Jakie nawozy pod żyto?

Żyto jest zbożem o dużej odporności i tolerancji wobec warunków glebowych i klimatycznych. Nie oznacza to jednak, że roślina ta nie ma żadnych potrzeb. Zaniedbywanie uprawy żyta odbije się na zdrowotności roślin i niskich plonach. Bez prawidłowego nawożenia i troski o ochronę roślin żyto daje plony na poziomie 30-40 dt/ha, ale nie jest to szczyt możliwości tego zboża. Jakie są potrzeby pokarmowe żyta? Jak i czym nawozić to zboże, żeby osiągnąć najlepsze plony? Żyto, jak każda roślina, pobiera składniki pokarmowe z gleby, chociaż w stosunku do innych zbóż nie jest tak wrażliwe na ich niedostatek.

Jesienią potrzebuje sporych dawek NPK, żeby wykiełkować, ukorzenić się i rozwinąć na tyle, żeby dobrze przezimować.

Nie znosi przenawożenia azotem na wiosnę, ponieważ sprzyja to wyleganiu.

Poza składnikami głównymi żyto potrzebuje do prawidłowego rozwoju zestaw mikroskładników, takich jak wapń, magnez, siarka i inne.

Jak nawozić żyto?

W okresie jesiennym żyto potrzebuje dużych dawek azotu, żeby rozwinąć dostateczną ilość części zielonych. W tym celu powinno otrzymać ok. 20-40 kg azotu na hektar, z czego mniej więcej połowa powinna zostać zaaplikowana przedsiewnie (najlepiej w formie amonowej lub amidowej). Pierwsze wiosenne nawożenie azotem stosuje się w momencie ruszenia wegetacji, kolejne w fazie 1-2 kolanka, a ostatnie w fazie pojawienia się liścia flagowego. Dodatek siarki poprawia skuteczność pobierania azotu z gleby. Na kwaśnej glebie dobrze jest przed siewem wysiać wapno (a przy niedoborze magnezu dolomit), wymieszać z glebą i zabronować. Dla prawidłowego rozwoju systemu korzeniowego oraz zwiększenia odporności na choroby i niekorzystne warunki pogodowe roślinom potrzebny jest fosfor i potas. Nawozy te powinno się stosować przedsiewnie, żeby przed nastaniem zimy żyto mogło pobrać składniki pokarmowe z gleby i prawidłowo się rozwinąć. Nawóz powinien być dobrze wymieszany z glebą do głębokości 10-20 cm. Stosując nawozy wieloskładnikowe, należy wybrać taki, który zapewni odpowiednie proporcje potasu i fosforu (1:1 lub 1,5:1).

Jakie potrzeby pokarmowe ma żyto?

Żyto ma niewielkie potrzeby pokarmowe, ale do prawidłowego rozwoju i dobrego plonowania potrzebuje zaopatrzenia w podstawowe składniki mineralne i mikroelementy. Dzięki rozwiniętemu systemowi korzeniowemu żyto jest w stanie pobierać składniki z trudniej dostępnych dla innych roślin warstw gleby.

Nawożenie żyta powinno być dostosowane do spodziewanych plonów i zasobności gleb w składniki pokarmowe.

Do wyprodukowania 1 t ziarna żyto potrzebuje około 22 kg azotu (N), 11 kg fosforu (P₂O₅), 23 kg potasu (K₂O), 5 kg wapnia (CaO), 4 kg magnezu (MgO), 3,5 kg siarki (S) oraz niewielkich, ale dużo znaczących dla rośliny ilości żelaza (250 g), manganu (120 g), cynku (79 g), miedzi (8,5 g), boru (5,5 g) i molibdenu (0,8 g).

Żyto ozime musi jesienią rozwinąć dużo zielonej masy niezbędnej dla przetrwania zimy przed nastaniem zimy. Do jej wytworzenia potrzebuje około azotu w ilości około 20-40 kg/ha, z czego mniej więcej połowa powinna być podana przed siewem.

Jaką funkcję pełni fosfor i potas w nawożeniu żyta?

Fosfor jest pobierany przez rośliny równomiernie przez cały okres wegetacyjny. Fosfor wpływa na rozwój systemu korzeniowego, co jest szczególnie ważne w przypadku zbóż ozimych. Roślina potem gromadzi ten składnik, by wykorzystać go w okresie strzelania w źdźbło, kwitnienia i rozwoju kłosów. Ze względu na małą ruchliwość fosforu powinien on być dobrze wymieszany z glebą, żeby roślina mogła go skutecznie pobierać z tych warstw gleby, które zachowują wilgoć. Na pobieranie fosforu przez żyto duży wpływ ma prawidłowa gęstość łanu i brak chwastów.

