Owies - najlepsze odmiany do siewu 2022

Owies to roślina, która posiada szereg właściwości wyróżniających ją ta tle innych zbóż.

Cechuje go wysoka odporność na choroby i szkodniki takie jak ploniarka czy mszyce.

To wszystko sprawia, że nie wymaga on zabiegów chemicznych i specjalistycznego nawożenia.

Ponadto ma bardzo niskie wymagania co do pH gleby, żyzności i temperatur podczas siewu co czyni go najbardziej odpornym i niewymagającym zbożem w Polsce.

Wielu rolników zapomina, że owies nie wymaga ochrony chemicznej i nawożenia mikroskładnikami, co dodatkowo zmniejsza koszty produkcji.

Dodatkowymi zaletami, które posiada, są również odporność na wyleganie czy niski procent strat przy zbiorze co dodatkowo podnosi opłacalność produkcji.

Szerokie zapotrzebowanie na owies do celów farmaceutycznych i spożywczych sprawia ponadto, że na tej uprawie można niskim kosztem osiągnąć zyski o 30% większe, niż w przypadku wysiewu innych zbóż.

W tym artykule postaramy się wyjaśnić, jak osiągać duży plon niskimi nakładami oraz jakie odmiany wybrać do konkretnych celów.

Dodatkowo poruszymy kwestie różnic pomiędzy odmianami łuskowymi i nagimi, ponieważ znacząco wpływają one na plonowanie, ale i zyski, jakie można osiągnąć ze sprzedaży.

Czym należy kierować się przy wyborze nasion owsa do siewu?

Decydując się na zakup owsa, powinniśmy pamiętać o kilku bardzo istotnych cechach, którymi różnią się poszczególne odmiany.

Pierwszą najbardziej istotną jest wysokość, do jakiej dorasta.

Im wyższy łan tym mniej odporny na wyleganie i choroby, a co za tym idzie wymaga więcej uwagi i cała uprawa może okazać się droższa.

W dalszej części artykułu pokażemy jaka wysokość jest najbardziej optymalna względem plonu i poniesionych kosztów.   

Drugą bardzo istotną kwestią, przy wyborze odpowiednich odmian jest termin siewu.

Owies jako zboże należy siać najwcześniej ze względu na lepsze ukorzenienie się i wykorzystanie wody przez nasiona.

Jest to również istotne ze względu na plonowanie, ponieważ zaledwie 10 dni w przesunięciu terminu siewu, zmniejsza plon nawet o 20%.

Wpływ na to ma również kwasowość gleby, która jest inna dla każdego województwa.

W przypadku bardziej zakwaszonej gleby warto wzbogacić ją wapniem czy fosforem, gdzie średnia ilość wynosi około 10 kg na każdą wyprodukowaną tonę ziarna. 

Owies bezłuskowy (owies nagi) czy łuskowy - porównanie

Wybierając spośród wszystkich dostępnych odmian na rynku, oprócz tych łuskowych mamy również 4 odmiany bezłuskowe.

Ziarna tego typu charakteryzuje o wiele bogatszy skład chemiczny i mikrobiologiczny.

Ograniczona wielkość i długość sprawia, że Siwek czy Amant wytwarzają wydłużone kłosy, które bardzo łatwo wypadają podczas omłotu.

Niestety z tego powodu owies nagi jest bardziej narażony na wypadanie w okresie zbiorów pod wpływem opadów deszczu czy wiatru.

Na niekorzyść owsa bezłuskowego wpływa również plonowanie, które w stosunku do odmian oplewionych, jest niższe o około 25%.

Oczywiście przy odpowiedniej uprawie i pielęgnacji, uzyskany plon nie odbiega ilością od odmian łuskowych, jednak bardzo dużą rolę odgrywają tutaj opady podczas formowania się wiechy.

Mimo to świetnie radzi sobie z warunkami glebowymi i jest odporny na choroby grzybowe i szkodniki.

