Co na miotłę zbożową w pszenicy ozimej? Jak zwalczać miotłę?

Miotła zbożowa to jeden z bardzo uciążliwych chwastów jednoliściennych, który może znacząco obniżyć plon, jeśli nie zostanie w porę usunięty. Szczególnej kontroli trzeba poddać rośliny po okresie zasilania plantacji nawozami, ponieważ w tym czasie chwasty mogą bardzo szybko zacząć się namnażać, mogąc jednocześnie zdominować rośliny uprawne. Już około 40% roślin miotły może zmniejszyć zbiory o niemal 30%.

Jak się zwalczyć miotłę zbożową i chwasty dwuliścienne w pszenicy ozimej? Jak skutecznie załatwić miotłę?

Do walki z miotłą można wykorzystać herbicydy sulfonylomocznikowe. Działają one na zasadzie inhibitorów syntetazy acetylomleczanowej - eliminują zarówno miotłę zbożową, jak i chwasty dwuliścienne. Niestety w ostatnim czasie skuteczność działania oprysków sulfonylomocznikami mocno obniżyła się ze względu na zbudowanie odporności miotły zbożowej na te grupę środków.

Jeśli po zastosowaniu takiego preparatu na plantacji pszenicy ozimej chwasty nadal będą się pojawiać, należy podczas wiosennych zabiegów sięgnąć po inne substancje chemiczne - zwalczajace jednocześnie miotłę zbożową i chwasty dwuliścienne.

Kiedy zwalczać miotłę zbożową ? 

Na to pytanie nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Nie możemy posłużyć się konkretnym okresem w roku, bo każdego roku jest inny moment wykonywania zabiegu. Dodatkowo też każda substancja ma inne zalecenia stosowania. Podamy więc najbardziej skrajne środki, czyli te, które można zastosować najwcześniej i najpóźniej. Pozostałe zalecenia znajdą Państwo w poniższej części artykułu.

Jak rozpoznać miotłę zbożową? Jak wygląda mała miotła zbożowa?

Jest to drobna roślina, bardzo przypominająca kępkę trawy. Pojawia się już od 4 liścia zboża uprawnego. 

Dość podobny do miotły jest wyczeniec polny, z tym, że ten jest bardziej masywny i występuje, gdy zboże jest już w fazie krzewienia.

Czym zwalczać miotłę zbożową? Jak pozbyć się miotły?

Tutaj po analizie stopnia zachwaszczenia można zastosować także pinoksaden (Axial), a dla poszerzenia jego walki z chwastami przy pszenicy ozimej, można wybrać mieszankę z fluroksypyrem (Starane), florasulamem (Mustang), dikambą (Mocarz). Takie połączenia działają dodatkowo na bardzo uciążliwą przytulię czepną, mak polny, marunę bezwonną i inne.

Kiedy można najwcześniej pryskać? Środki do sporządzenia oprysku na miotłę zbożową jesienią:

#1. Krótko po siewie - BBCH 00

RACER 250 EC

(flurochloridon (związek z grupy pochodnych pyrolidonu) - 250 g w l litrze środka)

Dawkowanie: 1-2 l/ha,

Chwasty wrażliwe: dymnica pospolita, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, komosa biała, kurzyślad polny, łobody, mak polny, miotła zbożowa, maruna bezwonna, psianka czarna, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, rumianek pospolity, samosiewy rzepaku, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne, wiechlina roczna, żółtlica drobnokwiatowa. 

VERNAL 250 EC

(flurochloridon (związek z grupy pochodnych pyrolidonu) - 250 g w l litrze środka)(Skuteczność przy dawce substancji flurochloridon 250-500 g/ha - dobra)

Dawkowanie: 1-2 l/ha,

Chwasty wrażliwe: dymnica pospolita, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, komosa biała, kurzyślad polny, łobody, mak polny, miotła zbożowa, maruna bezwonna, psianka czarna, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, rumianek pospolity, samosiewy rzepaku, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne, wiechlina roczna, żółtlica drobnokwiatowa. 

#2. Po siewie, jeszcze przed wschodami - BBCH 00-08

CEVINO 500 SC

(flufenacet (związek z grupy oksyacetamidów) – 500 g/l (42,3 %))

Dawkowanie: 0,24-0,1 l/ha, 

Chwasty wrażliwe: miotła zbożowa, stokłosa bezostna, życica trwała

PENFOX 330 EC

(pendimetalina (związek z grupy toluidyn) , N-(1-etylopropylo)-3,4-dimetylo-2,6-dinitroanilina - 330 g/l)

Dawkowanie: 3-5 l/ha,

Chwasty wrażliwe: gwiazdnica pospolita, miotła zbożowa, wyczyniec polny, maruna bezwonna, samosiewy rzepaku, przytulia czepna, przetacznik bluszczykowy, tasznik pospolity, fiołek polny.

