Uprawnienia do stosowania środków ochrony roślin

Środki ochrony roślin są codziennością współczesnego rolnictwa. Wiele z nich zawiera substancje bardzo toksyczne, z którymi trzeba umiejętnie postępować. Przypadkowe oblanie, wdychanie rozpylonych preparatów lub niewłaściwe przechowywanie mogą być przyczyną ciężkich zatruć, a nawet śmierci. Szczególnie narażeni na toksyczne działanie środków ochrony roślin są rolnicy oraz ich rodziny. Kto jest uprawniony do stosowania środków ochrony roślin? Jak takie uprawnienia uzyskać? Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz. U. 2013 poz. 455) nakłada na wszystkich profesjonalnych użytkowników obowiązek posiadania uprawnień do stosowania środków ochrony roślin. Od 26 listopada 2015 r. zakup środków ochrony roślin przeznaczonych dla użytkowników profesjonalnych podlega kontroli i weryfikacji przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Kto może stosować środki ochrony roślin?

Jakie szkolenia należy ukończyć?

Kontakt ze środkami roślin przeznaczonych do profesjonalnego użytkowania musi być poprzedzony odpowiednimi szkoleniami. Listę ośrodków upoważnionych do prowadzenia szkoleń i terminy szkoleń można znaleźć w wojewódzkich inspektoratach ochrony roślin i nasiennictwa. Informacje o szkoleniach z zakresu stosowania środków ochrony roślin są też dostępne w ośrodkach doradztwa rolniczego. Szkolenia organizowane są odrębnie dla trzech grup osób, w zależności od sposobu ich kontaktu ze środkami ochrony roślin.

1. Szkolenie ze stosowania środków ochrony roślin dla profesjonalnych użytkowników. 
2. Szkolenie z doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin dla sprzedawców środków ochrony roślin i doradców rolniczych.
3. Szkolenie zbadania sprawności technicznej sprzętu używanego do środków ochrony roślin.

Szkolenie podstawowe jest dwudniowe (14 godzin). W trakcie szkolenia uczestnicy poznają:

• przepisy prawne,
• charakterystykę i stosowanie środków ochrony roślin,
• zasady integrowanej ochrony roślin,
• techniki wykonywania zabiegów,
• zapobieganie negatywnemu oddziaływaniu środków ochrony roślin na środowisko,
• zasady BHP przy stosowaniu środków ochrony roślin.

Szkolenie uzupełniające obejmuje aktualizację zdobytej wiedzy. Zaświadczenie potwierdzające odbycie szkolenia jest ważne na terenie całego kraju. Na zasadach wzajemności honorowane są również świadectwa wydane w innych krajach Unii Europejskiej. Zaświadczenie potwierdzające odbycie w trakcie nauki zajęć z zakresu środków ochrony roślin, wydane przez szkołę ponadgimnazjalną lub wyższą uczelnię, są traktowane na równi z zaświadczeniem o odbyciu szkolenia.

Kto powinien ukończyć szkolenie z zakresu stosowania środków ochrony roślin?

Obowiązkowe szkolenia muszą przejść użytkownicy profesjonalni, czyli osoby, które w swojej pracy zawodowej i działalności gospodarczej używają środków ochrony roślin. Należą do nich:

1. Rolnicy, ogrodnicy i sadownicy produkujący towar na sprzedaż.
2. Operatorzy sprzętu i osoby zajmujące się zawodowo opryskami.
3. Sprzedawcy, którzy sprzedają środki bezpośrednio osobom wymienionym powyżej.
4. Doradcy rolniczy, którzy zajmują się doradztwem w zakresie stosowania środków ochrony roślin.
5. Pracownicy wykonujący badania techniczne opryskiwaczy.

Nie muszą mieć szkoleń osoby kupujące środki ochrony roślin w małych opakowaniach dla roślin na balkonie lub na działce.

Czy szkolenie jest jednorazowe?

Przestarzałe środki ochrony roślin oraz środki, na które chwasty, szkodniki lub patogeny się uodporniły, są wycofywane, a na ich miejsce wprowadzane są nowe. Konieczne jest przypominanie informacji oraz systematyczna aktualizacja wiedzy. Tylko osoby prowadzące badania techniczne sprzętu służącego aplikacji środków ochrony roślin odbywają szkolenie jednorazowe. Pozostali profesjonalni użytkownicy środków ochrony roślin są zobowiązani do cyklicznych szkoleń uzupełniających, bo po upływie 5 lat wydane zaświadczenie traci swoją ważność.

Ułatwienia dotyczące środków ochrony roślin

Stan zagrożenia epidemiologicznego uniemożliwił prowadzenie szkoleń. 31 marca 2020 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o środkach ochrony roślin. Dodany w niej art. 15 wprowadził czasowe zawieszenie wymagań dotyczących posiadania aktualnego zaświadczenia o odbyciu szkoleń podstawowych i uzupełniających w zakresie środków ochrony roślin przez użytkowników profesjonalnych oraz zawieszenie obowiązku poddawania okresowym badaniom technicznym sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin. Ułatwienia mają obowiązywać jeszcze do 30 dni po odwołaniu stanu zagrożenia epidemiologicznego. Ułatwienia nie oznaczają rezygnacji ze stosowania zasad bezpieczeństwa.