Co na zarazę ziemniaka i alternariozę?

Ochrona ziemniaków przed chorobami
Ziemniak, podobnie jak pozostałe rośliny uprawne, narażony jest na działanie rozmaitych czynników biotycznych m.in. grzybów, organizmów grzybopodobnych, bakterii czy wirusów. Rozwój patogennych organizmów może skutkować obniżeniem jakości lub znaczącymi stratami w plonie. Do najpoważniejszych chorób grzybowych tej rośliny należą zaraza ziemniaka oraz alternarioza. W jaki sposób im przeciwdziałać?
Choroby grzybowe ziemniaka
Należy pamiętać, że na każdym etapie rozwojowym (od sadzenia, przez okres wegetacji, po przechowywanie), ziemniak narażony jest na szkodliwe działanie czynników chorobotwórczych. Ochrona rośliny przed patogenami nie należy zatem do prostych zadań. Przyczynami ich masowego rozwoju są najczęściej sprzyjające warunki pogodowe oraz nieprawidłowa agrotechnika (np. zbyt wczesny moment posadzenia).
Zarówno zaraza ziemniaka, jak i alternarioza zaliczane są do chorób wywołanych przez grupę patogenów pojawiających się w okresie pełnej wegetacji. Pierwsza z nich jest dobrze znana, gdyż powszechnie występuje na polskich uprawach. Z tego względu rolnicy podejmują zazwyczaj skuteczne środki ochrony chemicznej ziemniaka przed jej rozwojem. Z kolei alternarioza nierzadko pomijana jest w programie zwalczania chorób grzybowych.
>>>Może zainteresuje Cię również: Jak zwalczać nicienie w ziemniakach?<<<
Jak zwalczać zarazę ziemniaka?
Jak zostało wcześniej wspomniane: za rozwój poszczególnych patogenów odpowiadają sprzyjające warunki meteorologiczne. W przypadku zarazy ziemniaka jest to duża wilgotność powietrza (która może być następstwem przelotnych opadów lub długo utrzymującej się mgły) oraz temperatura poniżej 20°C. Co istotne, występowanie tej choroby ziemniaka może prowadzić do strat w plonowaniu bulw na poziomie sięgającym nawet 70-90%.
Wynika to z faktu, że zaraza ziemniaka wywołana jest przez organizm grzybopodobny Phytophthora infestans, który atakuje nie tylko liście, ale i pozostałe części rośliny: łodygę i bulwę. Porażenie występuje najczęściej wtedy, gdy roślina tworzy zwarty łan oraz utrudnione zostaje przewietrzanie. Wówczas, na jej powierzchni pojawiają się brązowe plamy z szarym nalotem (zwykle w dolnej części liścia).
Co ciekawe, od początku lat 90., w wyniku m.in. zmian populacji patogenu, bardzo często pierwsze objawy tej choroby można zaobserwować na łodygach, a nie na liściach. Mowa wówczas o zarazie łodygowej, która może skutkować zmniejszeniem powierzchni asymilacyjnej nawet o 50%.
Jak walczyć z zarazą ziemniaka? Na początku, w formie wspomagania, warto stosować agrotechniczne metody przeciwdziałania chorobie. Podstawą jest jednak chemiczna ochrona ziemniaka, przy użyciu odpowiednich fungicydów. Warto sięgać po środki, które działają kontaktowo, wgłębnie i systemicznie. Dwa pierwsze rodzaje stosuje się, gdy na powierzchni rośliny nie występują widoczne oznaki porażenia.
Jak zwalczać alternariozę ziemniaka?
W przeciwieństwie do zarazy ziemniaka, alternarioza preferuje cieplejsze warunki meteorologiczne. Patogeny rozwijają się więc przy wysokiej temperaturze powietrza z naprzemiennymi okresami wilgotnej i suchej pogody. Co istotne, alternarioza stanowi zespół dwóch chorób grzybowych: brunatnej plamistości liści (grzyb Alternaria alternata powoduje porażenie dolnych liści w postaci okrągłych, brunatnych plam) oraz suchej plamistości liści (grzyb Alternaria solani skutkuje niewielkimi plamami na powierzchni liści).