SHARPEN 400 SC

(pendimetalina – (związek z grupy dinitroanilin)- 400 g/l (38,04%))

Dawkowanie: 2,5-4,1 l/ha,

Chwasty wrażliwe: gwiazdnica pospolita, miotła zbożowa, wyczyniec polny, maruna bezwonna, samosiewy rzepaku, przytulia czepna, przetacznik bluszczykowy, tasznik pospolity, fiołek polny.

ARNOLD

(diflufenikan (związek z grupy fenoksynikotynoanilidów) - 200g/ l (16,2%); flufenacet (związek z grupy oksyacetamidów) - 400 g/l (32,41%))

Dawkowanie: 0,6 l/ha,

Chwasty wrażliwe: gwiazdnica pospolita, miotła zbożowa, przytulia czepna, wyczyniec polny.

#3. Po siewie, do momentu trzech liści - BBCH 00-13

BOXER 800 EC

(prosulfokarb (związek z grupy karbaminianów) - 800 g/l (78,43%))

Dawkowanie: 3 l/ha,

Chwasty wrażliwe: gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, komosa biała, miotła zbożowa, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przytulia czepna.

#4. Po siewie, do końca fazy krzewienia zbóż - BBCH 00-29

PONTOS

(flufenacet (związek z grupy oksyacetamidów) - 240 g/l (20,98 %); pikolinafen (związek z grupy pirydynokarboksamidów) - 100 g/l (8,74%))

Dawkowanie: 0,5-1 l/ha,

Chwasty wrażliwe: fiołek polny, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, mak polny, miotła zbożowa, przetacznik perski, rumianek pospolity, przytulia czepna, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity. 

#5. Od fazy szpilkowania do momentu trzech liści - BBCH 10-13

BATTLE DELTA 600 SC

(flufenacet (związek z grupy oksyacetamidów) - 400 g/l (32,3%); diflufenikan (związek z grupy fenoksynikotynoanilidów) - 200 g/l (16,1%))

Dawkowanie: 0,35 l/ha,

Chwasty wrażliwe: gwiazdnica pospolita, fiołek polny, jasnota purpurowa, mak polny, maruna bezwonna, miotła zbożowa, niezapominajka polna, przytulia czepna, przetacznik bluszczykowy, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity.

#6. Od momentu szpilkowania do końca fazy krzewienia - BBCH 10-29

SNAJPER 600 SC 

(chlorotoluron (substancja z grupy pochodnych mocznika) - 500g/l (42,71 %); diflufenikan (substancja z grupy fenoksynikotynoanilidów) - 100g/l (8,54 %))

Dawkowanie: 1,25-1,5 l/ha,

Chwasty wrażliwe: bodziszek drobny, dymnica pospolita, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, maruna bezwonna, miotła zbożowa, przetacznik polny, przytulia czepna, rumianek pospolity, tasznik pospolity.

ZESTAW RCG

(flufenacet (związek z grupy oksyacetamidów) – 500 g/l (42,3 %)); florasulam (związek z grupy triazolopirymidyn) – 100 g/l (9,26%); metsulfuron metylu (związek z grupy pochodnych sulfonylomocznika) - 20% (200 g/kg))

Dawkowanie: Cevino 500SC 0,25 l/ha,  Rassel 100 SC 0,05 l/ha Galmet 20SG 30 g/ha.

Chwasty wrażliwe: miotła zbożowa, stokłosa bezostna, życica trwała, gwiazdnica pospolita, mak polny, maruna bezwonna, przytulia czepna, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne,  fiołek polny, jasnota purpurowa, jasnota różowa, poziewnik szorstki, rdest powojowaty.

ZESTAW CAR

(flufenacet (związek z grupy oksyacetamidów) – 500 g/l (42,3 %)); diflufenikan (związek z grupy fenoksynikotynoanilidów) - 500 g/l (42,12%); florasulam (związek z grupy triazolopirymidyn) – 100 g/l (9,26%))

Dawkowanie: Cevino 500SC 0,25 l/ha, Adiunkt 500 SC 0,25 l/ha, Rassel 100 SC 0,05 l/ha.

Chwasty wrażliwe: miotła zbożowa, stokłosa bezostna, życica trwała, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota różowa, niezapominajka polna, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, wyka ptasia, mak polny, maruna bezwonna, przytulia czepna, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne. 

