Jakie potrzeby pokarmowe ma rzepak? Objawy niedoboru składników

Rzepak uznawany jest za najważniejszą roślinę oleistą uprawianą w Polsce. Wykazuje jednak bardzo duże wymagania glebowe i pokarmowe, które muszą być na bieżąco zaspokajane z zasobów naturalnych ziemi bądź poprzez nawożenie. Tylko kompleksowe dostarczanie roślinom odpowiednio zbilansowanych minerałów i pierwiastków pozwoli uzyskać plon o oczekiwanej jakości oraz wielkości. 

Jakie dokładnie potrzeby pokarmowe ma rzepak i jak rozpoznać objawy niedoboru podstawowych składników odżywczych?

Jaką rolę pełni siarka w nawożeniu rzepaku?

Siarka to jeden z najistotniejszych składników w nawożeniu rzepaku, który pozwala skutecznie zwiększyć plonotwórczą rolę azotu w uprawie. Niestety szacuje się, że aż ponad 70% krajowych gleb jest ubogich w ten cenny pierwiastek. Nawożenie siarką przynosi więc ogromne rezultaty i skutkuje doskonałym zaopatrzeniem roślin w składnik. W efekcie znacząco zwiększa się zawartość pierwiastka w nasionach rzepaku, co ma bezpośredni wpływ na jakość i wzrost plonu. Przyjmuje się, że optymalne dawki siarki pod uprawę rzepaku powinny być zależne od nawożenia azotem. Potrzeby pokarmowe rzepaku na siarkę kształtują się na poziomie 15-17 kg S/1 t plonu. Przedsiewne nawożenie siarką przede wszystkim znakomicie wpływa na podstawowe cechy pokroju rośliny przed zimą, zwłaszcza jeśli chodzi o liczbę liści w rozecie, co z kolei przekłada się na lepsze zimowanie uprawy. Warto również zauważyć, że optymalnie odżywiony siarką rzepak jest mniej narażony na porażenie przez czynniki chorobotwórcze. Pierwiastek powinien być aplikowany wiosną wraz z azotem, potasem i magnezem. Ważne, aby skrupulatnie przestrzegać określonych dawek, bowiem nadmierne stosowanie siarki może przyczynić się do zakwaszenia gleby lub wzrostu glukozynolanów w śrucie poekstrakcyjnej rzepaku.

Jaką funkcję pełni fosfor i potas w nawożeniu rzepaku?

Rola fosforu i potasu w nawożeniu rzepaku jest naprawdę nieoceniona. Tego typu pierwiastki przede wszystkim wpływają na właściwą gospodarkę azotem w roślinie, co jest kluczowe dla jakościowego budowania fundamentu plonu. Ponadto fosfor odpowiada za prawidłowy rozwój systemu korzeniowego, dzięki czemu zapewnia lepszą zimotrwałość oraz efektywniejszą regenerację wszelkich uszkodzeń pozimowych. Zwiększa również wchłanianie wody i składników pokarmowych przez roślinę, gwarantuje dobry wigor, a także skuteczniejszą odporność na choroby. Przyjmuje się, że w celu uzyskania jakościowych plonów należy jesienią nawozić uprawę dawką fosforu na poziomie 80-110 kg P2O5/ha. 

Potas jest składnikiem pokarmowym, który rzepak pobiera w największych ilościach. Pierwiastek bierze bowiem udział w tworzeniu rozety i aktywnym budowaniu odporności na warunki stresowe. Racjonalne nawożenie potasem bezpośrednio wpływa też na gospodarkę wodną, co okaże się szczególnie ważne przy niedoborach opadów. Dla otrzymania dobrego plonu powinno się nawozić rzepak dawką potasu odpowiadającą 140-180 kg K₂O/ha. W celu uzyskania optymalnych rezultatów można nawożenie podzielić na dwie części: około 50-75% dawki zastosować przedsiewnie jesienią, a 25-50% wiosną, przed ruszeniem wegetacji.

Nawożenie fosforem i potasem koniecznie trzeba zwiększać o około 25-50% na glebach o niskiej zasobności składników odżywczych.

Charakterystyczne objawy niedoboru składników pokarmowych dla rzepaku ozimego

Rzepak ozimy jest rośliną o bardzo dużych wymaganiach pokarmowych oraz nawozowych. Wszelkie niedobry na konkretne składniki odżywcze wynikające z niskiej zasobności gleby, powinno się więc uzupełniać poprzez nawożenie mineralne i organiczne, a także dokarmianie dolistne. Po jakich charakterystycznych objawach można jednak poznać, że uprawa boryka się z deficytem podstawowych składników pokarmowych?

• Niedobór azotu - spowolniony wzrost, zrzucanie i żółknięcie liści, przebarwienia liści, słabo rozwinięty system korzeniowy, przyspieszone dojrzewanie, skrócenie pędów.
• Niedobór boru - słabe kwitnienie, opadanie kwiatów, brązowienie korzenia, puste przestrzenie pod stożkiem wzrostu, zamieranie stożka wzrostu, pęknięcia pod szyjką korzeniową, deformacja blaszki liściowej, niezawiązywanie nasion.
• Niedobór cynku - jasne plamki na liściach, słabe zawiązywanie kwiatów oraz nasion.
• Niedobór fosforu - purpurowe, fioletowe bądź ciemnoczerwone przebarwienia liści, spowolnienie wzrostu, słabsze zawiązywanie kwiatów oraz nasion, skrócenie pędów, sinienie liści, obumieranie starszych liści.
• Niedobór magnezu - cieńsza blaszka liściowa, występowanie przejaśnień o purpurowym kolorze pomiędzy nerwami liści, rozległe chlorozy, zwijanie się wierzchołków liści.
• Niedobór manganu - zahamowanie wzrostu, chloroza liści rzepaku pojawiająca się na młodych liściach, marmurkowata struktura liści, zaginanie się blaszki liściowej do środka wzdłuż nerwu środkowego,  widoczne przebarwienia na liściach, blade plamy w środkowych częściach blaszki liściowej.
• Niedobór miedzi - wydłużenie liści, zamieranie stożka wzrostu, bielactwo liści.
• Niedobór molibdenu - zakłócenia metaboliczne w roślinie, zamieranie tkanek stożka wzrostu, nieregularność kształtu blaszki liściowej, słabe zawiązywanie nasion, chloroza oraz nekroza blaszki liściowej, bielenie nerwu głównego u młodych liści, obumieranie i żółknięcie zawiązków liści, redukcja tkanki miękiszowej przy pełnym wzroście nerwu.
• Niedobór potasu - zahamowanie wzrostu, słabo rozwinięte pędy, drobne liście, żółknięcie brzegów blaszki liściowej, osłabione zakwitanie oraz dojrzewanie.
• Niedobór siarki - przybieranie przez młode liście łódkowatego kształtu, stopniowe purpurowienie blaszki liściowej, jasnożółte kwiaty przechodzące w białą barwę, słabsze zawiązywanie nasion oraz łuszczyn.
• Niedobór wapnia - zahamowanie wzrostu, brązowienie korzeni, nekroza krawędzi liści, drobne liście, słabsze kwitnienie i zawiązywanie łuszczyn.
• Niedobór żelaza - żółknięcie liści na całej ich powierzchni, zielona barwa nerwów liściowych, chloroza międzynaczyniowa.