Jakie potrzeby pokarmowe ma kukurydza? – Objawy niedoboru składników

Znaczący wzrost popularności kukurydzy notuje się w Polsce od początku XXI wieku. Kukurydza jest uprawiana z przeznaczeniem na ziarno lub na kiszonkę. Ze względu na wysoki potencjał plonowania roślina ta musi mieć w czasie trwania wegetacji zapewniony dostęp do niezbędnych składników pokarmowych. Niedobory poszczególnych minerałów mogą powodować słabszy wzrost i mniejsze plonowanie, niższą tolerancję na warunki stresowe i większą podatność na czynniki chorobotwórcze.

Do wytworzenia 1t ziarna kukurydza potrzebuje średnio 28 kg azotu, 13 kg fosforu, 30 kg potasu, 10 kg wapnia, 8 kg magnezu, 4,5 kg siarki oraz mikroelementy w postaci związków cynku, manganu, miedzi, boru i molibdenu. Skutkami niedostatku poszczególnych składników są opóźnione wschody, niedorozwój systemu korzeniowego, przebarwienia na liściach, wolniejszy i słabszy wzrost roślin oraz złe wykształcenie kolb.

Jaką rolę pełni siarka w nawożeniu kukurydzy?

Siarka nie jest podstawowym nawozem roślin uprawnych, ale w przypadku uprawy kukurydzy odgrywa znaczącą rolę.

Siarka wspiera pobieranie przez kukurydzę azotu i rozprowadzanie go po całej roślinie. Największe zapotrzebowanie kukurydzy na siarkę jest od fazy 7-8 liścia, a szczególnie w okresie kwitnienia. Zapotrzebowanie kukurydzy na siarkę rzędu 30-40 kg/ha nie jest zbyt duże, ale bez tego pierwiastka zahamowany jest proces pobierania z gleby azotu, który jest niezbędny do budowy nowych komórek. Nie pobrany z gleby nawóz azotowy przekształca się z postaci amonowej w łatwo wypłukiwaną postać azotanową.

Sama siarka wspomaga metabolizm i fotosyntezę oraz bierze udział w syntezie białek, tłuszczów oraz witamin.

Siarka przyczynia się do zwiększenia odporności kukurydzy na patogeny chorobotwórcze. Aktywne pobieranie siarki z gleby przez kukurydzę zależy od obecności innych minerałów, takich jak wapń, magnez i żelazo. Właściwy odczyn pH gleby ułatwia mineralizację siarki pochodzenia organicznego np. z gnojowicy lub obornika i pobieranie jej przez rośliny.

Paradoksem ostatnich lat jest to, że troska o środowisko i redukcja emisji siarki do atmosfery spowodowały zmniejszenie w glebach Polski zawartości siarki pochodzącej z kwaśnych deszczów. Rolnik musi to zrekompensować dostarczaniem łatwo przyswajalnych związków siarki (w postaci amonowej) w formie nawożenia doglebowego, a w okresie wegetacji również w formie dolistnej.

Jaką funkcję pełni fosfor i potas w nawożeniu kukurydzy?

Fosfor jest pierwiastkiem, który uczestniczy w najważniejszych procesach życiowych roślin, takich jak synteza węglowodanów, białek i tłuszczów. Obecność fosforu jest szczególnie istotna w początkowych fazach rozwoju rośliny, ponieważ pierwiastek ten wpływa na prawidłowy rozwój systemu korzeniowego.

Niedorozwój systemu korzeniowego utrudnia pobieranie składników pokarmowych z gleby. Konsekwencją jest wolniejsze tempo wzrostu i opóźnienie kolejnych faz rozwojowych.

Fosfor stymuluje również wzrost liczebności i wielkości ziaren w kolbach kukurydzy. Fosfor przyczynia się do większej odporności roślin na niekorzystne warunki pogodowe i patogeny chorób grzybowych.

Braki fosforu występują głównie w glebach słabych i kwaśnych, ale nie służy mu także przenawożenie azotem i wapnem.

Potas odpowiada za krążenie płynów i gazów w tkankach. Obecność potasu zwiększa efektywność procesów fotosyntezy i powoduje szybsze gromadzenie produktów asymilacji w tkankach. Potas wspiera pobieranie i wiązanie azotu, generując większe plony.