W przypadku zwalczania alternariozy konieczna okaże się także ochrona fungicydowa ziemniaka. Metody agrotechniczne mogą tylko w pewnym stopniu ograniczyć rozwój choroby, ale nie są w stanie w pełni zabezpieczyć plantacji. Warto więc dokonać kilku zabiegów fungicydowych w okresie wegetacji rośliny.
Wybierając odpowiedni środek ochrony ziemniaka, warto postawić na preparat, który łączy substancje aktywne, które są zdolne przeciwdziałać zarówno zarazie, jak i alternariozie.
>>>Może zainteresuje Cię również: Jak chronić ziemniaki przed chwastami?<<<
I ZABIEG (ZWARCIE MIĘDZYRZĘDZI)
ZAPOBIEGAWCZO
(chlorowodorek propamokarbu 625g/l; fluopikolid 62,5 g/l)
Działanie: zaraza ziemniaka,
Dawkowanie: 1,6 l/ha.
RIDOMIL GOLD MZ PEPTITE 67,8 WG
(metalaksyl - M 38,8 g/l; mankozeb 640 g/l)
Działanie: alternarioza i zaraza ziemniaka,
Dawkowanie: 2,5 kg/ha.
(mankozeb 640 g/l; metalaksyl 80g/l)
Działanie: zaraza ziemniaka,
Dawkowanie: 2,5 kg/ ha.
(dimetomor 72 g/l; piraklostrobina 40 g/l)
Działanie: zaraza i alternarioza ziemniaka,
Dawkowanie: 2,5 l/ha.
(fluazynam 375 g/l; cymoksanil 250g/l)
Działanie: zaraza ziemniaka,
Dawkowanie: 0,5 kg/ha.
(chlorowodorek propamokarbu 400 g/l; cymoksanil 50g/l)
Działanie: zaraza ziemniaka,
Dawkowanie: 2,5 l/ha.
AXIDOR / PROXANIL + PENNCOZEB / VONDOZEB
(chlorowodorek propamokarbu 400g/l ; cymoksanil 50 g/l) + (mankozeb 800 g/kg)
Działanie: zaraza ziemniaka, alternarioza,
Dawkowanie: 2-2,5 l/ha + 1,5-2kg/ha.
AXIDOR / PROXANIL + NARITA 250 EC
(fluazynam 375 g/l; cymoksanil 250g/l) + (difenokonazol 250g/l)
Działanie: zaraza i alternarioza,
Dawkowanie: 2-2,5 l/ha + 0,4-0,5 l/ha.
AXIDOR / PROXANIL + RANMAN TOP 160 SC
(chlorowodorek propamokarbu 400 g/l; cymoksanil 50g/l) + (cyjazofamid 160 g/l)
Działanie: zaraza ziemniaka (łodygowa),
Dawkowanie: 2-2,5 l/ha + 0,5 l/ha.
-
Infinito 687,5 EC 1L
INFINITO 687,5 SC jest środkiem ochrony roślin grzybobójczym o działaniu systemicznym i wgłębnym do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka oraz w ochronie ogórka uprawianego w gruncie i pod osłonami przed mączniakiem rzekomym cebuli oraz szalotki i czosnku przed mączniakiem rzekomym i alternariozą....
116,00 zł -
Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG 1KG
RIDOMIL GOLD MZ PETITE 67,8 WG jest środkiem grzybobójczym o działaniu układowym i kontaktowym, do stosowania zapobiegawczego w okresie intensywnego wzrostu roślin, przeznaczony do ochrony przed chorobami grzybowymi. Dawkowanie: 2-2,5kg/ha
84,00 zł -
Armetil M 72 WP 0,5KG, grzybobójczy,...
Armetil M 72 WP to preparat grzybobójczy, stosowany zapobiegawczo. Działa układowo i powierzchniowo. Zwalcza: mączniak rzekomy, zaraza ziemniaka w: winorośl, pomidor, oberżyna, ziemniak, tytoń. Dawkowanie: 2,5 kg/ha.
