresie wylęgu larw pierwszego pokolenia (przełom maja i czerwca).

Jak rozpoznać śmietkę ćwiklankę? Jak wygląda śmietka ćwiklanka?

Śmietka ćwiklanka (Pegomyia hyoscyami) to muchówka przypominająca wyglądem muchę domową, ale od niej mniejsza. Dorosły owad jest oliwkowo-szary i osiąga od 5 do 8 mm długości. Samce mają srebrzystoszarą głowę z brunatnym paskiem, a samice z żółtą plamką między oczami. Samice na dolnej części liści roślin żywicielskich składają 50-70 białych jaj (kilkanaście jednorazowo), z których po kilku dniach wylęgają się larwy. Beznogie larwy są białe lub żółtawe i mają rozmiary zbliżone do osobników dorosłych. Przednia część ciała larw jest węższa z wyraźnymi narządami gębowymi w kształcie czarnych haczyków. Larwy dostają się do wnętrza tkanki miękiszowej liści, w której tworzą widoczne ubytki, zwane minami. Po okresie minowania trwającym od kilku dni do trzech tygodni larwy przedostają się do ziemi i przechodzą w stadium poczwarki (bobówki). W ciągu roku występują dwa lub trzy pokolenia tych muchówek w zależności od warunków klimatycznych. Oprócz różnych gatunków buraków śmietka ćwiklanka atakuje również szpinak i chwasty z rodziny komosowatych.

W wyniku żerowania larw na liściach powstają nieregularne, początkowo jasnozielone, później brunatnawe przebarwienia (miny). Objawy żerowania śmietki ćwiklanki.

Pierwsze pokolenie śmietki ćwiklanki (Pegomyia hyoscyami) pojawia się na plantacjach wiosną zazwyczaj wtedy, kiedy buraki mają pierwsze pary liści. Dorosłe osobniki trudno zaobserwować, można je też wziąć za mniejsze egzemplarze zwykłej muchy domowej. Obecność śmietki ćwiklanki zauważa się zazwyczaj po łatwo rozpoznawalnych objawach żerowania larw tego szkodnika. Larwy śmietki ćwiklanki po wylęgnięciu się z jaj złożonych na spodzie liści wgryzają się w ich tkankę i wyżerają miękisz pomiędzy górną i dolną skórką liścia. Efektem ich żerowania są charakterystyczne jasnozielone i lekko prześwitujące plamy, zwane minami. Minowane fragmenty liści z czasem brunatnieją i zasychają. W miarę wzrostu intensywności żerowania martwe powierzchnie liścia rozszerzają się. Określenia poziomu uszkodzenia blaszek liściowych określa się w stopniach:

• słaby - pojedyncze niewielkie miny na liściach;
• średni - co najmniej 3 liście, na których miny stanowią mniej niż 30% powierzchni;
• silny - co najmniej 3 liście, na których miny stanowią przeszło 30% powierzchni.

W końcowym stadium uszkodzona tkanka liścia usycha i wykrusza się. Żerowaniu śmietki ćwiklanki towarzyszy widoczne spowolnienie wegetatywnego wzrostu buraków.

Jakie szkody może wywołać śmietka ćwiklanka?

Uszkodzenia tkanki liści wskutek drążenia w liściach korytarzy (min) są przyczyną spowolnienia procesów fotosyntezy w liściach, zmniejszenia powierzchni asymilacyjnej i spowolnienia wzrostu buraków. Opóźnienie rozwoju powoduje wolniejsze odkładanie się materiałów zapasowych w korzeniach spichrzowych rośliny. Korzenie są drobniejsze, niż być powinny, co powoduje zmniejszenie ilości i jakości plonów. Szczególnie groźne dla upraw buraków jest pierwsze pokolenie śmietki ćwiklanki, które żeruje na młodych roślinach. Nie mają one wykształconych mechanizmów obronnych ani wystarczająco dużo siły, co stwarza ryzyko obumierania i wypadania całych roślin. Wcześniejszy wysiew buraków może sprawić, że w momencie wylotu pierwszego pokolenia szkodników buraki będą już w bardziej zaawansowanej fazie wzrostu. Śmietka ćwiklanka może przenosić się na rośliny uprawne z popularnych chwastów z rodziny komosowatych, dlatego bardzo ważne jest odchwaszczanie pól.

Brak zarejestrowanych środków do zwalczania tych szkodników.

Zalecamy:

lustracje pola.

Największe zagrożenie uprawy przez wiosenne pokolenie larw jest w maju i czerwcu.