Jego szczególnymi walorami jest większa zawartość białka, która wynosi 15.7%.

Dodatkowo odmiany nagie cechują się zawartością tłuszczu na poziomie 9%, co jest dwu krotnością wartości w porównaniu do owsa łuskowego.

Zawartość węglowodanów to natomiast około 53% a włókno w ziarnie to 10,3%.

Wszystko to sprawia, że wartości żywieniowa ziarna owsa nagiego są nawet 3-krotnie większe w porównaniu ze żytem czy pszenicą.

Ile owsa na hektar?

Gęstość zasiewów to jeden z najważniejszych parametrów podczas uprawy każdego gatunku zboża.

Zbyt duża może bowiem doprowadzić do pojawienia się chorób grzybowych, wylegania i słabego ukorzenienia roślin.

W rezultacie zmniejsza to plon i utrudnia zbiór, dlatego też konieczne jest przestrzeganie norm ilościowych, które bardzo mocno uwarunkowane są zdolnością kiełkowania i MTZ (masą 1000 ziaren).

Średnio MTZ owsa wynosi około 35-40g, jednak w dużej mierze jest to uwarunkowane wybraną odmianą.

Jak wiemy wysokie MTZ, przekłada się na lepsze i szybsze kiełkowanie, ponieważ roślina w początkowej fazie rozwoju korzysta wyłącznie z substancji zawartych w ziarnie.

Im lepiej wypełnione ziarno, tym lepszy wzrost, który daje plon większy nawet o 10%.

W parze z MTZ idzie również zdolność kiełkowania nasion, która jest uzależniona od ich jakości.

W praktyce kupując owies od producentów kwalifikatów, możemy liczyć na około 97% zdolności kiełkowania nasion.

Oznacza to, że na każde zasiane 100 nasion, 97 z nich zakiełkuje i rozpocznie wzrost.

Jest to o tyle ważne, że na podstawie tego możemy wyznaczyć optymalną ilość wysiewu owsa na hektar.

Jeśli dotrzymaliśmy terminów siewu, a warunki są optymalne zaleca się wysiewać około 170-190 kg na hektar.

W przypadku zbóż o mniejszej zdolności kiełkowania może być to nawet 220 kg na hektar.

Oczywiście ilości te uwarunkowane są, konkretnym gatunkiem i podanymi przez producenta danymi.

Konieczne jest, by dostosować się do tych wytycznych, by dzięki temu nie szkodzić swojej uprawie zbyt dużą gęstością roślin.

Owies czarny - czy warto i czym się wyróżnia?

Owies czarny jak sama nazwa wskazuje, wyróżnia się na tle innych charakterystycznym kolorem łuski.

Jest on spowodowany bardzo dużą ilością żelaza w ziarnie, co pozytywnie wpływa na jego parametry w stosunku do tradycyjnych odmian.

Oprócz żelaza posiada on około 2% więcej białka i o 3% mniejszy tłuszcz w porównaniu do odmian żółtych.

Z tego powodu bardzo często stosuje się go jako składnik pasz dla koni sportowych, które wymagają paszy bogatej w te mikroelementy.

W przypadku klaczy występowanie takich witamin jak mangan czy potas poprawia ogólną wydolność organizmu i reguluje działanie układu rozrodczego.

Ponadto owies czarny pozytywnie wpływa również na układ trawienny, regulując przy tym mikroflorę trawienną.

Obserwacje rolników  i właścicieli stajni potwierdzają dodatkowo, że jest on o wiele chętniej pobierany przez zwierzęta, co pozytywnie wpływa na straty paszy.

Co do samej uprawy, to nie różni się ona praktycznie niczym od popularnych odmian.

Jest to roślina bardzo odporna na choroby i wyleganie, dzięki czemu świetnie poradzi sobie w każdych warunkach.

