Nawozy N azotowe 

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2020 r. o przyjęciu „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródłem rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” (Dz. U. 2020 poz. 243) nakłada na rolników obowiązek opracowania planu nawożenia azotem i prowadzenia ewidencji nawozów zawierających azot (naturalnych i mineralnych). Azot może występować w nawozach w postaci saletry, związków amonowych lub związków amidowych (mocznik). Każda forma nawozów azotowych ma inny sposób działania i inne zastosowanie.

Dlaczego warto stosować nawozy azotowe?

Nawozy azotowe są podstawowymi nawozami rolniczymi. Oto co sprawia, że nawozy azotowe są tak ważne:

1. Nawozy azotowe przyczyniają się do wzrostu plonów, zarówno masy zielonej, jak i części podziemnych (korzeni, bulw) oraz nasion.
2. Odpowiednia ilość azotu w glebie wydłuża wegetację roślin i poprawia wykorzystanie przez rośliny składników pokarmowych zawartych w glebie.
3. Azot sprzyja rozbudowie systemu korzeniowego, równomiernemu wzrostowi, krzewieniu się i dojrzewaniu roślin oraz podnosi ich odporność na choroby.
4. Azot intensyfikuje produkcję białka w komórkach roślin.
5. Nawozy azotowe poprawiają jakość plonów.
6. Odpowiednio nawożone azotem rośliny mają większą zawartość chlorofilu, karotenu i witamin.
7. Pasze roślinne uprawiane na glebach z właściwym poziomem azotu są bardziej strawne dla zwierząt i lepiej skarmiane.
8. Azot sprzyja przyrostowi warstwy próchniczej w glebie.

Niewłaściwe stosowanie nawozów azotowych może odbić się na jakości plonu. Nadmiar azotu prowadzi do wylegania, nierównomiernego wzrostu i dojrzewania, podatności na choroby i gromadzenia się toksycznych azotanów w tkankach roślin. Niedobór azotu hamuje wzrost i krzewienie się roślin, powoduje żółknięcie liści i przedwczesne zakończenie wegetacji.

Najpopularniejsze nawozy azotowe dostępne na rynku

Nawozy azotowe można podzielić ze względu na chemiczną postać azotu, która w nich występuje.

1. Nawozy amonowe (NH4). Związki amonowe są dobrze zatrzymywane w glebie, wolniej wchłaniane przez rośliny i działają w niższych temperaturach. Jest to typowy nawóz przedsiewny, dobrze wpływa na rozwój systemu korzeniowego i pobieranie innych składników (fosfor, siarka, bor). Do nawozów amonowych należy siarczan amonu (Pulsar). Azot w postaci amonowej zawiera popularna Polifoska.
2. Nawozy saletrzane (NO3). Saletra łatwo ulega wymyciu z gleby i dlatego jest stosowana jako nawóz pogłówny w czasie intensywnej wegetacji roślin. Do tej grupy nawozów należą saletra potasowa, saletra wapniowa (Tropicote, Nitrabor, Lovofert), saletra magnezowa oraz różne nawozy wieloskładnikowe np. Unika Calcium, Nitrofos.
3. Nawozy saletrzano-amonowe (NH4 i NO3). Łączą w sobie cechy poprzednich form (przedsiewne i pogłówne). Występują jako saletrzaki lub saletry amonowe, często z dodatkiem wapnia, wapnia z magnezem (dolomitu) np. Bela Nitromag albo siarki, która ułatwia wchłanianie azotu np. Bela Sulfan. 
4. Nawozy amidowe (C-NH2). Nawozy te mają wysoką zawartość azotu, który ulega powolnemu rozkładowi w glebie (np. azotniak wapniowy Perlka). Korzenie pobierają go wolniej niż reszta rośliny, dlatego nadają się też do nawożenia dolistnego. Polecane do jesiennego nawożenia ozimin oraz do nawożenia wiosennego. Popularnym nawozem amidowym jest mocznik (Mocznik Puławski), najczęściej stosowane źródło azotu dla roślin.

Wszystkie formy azotu łączy uniwersalny roztwór saletrzano-mocznikowy (RSM), czyli mieszanina mocznika i saletry amonowej w proporcji 1:1. Zapewnia roślinom azot o zróżnicowanym tempie działania. Rolnicy i ogrodnicy poszukują często nawozów otoczkowanych o regulowanym uwalnianiu azotu do gleby (Agromaster 11-11-17) albo nawozów, które pełnią też funkcję stymulatorów (Fertil CN).