Klasy toksyczności środków ochrony roślin

Środki ochrony roślin są substancjami toksycznymi. Ze względu na stały wzrost zużycia środków ochrony roślin są one głównym zagrożeniem dla zdrowia i życia rolników, zwierząt oraz konsumentów żywności. Na ryzyko zatrucia ma wpływ czas wystawienia na działanie oprysku, jego rodzaj i stężenie, stosowana aparatura i warunki pogodowe.

Co to jest klasa toksyczności środków ochrony roślin?

Stosowane klasy toksyczności środków ochrony roślin Cremlyna określają obliczoną statystycznie na podstawie badań na szczurach wielkość jednorazowej dawki substancji aktywnej podanej doustnie lub przez skórę, która powoduje śmierć 50% osobników. Wielkość dawki (LD50) podaje się w mg na kilogram masy ciała. Warto pamiętać, że skutki działania substancji toksycznych mogą być długotrwałe i opóźnione w czasie.

Po co stosujemy klasy toksyczności?

Klasy toksyczności określone przy pomocy wskaźnika LD50 pomagają określić ryzyko pracy w kontakcie z substancją toksyczną i zasady bezpiecznego stosowania. Zatrucia środkami ochrony roślin należą do głównych przyczyn zgonów w rolnictwie. Ustawa o środkach ochrony roślin (Dz. U. 2020 poz. 2097) ogranicza kupowanie i stosowanie toksycznych środków ochrony roślin do osób, które profesjonalnie stosują te środki w swojej pracy. Muszą one ukończyć szkolenia potwierdzające znajomość zagrożeń z tym związanych.

Jakie klasy toksyczności oprysków wyróżniamy?

I klasa – skrajnie toksyczne do 1 mg/kg

O poziomie toksyczności tych substancji najlepiej świadczy porównanie ich za znanymi truciznami. Cyjanek ma LD50 = 1,5 mg/kg, a arszenik LD50 = 1,5 mg/kg. Ich stosowanie jest reglamentowane i zastrzeżone dla profesjonalistów.

II klasa – bardzo toksyczne 1-50 mg/kg

Bardzo toksyczne środki ochrony roślin wymagają profesjonalizmu, odpowiedniego sprzętu i rygorystycznie przestrzeganych zasad bezpieczeństwa. Środków II klasy toksyczności, podobnie jak środków skrajnie toksycznych, nie stosuje się do oprysków z powietrza.

III klasa – umiarkowanie toksyczne 50-500 mg/kg

Umiarkowanie toksyczne środki ochrony roślin, chociaż nie są tak niebezpieczne, jak środki klasy I i II i nie wymagają posiadania specjalnych uprawnień do ich zakupu i stosowania, są bardzo szkodliwe. To właśnie ta grupa pestycydów jest najczęstszą przyczyną zatruć wśród rolników stosujących środki ochrony roślin.

IV klasa – słabo toksyczne 500-5000 mg/kg

Środki ochrony roślin słabo toksyczne mogą oddziaływać wybiórczo i powodować stany zapalne skóry, trudności w oddychaniu, bóle brzucha, wymioty i biegunki, bóle głowy, stany zapalne błon śluzowych, zaburzenia koordynacji ruchów i inne objawy.

V klasa – praktycznie nieszkodliwe 5000-15000 mg/kg

Środki te mogą mieć krótkotrwałe i niegroźne dla zdrowia szkodliwe działanie, wywołując odczyn alergiczny, zapalenie spojówek lub swędzenie skóry. Szczególną uwagę na te środki powinni zwracać alergicy.

VI klasa – nieszkodliwe pow. 15000 mg/kg 

Środki nieszkodliwe nie powodują żadnych negatywnych konsekwencji dla zdrowia ludzi i zwierząt. Toksyczne środki ochrony roślin powinny być odpowiednio oznakowane z podaniem klasy i kategorii toksyczności. Informacja o toksyczności danego oprysku, znajduje się w karcie charakterystyki środka.