Nie wymaga również specjalistycznego nawożenia czy wzmożonych oprysków przeciwko insektom, czy chorobą grzybiczym.

Dzięki temu rolnicy nie mają dodatkowych obowiązków z tytułu uprawy.

Odmianą owsa czarnego wartą uwagi, jest bez wątpienia owies Gniady.

Kiedy siać owies?

Niezależnie od wybranej odmiany, powinniśmy pamiętać, że owies to roślina, która wymaga bardzo wczesnego siewu.

Dzięki temu może on wykorzystać w pełni zmagazynowaną wilgoć, a niskie temperatury pozytywnie wpływają na ukorzenienie się rośliny.

Dzieje się to za sprawą bardzo niskiej temperatury kiełkowania, która wynosi zaledwie 2°C.

Co do samego terminu siewu, to waha się on pomiędzy 15 marca a 10 kwietnia.

Ogólnie przyjmowaną zasadą jest, że siejemy go najwcześniej ze zbóż jarych, zaraz po obeschnięciu ziemi.

Nie należy przesuwać tego terminu, ponieważ każdy dzień zwłoki powoduje straty na poziomie 5%, plonu końcowego.

Owies paszowy

Odmianami o optymalnych parametrach na cele paszowe to Rambo, Kozak i Refleks.

Gatunki paszowe cechuje dość szybki wzrost i mniejsza jakość zboża. Przekłada się to na MTZ ziarna, które jest nieco drobniejsze i dłuższe.

Co do zawartości białka oscyluje ona na poziomie 12%, natomiast ilość włókna surowego jest największa spośród innych zbóż i wynosi w granicach 10%.

W odmianach paszowych producenci stawiają również na optymalną wysokość łanu.

Jak pokazują bowiem badania, słoma owsiana jest bardzo dobrą paszą objętościowa i świetnie nadaje się do sporządzania TMR-u.

By ułatwić uprawę zboża paszowego, stawia się na siew średnio-wczesny o niskich wymaganiach glebowych o profilach żytnich, a nawet zbożowo-górskich.

Dzięki temu ziarno może optymalnie wykorzystać zgromadzoną wodę, a zbiór przypada na okres zbliżony do żniw innych zbóż.

Jest to o tyle ważne, że dzięki temu rolnicy mogą przeprowadzić zbiór w jednym terminie.

Odmiany owsa paszowego warte uwagi to: Bingo, Breton, Figaro, Harnaś, Kozak, KWS Contender, Monsun, Nawigator, Romulus, Zuch.

Owies na poplon

Mówiąc o owsie jako niedocenianym zbożu, które świetnie nadaje się jako roślina zarówno paszowa, jak i konsumpcyjna, nie możemy zapominać również o jego pozytywnym oddziaływaniu na glebę i mikroorganizmy w niej żyjące.

Dzięki wytwarzaniu przez jego korzenie związku zwanego alkaloid – skopolatyna, który hamuje rozwój patogenów grzybowych, nadaje się on świetnie jako płodozmian czy poplon.

Bardzo szybkie wzrosty i dużą ilość zielonej masy, to bardzo dobra pożywka dla mikroorganizmów, dzięki czemu nie tylko wytwarza on pozytywne związki podczas wzrostu, ale i ponadprzeciętnie nawozi.

Duży plus stanowi tutaj również stosunkowo nieduża wysokość roślin, które łatwo rozdrobnić i przyorać.

Odmiany owsa p=na poplon warte uwagi to: Bingo, Harnaś, Kozak, Romulus, Zuch.

Jaka wysokość owsa jest najlepsza?

Owies to roślina stosunkowo niska, który osiąga maksymalnie około 150 cm.

Oczywiście wszystko zależy tutaj od konkretnego gatunku, ale i warunków wegetacyjnych w danym sezonie.

Odmiany niskie dorastają do około 50-80 cm, dzięki czemu cechują się największą odpornością na wyleganie.