29,49 zł -
Cabrio Duo 112 EC 1L
Cabrio Duo 112 EC to grzybobójczy preparat, działa wgłębnie, układowo i translaminarnie. Zwalcza: zaraza ziemniaka, alternarioza, mączniak rzekomy, antraknoza w: ziemniak, pomidor, cebula, sałata, ogórek. Dawkowanie: 2,5 l/ha
95,00 zł -
Kunshi 625 WG 1KG
KUNSHI 625 WG jest środkiem grzybobójczym w postaci granul , do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka. Zabezpiecza też bulwy przed infekcją powodowaną przez sprawcę zarazy. Dawkowanie:: 0,4 - 0,5 kg/ha.<
182,40 zł -
Axidor 1L
Axidor to grzybobójczy preparat działający wgłębnie i układowo. Stosowany zapobiegawczo oraz interwencyjnie. Zwalcza: zaraza ziemniaka w uprawie: ziemniak. Dawkowanie: 2,5 l/ha
52,92 zł -
Proxanil 450 SC 10L
Środek grzybobójczy, koncentrat w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą o działaniu wgłębnym i układowym do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka Dawkowanie: 2,5 l/ha.
444,96 zł -
Penncozeb 80 WP 1KG
Penncozeb 80 WP jest środkiem grzybobójczym o działaniu powierzchniowym do stosowania zapobiegawczego w ochronie jabłoni, ziemniaka, pomidora, cebuli, agrestu, porzeczki czarnej i porzeczki czerwonej przed chorobami grzybowymi. Dawkowanie:: 2 kg/ha.
26,50 zł -
Vondozeb 75 WG 1KG
Vondozeb 75 WG jest środkiem grzybobójczym do stosowania zapobiegawczego w ochronie jabłoni, ziemniaka, pomidora, cebuli, agrestu, porzeczki czarnej i porzeczki czerwonej przed chorobami grzybowymi. Dawkowanie: 2 kg/ha.
27,80 zł -
Narita 250 EC 1L
NARITA 250 EC jest środkiem grzybobójczym służącym do sporządzania emulsji wodnej. Ma działanie układowe. Stosowany zapobiegawczo i interwencyjnie w ochronie ziemniaków przed alternariozą ziemniaka. Dawkowanie: alternarioza ziemniaka w uprawie: ziemniak 0,5 l/ha;
139,00 zł -
Ranman Top 160 SC 1L
RANMAN TOP 160 SC jest środkiem grzybobójczym, koncentratem w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą, o działaniu kontaktowym do stosowania zapobiegawczego w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka. Dawkowanie: 0,5l/ha
219,00 zł
II ZABIEG
ZAPOBIEGAWCZO
Wszystkie rozwiązania z zabiegu I, należy jednak użyć substancji czynnych z innych grup chemicznych, ponadto można zastosować:
INTER OPTIMUM 72,5 WP | CURZATE TOP 72,5 WG
(mankozeb 680 g/l; cymoksanil 45 g/l)
Działanie: zaraza ziemniaka,
Dawkowanie: 2 kg/ha.
(benalaksyl-M 40 g/l; mankozeb 650 g/l)
Działanie: zaraza i alternarioza,
Dawkowanie: 2-2,5 kg/ha.
(mandipropamid 250 g/l ; difenokonazol (związek z grupy triazoli) – 250 g/l)
Działanie: zaraza i alternarioza,
Dawkowanie: 0,6 l/ha.
(mandipropamid 250 g/kg ; cymoksanil 180 g/kg)
Działanie: zaraza,
Dawkowanie: 0,6 kg/ha.
(dimetomorf 180 g/l ; zoksamid 180 g/l)
Działanie: zaraza ziemniaka,
Dawkowanie: 1 l/ha.
>>>Może zainteresuje Cię również: Co na stonkę ziemniaczaną?<<<
QUANTUM MZ 690 WG / ACROBAT 69 WG
(dimetomorf 90 g/kg ; mankozeb 600 g/kg)
Działanie: zaraza ziemniaka, alternarioza,
Dawkowanie: 2 kg/ha.