Rośliny odpowiednio zaopatrzone w potas mniej więdną, są bardziej odporne na susze, a ich liście nie mają tendencji do przedwczesnego zasychania. Potas wspiera budowę włókien w łodygach, dzięki czemu rośliny są odporne na wyleganie.

Potas ma też duży wpływ na poprawę zdrowotności roślin i budowę naturalnych mechanizmów obronnych przeciwko szkodnikom i chorobom.

Związki potasu są łatwo wymywane z gleby, dlatego ich niedobór występuje zwłaszcza na glebach lekkich, przepuszczalnych i kwaśnych.

Charakterystyczne objawy niedoboru składników pokarmowych dla kukurydzy.

Rośliny sygnalizują niedobór składników pokarmowych odmiennym wyglądem liści, korzeni oraz kolb.

Jak te sygnały rozpoznać?

Zdrowe liście kukurydzy powinny być błyszczące o soczystej, ciemnozielonej barwie. Dobrze rozwinięte korzenie powinny sięgać głęboko i wypełniać cała dostępną dla nich przestrzeń. Kolby dobrze odżywionych roślin są okazałe (ważą około 30 dag), aż po szczyt wypełnione dużymi wyrównanymi ziarnami.

• Niedobór azotu objawia się w postaci żółknięcia liści od czubków i wzdłuż głównego nerwu. Kukurydza tworzy małe kolby, niezupełnie wypełnione w szczytowej części. W przypadku przenawożenia azotem obserwuje się zielone znamiona na kolbach w fazie dojrzewania ziarna.
• Niedobór fosforu jest widoczny szczególnie na młodych roślinach. Na brzegach liści pojawiają się purpurowe przebarwienia, a korzenie roślin są płytkie i słabo rozgałęzione. Niedobór w późniejszych fazach powoduje niedorozwój kolb, które są często małe i skręcone, wypełnione niewykształconymi ziarniakami.
• Niedobór potasu powoduje żółknięcie i zasychanie głównie dolnych liści na brzegach i na szczytach. Kolby cechuje wówczas mała zwartość ziaren oraz słabe wypełnienie ziarnami w części szczytowej.
• Niedobór siarki objawia się podobnie jak niedobór azotu, ponieważ obecność siarki wpływa na przyswajanie tego pierwiastka przez kukurydzę. Na młodych roślinach i młodych liściach można zaobserwować postępujące żółknięcie. Skutkiem niedoboru siarki może być spowolnienie asymilacji oraz zahamowanie wzrostu i opóźnienie kolejnych faz rozwojowych
• Niedobór magnezu można rozpoznać po żółto-białych przebarwieniach wzdłuż nerwów liści oraz po czerwonych przebarwieniach na spodzie dolnych liści.
• Niedobór żelaza powoduje żółknięcie oraz spowolnienie lub zahamowanie wzrostu młodych liści. Na ich powierzchni można dostrzec jasnozielone i żółte smugi pomiędzy nerwami. Niedobór żelaza występuje na glebach wapiennych oraz glebach mokrych, ciężkich i niedostatecznie napowietrzonych.
• Niedobór cynku rozpoznaje się po bladych, jasnozielonych pasach z ciemniejszymi zielonymi obwódkami. Można je zaobserwować w połowie odległości od głównego nerwu. Kukurydza z niedoborem cynku ma krótsze międzywęźla. Przy dużym niedoborze cynku pasma bladej tkanki robią się szersze, liście więdną i zamierają.
• Niedobór manganu nie jest łatwy do rozpoznania. Dopiero znaczny niedobór tego pierwiastka powoduje wydłużenie liści. Na liściach pojawiają się białe smugi, które z czasem ciemnieją, a liście odpadają. Niedobór magnezu może wystąpić na glebach piaszczystych i kwaśnych oraz torfowych i murszowych.

Niektóre z wyżej wymienionych objawów można pomylić z objawami, które są skutkiem niekorzystnych warunków pogodowych lub glebowych. Niecałkowite wypełnienie kolb oraz szaro-zielone przebarwienia, zwijanie się i zamieranie liści kukurydzy to typowe następstwa suszy.