#7. W fazie 1-3 liści pszenicy - BBCH 11-13

EXPERT MET

(metrybuzyna (związek z grupy triazynonów) - 140 g/kg (14%); flufenacet (związek z grupy oksyacetamidów) - 420 g/kg (42%))

Dawkowanie:0,35 kg/ha,

Chwasty wrażliwe:  bodziszek drobny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, mak polny, maruna bezwonna, miotła zbożowa, przetacznik perski, samosiewy rzepaku, rumian polny, tasznik pospolity.

BACARA TRIO

(diflufenikan (związek z grupy fenoksynikotynoanilidów) - 233 g/l (19,58%); flufenacet (związek z grupy oksyacetamidów) - 200 g/l (16,81%); metrybuzyna (związek z grupy triazynonów) - 83 g/l (6,98%))

Dawkowanie: 0,45 l/ha.

Chwasty wrażliwe: Bodziszek porozcinany, chaber bławatek, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota różowa, jasnota purpurowa, maruna bezwonna, mak polny, miotła zbożowa, przytulia czepna, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przetacznik polny, rumian polny, rumianek pospolity, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne. 

#8. Faza 1-4 liści - BBCH 11-14

ARNOLD

(diflufenikan (związek z grupy fenoksynikotynoanilidów) - 200g/ l (16,2%); flufenacet (związek z grupy oksyacetamidów) - 400 g/l (32,41%))

Dawkowanie: 0,6 l/ha,

Chwasty wrażliwe: bodziszek drobny, bylica piołun, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, mak polny, maruna bezwonna, maruna nadmorska, miotła zbożowa, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przytulia czepna, rumian polny, rumianek pospolity, rzodkiew świrzepa, tasznik pospolity, tobołki polne, wyczyniec polny.

#9. Od pierwszego liścia do startu fazy krzewienia - BBCH 11-20

CEVINO 500 SC

(flufenacet (związek z grupy oksyacetamidów) – 500 g/l (42,3 %))

Dawkowanie: 0,24-0,1 l/ha, 

Chwasty wrażliwe: miotła zbożowa, stokłosa bezostna, życica trwała, rumian polny.

#10. Od fazy pierwszego liścia do fazy trzeciego liścia - BBCH 11-23

BIZON

(diflufenikan (związek z grupy pirydynokarboksamidów) - 100 g/l (9,48%); florasulam (związek z grupy triazolopirymidyn) - 3,75 g/l (0,36%); penoksulam (związek z grupy triazolopirymidyn) - 15 g/l (1,42%))

Dawkowanie: 1 l/ha,

Chwasty wrażliwe: chaber bławatek, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, mak polny, maruna bezwonna, miotła zbożowa, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przytulia czepna, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne. 

LEGION

(diflufenikan (związek z grupy pirydynokarboksamidów) - 100 g/l (9,48%); florasulam (związek z grupy triazolopirymidyn) - 3,75 g/l (0,36%); penoksulam (związek z grupy triazolopirymidyn) - 15 g/l (1,42%))

Dawkowanie: 1 l/ha,

Chwasty wrażliwe: chaber bławatek, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, mak polny, maruna bezwonna, miotła zbożowa, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przytulia czepna, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne. 

#11. Faza 2-4 liści - BBCH 12-14

TRINITY 590 SC

(diflufenikan - (związek z grupy fenoksynikotynoanilidów) - 40 g/l (3,5%); chlorotoluron - (związek z grupy pochodnych mocznika) - 250 g/l (21,7%); pendimetalina - (związek z grupy dinitroanilin) - 300 g/l (26,1%))

Dawkowanie: 2-2,5 l/ha,

Chwasty wrażliwe: fiołek polny, gwiazdnica pospolita, maruna bezwonna, miotła zbożowa, przetacznik perski, przytulia czepna, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne. 

#12. Od fazy dwóch liści do końca wegetacji jesiennej

AXIAL KOMPLETT PAK

(pinoksaden (związek z grupy fenylopirazolin) – 45 g/l (4,55%); florasulam (związek z grupy triazolopirymidyn) – 5 g/l (0,51%))

Dawkowanie: 0,75-1 l/ha,

Chwasty wrażliwe: owies głuchy, miotła zbożowa, wyczyniec polny, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, chaber bławatek, rumianek pospolity, maruna bezwonna, niezapominajka polna, przytulia czepna, mak polny, rdest ptasi, gwiazdnica pospolita, tobołki polne.

TOLUREX 500 SC

(chlorotoluron (związek z grupy pochodnych mocznika) - 500 g/1 (43,98%)

Dawkowanie: 1,5-2 l/ha,

Chwasty wrażliwe:  miotła zbożowa, tasznik pospolity, jasnota różowa, jasnota purpurowa, niezapominajka polna, gwiazdnica pospolita, tobołki polne, komosa biała.