(mankozeb 600 g/kg) ; walifenalat 60 g/kg).
Działanie: zaraza ziemniaka,
Dawkowanie: 2-2,5 kg/ha.
-
Inter Optimum 72,5 WP 1KG
Inter Optimum 72,5 WP jest środkiem grzybobójczym o działaniu wgłębnym i powierzchniowym w formie proszku do sporządzania zawiesiny wodnej, do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego w ochronie ziemniaka, pomidora, ogórka i cebuli przed chorobami grzybowymi. Dawkowanie: 2 - 3 kg/ha.
44,00 zł -
Curzate Top 72.5 WG 1KG
CURZATE TOP 72,5 WG jest środkiem grzybobójczym w formie granul do sporządzania zawiesiny wodnej o działaniu wgłębnym i kontaktowym, do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego w ochronie ziemniaka. Dawkowanie : 2,3 kg/ha.
51,51 zł -
Fantic M WP 1KG
Fungicyd w formie proszku do sporządzania zawiesiny wodnej o działaniu układowym i powierzchniowym do stosowania zapobiegawczego w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka i alternariozą, pomidorów (w gruncie) przed zarazą ziemniaka i alternariozą oraz cebuli przed mączniakiem rzekomym. Zawartość substancji czynnych:
48,50 zł -
Carial Star 500 SC 1L
Carial Star 500 SC jest środkiem grzybobójczym, koncentratem w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą, o działaniu wgłębnym, powierzchniowym i układowym, do stosowania głównie zapobiegawczego, a także interwencyjnego w ochronie ziemniaka i pomidora. Dawkowanie: 0,6 l/ha
245,00 zł -
Carial Flex 5KG
Carial FLEX to preparat grzybobójczy/fungicyd firmy Syngenta, w formie granul rozpuszczalnych w wodzie, o działaniu wgłębnym, powierzchniowym, stosowany jest zapobiegawczo, a także interwencyjnie w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka. Dawkowanie: 0,6kg/ha.
1 055,00 zł -
Presidium 1L
PRESIDIUM to grzybobójczy preparat, fungicyd w formie koncentratu do sporządzania emulsji wodnej, o działaniu wgłębnym (dimetomorf) oraz powierzchniowym (zoksamid), przeznaczony do stosowania zapobiegawczego w ochronie ziemniaka. Dawkowanie: 1 l/ha
132,00 zł -
Quantum MZ 690 WG 1KG
QUANTUM MZ 690 WG jest środkiem grzybobójczym o działaniu wgłębnym i kontaktowym, do stosowania zapobiegawczego oraz interwencyjnego w ochronie ziemniaka przeciwko zarazie ziemniaka i alternariozie ziemniaka. Dawkowanie: 2 kg/ha.
56,49 zł -
Acrobat MZ 69 WG 1KG
Acrobat MZ 69 WG to fungicyd działający wgłębnie i kontaktowo. Zwalcza: alternarioza, zaraza ziemniaka, antraknoza owoców, mączniak rzekomy dyniowatych/cebuli w: ziemniak, pomidor, ogórek, cebula. Dawkowanie: 2 kg/ha lub stężenie 0,3% (300g preparatu w 100l wody)
87,00 zł -
Valis 66 M 5KG
Valis 66 M to środek grzybobójczy do stosowania zapobiegawczego w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka. Dawkowanie: 2,5 kg/ha.
291,00 zł
ZARAZA ZIEMNIAKA ZAPOBIEGAWCZO I INTERWENCYJNIE
I ZABIEG
AXIDOR / PROXANIL + PENNCOZEB / VONDOZEB 80 WP
(chlorowodorek propamokarbu 400 g/l; cymoksanil 50g/l) + (mankozeb 800 g/l)
Działanie: zaraza i alternarioza ziemniaka,
Dawkowanie: 2,5 l/ha + 1,5-2 kg/ha.
