Ekologiczne opryski owadobójcze 

W uprawach ekologicznych najważniejszym zabiegiem agrotechnicznym jest profilaktyka, jeśli jednak zawiedzie i agrofagi zagrożą naszym plonom, to wówczas zgodnie z przepisami UE i polskimi możliwe jest użycie dopuszczonych do stosowania w Polsce naturalnych pestycydów.

Preparaty te muszą być dopuszczone do obrotu i stosowania w Polsce, nie wolno natomiast stosować preparatu, który jest dopuszczony w uprawach ekologicznych w innym kraju UE, a nie figuruje na polskiej liście. Należy też mieć świadomość, że ekologiczne opryski owadobójcze oraz preparaty na choroby roślin muszą zawierać w swoim składzie tylko substancje aktywne wymienione w rozporządzeniu 889/2008.

Zgodnie z tym rozporządzeniem do dozwolonych naturalnych insektycydów należą między innymi: azadyrachtyna – uzyskiwana z Azadirachta indica (miodla indyjska), pyretroidy (deltametryna lub lambda-cyhalotryna), gorzknia otrzymana z Quassia amara, olej parafinowy, mikroorganizmy (niepochodzące z GMO) i spinosad (produkt procesu fermentacji bakteryjnej mikroorganizmów).

Rozporządzenie UE zezwala również na użycie w gospodarstwach ekologicznych oprysków opartych na wyciągach roślinnych. Produkty zakwalifikowane dla rolnictwa ekologicznego można znaleźć na dodatkowej liście produktów naturalnych prowadzonej przez IUNG w Puławach. Na wykazie produktów naturalnych, które mogą być stosowane w rolnictwie ekologicznym w celu wytworzenia produktów rolnych wysokiej jakości, znajdziemy między innymi nawozy naturalne, takie jak gnojówki (z cebuli i czosnku, skrzypu, pokrzywy) i opryski bez środków chemicznych, np. wywar ze skrzypu. Trzeba jednak wiedzieć, że nawet naturalne opryski owadobójcze mogą być fitotoksyczne (np. wyciąg z piołunu), a innych nie należy stosować tuż przed zbiorem i bezpośrednio na części jadalne owoców lub warzyw. Pamiętajmy też, że warunki pogodowe mogą mieć wpływ na skuteczność tych preparatów.

Korzyści ze stosowania ekologicznych środków ochrony roślin

• Działają skutecznie. Należy jednak pamiętać, że efektywność preparatów naturalnych może zależeć od wielu czynników, np. warunków atmosferycznych.
• Nie odkładają się w częściach nadziemnych i podziemnych roślin. Dlatego też uzyskane plony w postaci warzyw i owoców mają lepszy smak i są bezpieczne dla zdrowia człowieka oraz innych żywych organizmów. Zapewniają smaczne plony.
• Nie zmieniają składu gleby. Ponieważ naturalne preparaty są pozyskiwane z roślin i substancji naturalnych, ich zastosowanie zapewnia zamknięty obieg materii organicznej i chroni środowisko przed degradacją.
• Są zwykle nietoksyczne dla innych zwierząt w tym ssaków.
• Ulegają szybkiemu rozkładowi w środowisku. Dlatego okres karencji jest zwykle krótszy niż w przypadku preparatów konwencjonalnych lub nie jest wcale wymagany.
• Działają wolniej niż syntetyczne środki, ale owady trudniej uodparniają się na nie.
• Dobrze współpracują z innymi naturalnymi sposobami walki ze szkodnikami roślin jak pułapki feromonowe czy stosowanie naturalnych wrogów owadów jak bakterie, nicienie czy grzyby.

Naturalne środki ochrony roślin — gdzie stosować?

Ekologiczne środki ochrony roślin znajdą swoje zastosowanie w różnych uprawach. Ochronią ziemniaki, które często atakuje dobrze znana rolnikom larwa stonki ziemniaczanej, ale także odstraszy owady atakujące drzewa owocowe. Odpowiednio dobrany środek owadobójczy obroni roślinę przed niszczycielskim działaniem przędziorków i wyeliminuje mszyce. Świetnie sprawdzi się również w ogrodach, w których nieustannie pojawiają się coraz to nowe szkodniki.

Czy ekologiczne insektycydy są skuteczne?

Ekologiczne opryski na szkodniki roślin mają udowodnione działanie insektobójcze. W przypadku preparatów olejowych mechanizm zwalczania szkodników polega na otoczeniu owada powłoką woskową, która uniemożliwi mu oddychanie. Oprysk taki, przeprowadzony na przedwiośniu zniszczy stadia rozwojowe szkodników.

W przypadku oprysków z wykorzystaniem wyciągów roślinnych, działanie preparatu polega na sparaliżowaniu układu nerwowego owadów lub silnych właściwościach odstraszających. Z kolei oprysk zawierający wirusy lub nicienie spowoduje, że organizmy te zaczną żerować na agrofagach i znacznie ograniczą ich występowanie.

Aby zwiększyć skuteczność niektórych naturalnych oprysków owadobójczych, można stosować mydło potasowe. Pełni ono funkcję adiuwantu, tworząc błonkę na powierzchni rośli, dzięki której środki ochrony mogą lepiej przylgnąć i dłużej działać. Mydło potasowe działa też zabójczo na wiele owadów, zatykając ujścia przewodów powietrznych na powierzchni ciała i osuszając ich oskórek.