TOLURON 700 SC

(chlorotoluron (związek z grupy pochodnych mocznika) - 700 g/1 (43,98%))

Dawkowanie: 1,4 l/ha,

Chwasty wrażliwe: gwiazdnica pospolita, miotła zbożowa, stulicha psia. 

#13. Od fazy trzech liści do końca okresu krzewienia - BBCH 13-29

OPAL 500 SC

(chlorotoluron (związek z grupy pochodnych mocznika) - 500 g/l (43,86%))

Dawkowanie: 2 l/ha.

Chwasty wrażliwe: gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, miotła zbożowa, rumian polny, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne. 

DICUREX FLO 500 SC

(chlorotoluron (związek z grupy pochodnych mocznika) - 500 g/l (35,71%))

Dawkowanie: 2 l/ha,

Chwasty wrażliwe: chaber bławatek, gwiazdnica pospolita, jasnota różowa, komosa biała, miotła zbożowa, rumian polny, tasznik pospolity, tobołki polne, wyczyniec polny. 

• 

  27,50 zł W magazynie

  Opal 500 SC 1L

  OPAL 500 SC jest środkiem chwastobójczym, koncentratem w formie stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą, stosowanym nalistnie, przeznaczonym do zwalczania miotły zbożowej oraz niektórych chwastów dwuliściennych w pszenicy ozimej. Substacja czynna: chlorotoluron (związek z grupy pochodnych mocznika) - 500 g/l (43,86%)

  27,50 zł

  Dodaj do koszyka Więcej

  W magazynie
• 

  27,00 zł W magazynie

  Dicurex Flo 500 SC 1L

  Dicurex Flo 500 SL to chwastobójczy preparat do stosowania nalistnego lub doglebowego. Zwalcza miotłę zbożową i jednoroczne chwasty dwuliścienne w uprawie: pszenica ozima, jęczmień ozimy, pszenżyto ozime, żyto. Dawkowanie: 2-3 l/ha.

  27,00 zł

  Dodaj do koszyka Więcej

  W magazynie

Kiedy można najpóźniej pryskać? Środki do sporządzenia oprysku na miotłę zbożową wiosną:

#1. Od wiosennego startu wegetacji do momentu pełni krzewienia - BBCH Rw-25

DICUREX FLO 500 SC | LENTIPUR FLO 500 SC

(chlorotoluron (związek z grupy pochodnych mocznika) - 500 g/l (35,71%))

Dawkowanie: 3 l/ha,

Chwasty wrażliwe: chaber bławatek, gwiazdnica pospolita, jasnota różowa, komosa biała, miotła zbożowa, rumian polny, tasznik pospolity, tobołki polne, wyczyniec polny. 

#2. Od wiosennego startu wegetacji do końca fazy krzewienia Rw-29

FOXTROT 069 EW 

(fenoksaprop - P (substancja z grupy arylofenoksy kwasów) - 69 g/l(6,69 %))

Dawkowanie: 1-1,2 l/ha,

Chwasty wrażliwe: miotła zbożowa. 

#3. Od wiosennego startu wegetacji do początku strzelania w źdźbło BBCH Rw-30

ATLANTIS 12 OD

(jodosulfuron metylosodowy (związek z grupy pochodnych sulfonylomocznika) - 2 g/l; mezosulfuron metylowy (związek z grupy pochodnych sulfonylomocznika) - 10 g/l)

Dawkowanie: 0,45-1,2 l/ha.

Chwasty wrażliwe: owies głuchy, stokłosa żytnia, wyczyniec polny. miotła zbożowa, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, komosa biała, maruna bezwonna, niezapominajka polna, rumian polny, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne. 

#4. Od wiosennego startu wegetacji do fazy drugiego kolanka - BBCH Rw-32

AXIAL KOMPLETT PAK

(pinoksaden (związek z grupy fenylopirazolin) – 45 g/l (4,55%); florasulam (związek z grupy triazolopirymidyn) – 5 g/l (0,51%))

Dawkowanie: 1-1,3 l/ha,

Chwasty wrażliwe: owies głuchy, miotła zbożowa, wyczyniec polny, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, chaber bławatek, rumianek pospolity, maruna bezwonna, niezapominajka polna, przytulia czepna, mak polny, rdest ptasi, gwiazdnica pospolita, tobołki polne.