AXIDOR / PROXANIL + RANMAN TOP 160 SC
(chlorowodorek propamokarbu 400 g/l; cymoksanil 50g/l) + (cyjazofamid 160 g/l)
Działanie: zaraza ziemniaka (łodygowa),
Dawkowanie: 2,5 l/ha + 0,5 l/ha.
DRUM 45 WG + RANMAN TOP 160 SC
(cymoksanil 450 g/l) + (cyjazofamid 160 g/l)
Działanie: zaraza ziemniaka,
Dawkowanie: 0,25 kg/ha + 0,5 l/ha.
DRUM 45 WG + INFINITO 687,5 EC
(cymoksanil 450 g/l) + (chlorowodorek propamokarbu 625g/l; fluopikolid 62,5 g/l)
Działanie: zaraza ziemniaka,
Dawkowanie: 0,3 kg/ha + 1,5 l/ha.
-
Axidor 1L
Axidor to grzybobójczy preparat działający wgłębnie i układowo. Stosowany zapobiegawczo oraz interwencyjnie. Zwalcza: zaraza ziemniaka w uprawie: ziemniak. Dawkowanie: 2,5 l/ha
52,92 zł -
Proxanil 450 SC 10L
Środek grzybobójczy, koncentrat w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą o działaniu wgłębnym i układowym do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka Dawkowanie: 2,5 l/ha.
444,96 zł -
Penncozeb 80 WP 25KG
Penncozeb 80 WP jest środkiem grzybobójczym o działaniu powierzchniowym do stosowania zapobiegawczego w ochronie jabłoni, ziemniaka, pomidora, cebuli, agrestu, porzeczki czarnej i porzeczki czerwonej przed chorobami grzybowymi. Dawkowanie:: 2 kg/ha.
479,52 zł -
Vondozeb 75 WG 1KG
Vondozeb 75 WG jest środkiem grzybobójczym do stosowania zapobiegawczego w ochronie jabłoni, ziemniaka, pomidora, cebuli, agrestu, porzeczki czarnej i porzeczki czerwonej przed chorobami grzybowymi. Dawkowanie: 2 kg/ha.
27,80 zł -
Ranman Top 160 SC 1L
RANMAN TOP 160 SC jest środkiem grzybobójczym, koncentratem w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą, o działaniu kontaktowym do stosowania zapobiegawczego w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka. Dawkowanie: 0,5l/ha
219,00 zł -
Drum 45 WG 500G
DRUM 45 WG jest środkiem grzybobójczym w formie granul do sporządzania zawiesiny wodnej o działaniu wgłębnym do stosowania interwencyjnego w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka. DAwkowanie: 0,2 kg/ha.
62,00 zł -
Infinito 687,5 EC 1L
INFINITO 687,5 SC jest środkiem ochrony roślin grzybobójczym o działaniu systemicznym i wgłębnym do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka oraz w ochronie ogórka uprawianego w gruncie i pod osłonami przed mączniakiem rzekomym cebuli oraz szalotki i czosnku przed mączniakiem rzekomym i alternariozą....
116,00 zł
II ZABIEG
DRUM 45 WG + KUNSHI 625 WG + NARITA 250 EC
(cymoksanil 450 g/l) + (fluazynam 375 g/l; cymoksanil 250g/l) + (difenokonazol 250 g/l)
Działanie: zaraza ziemniaka,
Dawkowanie: 0,1 kg/ha + 0,5 kg/ha + 0,4 l/ha.
TANOS 50 WG + CURZATE TOP + ALTIMA 500 SC
(cymoksanil 250 g/kg ; famoksat 250 g/kg) + (mankozeb 680 g/kg ; cymoksanil 45 g/kg) + (fluazynam 500 g/l)
Działanie: zaraza ziemniaka,
Dawkowanie: 0,5 kg/ha + 1 kg/ha + 0,4 l/ha.
-
Drum 45 WG 500G
DRUM 45 WG jest środkiem grzybobójczym w formie granul do sporządzania zawiesiny wodnej o działaniu wgłębnym do stosowania interwencyjnego w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka. DAwkowanie: 0,2 kg/ha.