Ponadto wytwarzają one ziarna o największej masie, przy stosunkowo małych wiechach.

Odmiany średnie dorastają do około 100-120 cm, przez co są bardziej narażone na wyleganie, jednakże nadal pod tym względem wygrywają z żytem czy pszenżytem.

Odmiany najwyższe to wysokość około 150 i tutaj musimy się liczyć z mniejszą odpornością na wyleganie niż w przypadku niskich czy średnich gatunków.

Ponadto wysoki łan zmniejsza również plon w ziarnie o około 10%, co jest kolejną niekorzystną cechą wysokich roślin.

Na końcową wielkość rośliny oprócz uwarunkowań genetycznych wpływają również czynniki atmosferyczne czy wykonane zabiegi chemiczne.

Błędy w uprawie, czy niskie opady mogą skutkować zbożem o wysokości nawet zaledwie 50 cm.

Alternatywną sytuacją jest natomiast zbyt wysoki łan.

By uniknąć konsekwencji takiej, sytuacji wielu rolników stosuje regulator wzrostu, który po zastosowaniu blokuje dalszy wzrost rośliny.

Dzięki temu wszystkie składniki wykorzystywane są do budowania kłosa.

Ponadto owies, który jest niższy lepiej radzi sobie z warunkami atmosferycznymi, wyleganiem i występowaniem porażenia grzybiczego.

Jaka jest aktualnie cena nasion owsa i z czego wynikają różnice?

Jeśli już omówiliśmy wszystkie wady i zalety owsa oraz najbardziej plenne odmiany, warto zwrócić również uwagę na jeden z ważniejszych czynników przy zakupie.

Mowa tutaj oczywiście o cenie, która dla wielu może wydawać się mocno zawyżona, szczególnie jeśli chodzi o kwalifikowany materiał siewny.

Oczywiście największą różnicę w cenie można zauważyć pomiędzy ziarnem bezpośrednio od rolnika a kwalifikantami z dokumentacją.

Średnio owies do siewu można kupić od rolnika za kwotę około 700 zł za tonę.

Nie dostajemy jednak wtedy żadnej gwarancji co odmiany, jaką kupujemy czy zdolności kiełkowania. W praktyce oznacza to, że możemy nabyć słabej jakości ziarno, które da bardzo mały plon.

Kupując nasiona z centrali nasiennej, musimy się liczyć natomiast z kosztem około 1800 zł za tonę.

Cena ta może niektórych przerażać, jednak w praktyce nie jest taka straszna.

Kupując nasiona z centrali nasiennej, mamy pewność co do wysokiej jakości ziarna oraz jego pochodzenia.

Zboże jest przebadane, ma określony procent kiełkowania, co gwarantuje nam odpowiedni wzrost.

Dodatkowo mamy możliwość wystąpienia o zwrot kosztów w przypadku partii, która nie spełniałaby oczekiwań.

Jest to bardzo ważne ze względu na bezpieczeństwo upraw, ale i uzyskanie jakościowych plonów.

Najlepszą opcją zakupu są kwalifikaty, które można dostać w centralach nasiennych czy bezpośrednio z hodowli.

Dzięki temu możemy liczyć na najwyższą jakość ziarna, jaka jest dostępna na rynku.

Każda partia przed sprzedażą przechodzi bowiem szereg testów laboratoryjnych, które sprawdzają, czy ziarno spełnia wyśrubowane normy.

Tylko w takim wypadku zostaje ono dopuszczone do sprzedaży, a rolnicy otrzymują produkt o najlepszych parametrach.

Dzięki temu można liczyć na nieporównywalnie lepsze ziarno niż w przypadku kupna z niepewnych źródeł, a co za tym idzie bardzo wysoki plon.

Nasz ranking odmian owsa 2022



1. Owies Breton

2. Owies Harnaś

3. Owies Huzar

4. Owies Kozak

5. Owies KWS Contender

6. Owies Poker

7. Owies Romulus