Potas jest pierwiastkiem intensywnie pobieranym z gleby przez żyto, zwłaszcza w początkowej fazie wzrostu. Jest on niezbędny do zarządzania krążeniem płynów w roślinie, tworzeniem ścian komórkowych, produkcją węglowodanów i aminokwasów oraz efektywnością pobierania azotu. Dzięki odpowiedniej ilości potasu rośliny zyskują odporność na choroby, przemarzanie, niedobory wody i wyleganie. Obecność potasu wpływa na prawidłowe dojrzewanie i wypełnienie kłosów, czyli na wielkość i jakość plonów.

Charakterystyczne objawy niedoboru składników pokarmowych dla żyta

Obserwacja roślin pozwala rozpoznać symptomy niedoboru różnych składników pokarmowych. Oto najważniejsze z nich:

• Niedobór azotu jest przyczyną słabego krzewienia roślin oraz chlorozy liści, które odbarwiają się, zasychają i odpadają. Powstające kłosy są małe ze słabo rozwiniętymi ziarniakami.
• Niedobór fosforu można rozpoznać po przebarwianiu starszych liści, które stają się ciemnozielone, a potem purpurowe lub fioletowe. Młode liście są drobne, a starsze przedwcześnie odpadają. Rośliny wyrastają niższe i słabo się krzewią.
• Niedobór potasu objawia się chlorozą na brzegach liści, które szybko więdną i zasychają. Zwiększa się też podatność roślin na wyleganie. Wszystkie te oznaki można pomylić z reakcją roślin na niedostatek wody. 
• Niedobór magnezu można rozpoznać po tworzeniu się u nasady starszych liści ciemnozielonych skupień chlorofilu ułożonych na kształt sznura pereł.
• Niedobór siarki jest przyczyną rozjaśnień i słabego wzrostu młodych liści.
• Niedobór miedzi można poznać po więdnięciu roślin, któremu towarzyszy skręcanie się, zwijanie i obumieranie młodych liści mimo odpowiedniego nawodnienia.

Nawozy wieloskładnikowe

Nawozy NPK stosować przedsiewnie.

•        Przy niskiej zasobności gleby w fosfor oraz potas należy zastosować na hektar - 400 kg Polifoski 6/ Yary Mili Corn,

•        Przy średniej zasobności - 350 kg Polifoski 6/ Yary Mili Corn,

•        Przy wysokiej zasobności - 300 kg Polifoski 6/ Yary Mili Corn.

W przypadku większej zasobności gleby w fosfor względem potasu lepszym rozwiązaniem będzie zastosowanie Polifoski 5, z kolei mając w glebie więcej potasu niż fosforu lepiej zastosować Polifoskę 8. W tego typu nawozie wieloskładnikowym dostarczymy również azot startowy w dawce 15-32 kg/ha.

Pierwsza dawka azotu

Żyto ma najmniejsze wymagania cieplne, rozpoczyna wegetację już w temperaturze 2-3°C. Dlatego też jako pierwsze w kolejności powinno otrzymać azot. W pierwszej dawce należy zastosować około 50-70 kg azotu na hektar. Na polach silnie rozkrzewionych taka dawka powinna wynieść 40-50 kg azotu, na słabo rozkrzewionych 80 kg azotu na hektar.

Na pierwszą dawkę najczęściej stosuje się saletrę amonową oraz roztwór saletrzano-mocznikowy (RSM). Warto też pamiętać w tym czasie o zaopatrzeniu żyta w siarkę i magnez. W tym celu można wykorzystać Saletrosan 26 Plus (azot + siarka) lub Salmag (azot + magnez), jak również zastosować nawóz siarkowo-magnezowy jak np. siarczan magnezu, kizeryt w dawce około 100 kg/ha.

Druga dawka azotu

Druga dawka azotu w życie powinna zostać podana w fazie 1-2 kolanka (BBCH 31-32), w dawce około 50-70 kg na hektar. Najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie mocznika, RSM-u lub saletry amonowej. Na glebach słabych, na których występują niedobory wody trzecią dawkę należy połączyć z drugą, najlepiej stosując mocznik.

Trzecia dawka azotu

Trzecią dawkę należy zastosować przed rozpoczęciem kłoszenia żyta (BBCH 39-49) w dawce około 30-40 kg azotu na hektar. Nie należy tutaj przesadzać z dawką, gdyż zwiększymy w ten sposób ryzyko wylegania. Najlepiej jest podać azot w formie amidowej, czyli w postaci mocznika. Dawka ta jest określana jako „jakościowa”, gdyż poprawia parametry jakościowe ziarna.