62,00 zł -
Kunshi 625 WG 1KG
KUNSHI 625 WG jest środkiem grzybobójczym w postaci granul , do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka. Zabezpiecza też bulwy przed infekcją powodowaną przez sprawcę zarazy. Dawkowanie:: 0,4 - 0,5 kg/ha.<
182,40 zł -
Altima 500 SC 1L
Altima 500SC to środek grzybobójczy, koncentrat w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą o działaniu kontaktowym, do stosowania zapobiegawczego w ochronie ziemniaka oraz cebuli. Dawkowanie:0,3-0,5 l/ha.
153,50 zł -
Tanos 50 WG 0,5KG
TANOS 50 WG jest środkiem grzybobójczym w postaci granul do sporządzania zawiesiny wodnej o działaniu wgłębnym i powierzchniowym do stosowania zapobiegawczego lub interwencyjnego w zwalczaniu zarazy ziemniaka i alternariozy ziemniaka na ziemniaku. Zawartość substancji czynnych: cymoksanil (związek z grupy iminoacetylomoczników) - 25% (250 g/kg)...
128,00 zł -
Curzate CU 49,5 WP 1KG
CURZATE Cu 49,5 WP jest środkiem grzybobójczym, do ochrony pomidora przed chorobami grzybowymi i bakteryjnymi. Dawkowanie: 2,5-3kg/ha
49,68 zł -
Narita 250 EC 1L
NARITA 250 EC jest środkiem grzybobójczym służącym do sporządzania emulsji wodnej. Ma działanie układowe. Stosowany zapobiegawczo i interwencyjnie w ochronie ziemniaków przed alternariozą ziemniaka. Dawkowanie: alternarioza ziemniaka w uprawie: ziemniak 0,5 l/ha;
139,00 zł
III ZABIEG ( NA BULWĘ)
(fluazynam 200 g/l; dimetomorf 200 g/l)
Działanie: zaraza i alternarioza,
Dawkowanie: 0,8l/ha.
(fluazynam 500 g/l)
Działanie: zaraza ziemniaka,
Dawkowanie: 0,5 l/ha.
(cyjazofamid 160 g/l)
Działanie: zaraza ziemniaka,
Dawkowanie: 0,5 l/ha.
-
Banjo Forte 400 SC 1L
Banjo Forte 400 SC to grzybobójczy preparat o działaniu wgłębno-kontaktowym. Stosowany zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza: alternarioza, zaraza ziemniaka w uprawie: ziemniak. Dawkowanie: 0,8 l/ha.
133,90 zł -
Altima 500 SC 1L
Altima 500SC to środek grzybobójczy, koncentrat w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą o działaniu kontaktowym, do stosowania zapobiegawczego w ochronie ziemniaka oraz cebuli. Dawkowanie:0,3-0,5 l/ha.
153,50 zł -
Fluazinova 500 SC 1L
Fluazinova to FUNGICYD, koncentrat w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczenia wodą o działaniu powierzchniowym do stosowania zapobiegawczego w uprawie ziemniaka i cebuli. Dawkowanie: 0,3-0,5l/ha
128,52 zł -
Ranman Top 160 SC 1L
RANMAN TOP 160 SC jest środkiem grzybobójczym, koncentratem w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą, o działaniu kontaktowym do stosowania zapobiegawczego w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka. Dawkowanie: 0,5l/ha
219,00 zł
>>>Może zainteresuje Cię również: Co zarazę i alternariozę ziemniaka?<<<
Przed nawadnianiem plantacji stosować środki systemiczne takie jak:
Axidor, Proxanil, Infinito itp.
Po zabiegu nawadniania plantacji środki wgłębne i kontaktowe takie jak:
Inter Optimum, Penncozeb, Narita itp.
Środki dedykowane na I zabieg nadają się również na drugi tylko trzeba pamiętać o tym, aby nie dublować substancji aktywnie czynnych zawartych w preparatach używanych we wcześniejszych zabiegach.