Gryka 

Gryka jest rośliną z rodziny rdestowatych o szybkim wzroście i krótkim okresie wegetacyjnym. Jest nazywana hreczką lub tatarką (według tradycji miała do Polski trafić dzięki Tatarom), chociaż kaszę gryczaną robi się z gryki zwyczajnej (hreczki), a gryka tatarka zaliczana jest do chwastów. Nasiona gryki są bardzo zdrowe, zawierają bardzo dużo błonnika, złożone węglowodany, białko, niewielkie ilości tłuszczu, witaminy z grupy B, witaminę E oraz mikroelementy.

Uprawa gryki na poplon

Gryka jest doskonałą rośliną na poplon. Nie ma wygórowanych wymagań glebowych. Do wykiełkowania potrzebuje ciepłej, napowietrzonej i wilgotnej gleby o obojętnym lub lekko kwaśnym odczynie. Jest wrażliwa na niską temperaturę gleby i spadki temperatury poniżej 0° C, ale w przypadku wysiewu letniego przymrozki jej nie grożą. Gryka szybko rośnie i zwalcza konkurencję ze strony chwastów metodami fizycznymi (zagłusza je i zacienia) i chemicznymi (dzięki wytwarzanym w korzeniach związkom chemicznym). Odchwaszczające właściwości gryki szczególnie doceniają rolnicy, których pola opanowuje tasznik pospolity, mlecz zwyczajny, tojeść lub wilczomlecz obrotny. Łodyga gryki wyrasta do wysokości około 1 m, a następnie się rozgałęzia. Gryka wcześnie kwitnie i dojrzewa. Kwitnienie łanu gryki trwa długo, nawet dwa miesiące, dając pszczołom okazję do zebrania pożytku (wydajność nektarowa gryki może przekraczać 200 kg/ha). Zbyt wczesny wysiew lub zbyt późne uprzątnięcie gryki z pola może sprawić, że pole zostanie zanieczyszczone nasionami gryki. Najlepszą porą na zbiór lub przyoranie gryki jest początkowa faza kwitnienia (do 10 dnia po pojawieniu się pierwszych kwiatów). Zaorana słoma wzbogaca glebę o próchnicę i łatwo przyswajalne związki fosforu i potasu, ale bakterie rozkładające celulozę wymagają dostarczenia pewnych dawek azotu (np. w postaci mocznika). Gryka siana jako poplon na zielony nawóz jest polecana przy uprawie zbóż jarych i ozimych. Występuje też w popularnych mieszankach poplonowych w towarzystwie gorczycy, rzodkwi oleistej, facelii, seradeli, grochu pastewnego i wyki.

Kiedy siać grykę?

Wysiew gryki na plon główny odbywa się po ostatnich wiosennych przymrozkach (druga połowa maja). Norma wysiewu zależy od rozstawy rzędów (od 12 cm do 45 cm) i wynosi ok. 80 kg/ha. Zwiększenie norm wysiewu i zagęszczenie roślin nie zwiększa plonów zielonej masy ani ziarna. Gryka uprawiana jako poplon na paszę może być wysiewana do końca lipca, a na zielony nawóz jeszcze w sierpniu. Głębokość siewu zależy od terminu i wilgotności gleby i wynosi 2-6 cm (głębszy wysiew jest zalecany na glebach lżejszych i suchych oraz przy późniejszym terminie siewu). Zalecana obsada w zależności od odmiany i sposobu uprawy wynosi 2,0-3,5 mln szt./ha.

Zalety uprawy gryki

Najważniejsze zalety gryki zwyczajnej to:

• możliwość uprawy gryki na różnych typach gleb występujących w Polsce;
• krótki okres wegetacyjny i intensywny wzrost;
• zdolność zagłuszania i zacieniania chwastów oraz ograniczania ich rozwoju przez wytwarzane w korzeniach gryki substancje chemiczne (związki allelopatyczne);
• właściwości fitosanitarne wspomagające zwalczanie nicieni i pędraków w glebie;
• duże walory żywieniowe (korzystne proporcje błonnika, białka, węglowodanów i tłuszczów) dla ludzi i zwierząt;
• duża wydajność nektarowa, sprzyjająca produkcji miodu o dużych walorach zdrowotnych;
• gryka uprawiana na przyoranie jako zielony nawóz zwiększa zawartość próchnicy i wzbogaca glebę o dużą ilość składników mineralnych;
• system korzeniowy gryki poprawia strukturę i fizyczne właściwości gleby;
• uprawa gryki nie wymaga stosowania pestycydów i dlatego gryka jest chętnie stosowana w rolnictwie ekologicznym.