#5. Od wiosennego startu wegetacji do momentu widocznego liścia flagowego

AXIAL 50 EC 

(pinoksaden (związek z grupy fenylopirazolin) – 50 g/l (5,05%))

Dawkowanie: 0,6-1,2 l/ha.

Chwasty wrażliwe: chwastnica jednostronna, miotła zbożowa, owies głuchy, wyczyniec polny.

#6. Od fazy krzewienia do fazy pierwszego kolanka

LANCET PLUS 125 WG

(florasulam (związek z grupy triazolopirymidyn) - 25 g/kg (2,5%); piroksysulam (związek z grupy triazolopirymidyn) - 50 g/kg (5,0%); aminopyralid (związek z grupy pirydynowych kwasów karboksylowych) - 50 g/kg (5%))

Dawkowanie: 0,2 kg/ha,

Chwasty wrażliwe: chaber bławatek, dymnica pospolita, fiołek polny (przed kwitnieniem), fiołek trójbarwny (przed kwitnieniem), gwiazdnica pospolita, komosa biała, mak polny, miotła zbożowa, maruna bezwonna, maruna nadmorska, niezapominajka polna, poziewnik szorstki, przetacznik polny, przetacznik perski, przytulia czepna, rdest powojowy, rumian polny, rumianek pospolity, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne. 

HUZAR ACTIV PLUS

(2,4-D w postaci estru – 300 g/l (28,8%); jodosulfuron metylosodowy – 10 g/l (0,96%); tienkarbazon metylowy – 7,5 g/l (0,72%))

Dawkowanie: 1 l/ha,

Chwasty wrażliwe: bodziszek drobny, chaber bławatek, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, mak polny, maruna bezwonna, miotła zbożowa, niezapominajka polna, ostrożeń polny, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przetacznik polny, przytulia czepna, rumian polny, rumianek pospolity, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne.

NOMAD 75 WG

(piroksysulam (związek z grupy sulfonoamidów) – 75 g/kg (7,5%))

Dawkowanie: 100-120 g/ha,

Chwasty wrażliwe: gwiazdnica pospolita, maruna bezwonna, miotła zbożowa, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, rumian polny, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity.

#7. Od fazy krzewienia do fazy drugiego kolanka - BBCH 20-32

ATLANTIS STAR

(mezosulfuron metylowy 45 g/kg; tienkarbazon metylu 22,5 g/kg; jodosulfuron metylosodowy 9 g/kg)

Dawkowanie: 0,2-0,333 kg/ha,

Chwasty wrażliwe: gwiazdnica pospolita, miotła zbożowa, rumian polny, tasznik pospolity, tobołki polne. gwiazdnica pospolita, mak polny, maruna bezwonna, miotła zbożowa, niezapominajka polna, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przetacznik polny, rumian polny, rumianek pospolity, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne, wiechlina roczna, wyczyniec polny. bodziszek kosmaty, bodziszek porozcinany, chaber bławatek, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa jasnota różowa, mak polny, maruna bezwonna, niezapominajka polna, owies głuchy, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przytulia czepna, rumianek pospolity, samosiewy rzepaku, stokłosa dachowa, tasznik pospolity, wyczyniec polny, życica trwała, życica wielokwiatowa.

REXADE PAK

(florasulam (związek z grupy triazolopirymidyn) - 100 g/kg (10 %); halauksyfen metylu – Arylex™ (substancja z grupy związków arylopikolinowych) - 104,23 g/kg (10,42 %); piroksysulam (związek z grupy triazolopirymidyn) - 240 g/kg (24,0%))

Dawkowanie: 50 g/ha,

Chwasty wrażliwe: gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, maruna nadmorska (bezwonna), miotła zbożowa, przetacznik perski, przytulia czepna, rumian polny, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne. 

#8. Od fazy dwóch rozkrzewień do fazy trzeciego kolanka BBCH 22-33

PUMA UNIWERSAL 069 EW

(fenoksaprop-P-etylu (związek z grupy arylofenoksykwasów) - 69 g/l (6,54%))

Dawkowanie: 1-1,2 l/ha,

Chwasty wrażliwe: chwastnica jednostronna, miotła zbożowa, owies głuchy, włośnice, wyczyniec polny.

#9. Po starcie wegetacji w fazie pełni krzewienia zbóż - BBCH 24-26

TOLUREX 500 SC

(chlorotoluron (związek z grupy pochodnych mocznika) - 500 g/1 (43,98%)

Dawkowanie: 2-2,5 l/ha,

Chwasty wrażliwe:  miotła zbożowa, tasznik pospolity, jasnota różowa, jasnota purpurowa, niezapominajka polna, gwiazdnica pospolita, tobołki polne, komosa biała.