Łubin 

W Polsce uprawia się kilka gatunków łubinu. Najczęściej spotykany jest łubin wąskolistny o fioletowych i niebieskich kwiatach. W Krajowym Rejestrze opisano 15 odmian łubinu wąskolistnego. W uprawie spotyka się też łubin żółty o mniejszych wymaganiach glebowych, ale słabo plonujący. Ze strefy śródziemnomorskiej pochodzi jadalny łubin biały o okazałych nasionach, w Polsce mało popularny. W ogrodach można spotkać łubin trwały i łubin zmienny. Łubin zmienny w Europie występuje jako roślina ozdobna. Cena łubinu jest różna i zależy od danej odmiany.

Uprawa łubinu

Łubin charakteryzuje się szybkim wzrostem i dużą wrażliwością na przymrozki w początkowej fazie wzrostu. Optymalny wysiew obejmuje pierwszą połowę kwietnia. Nasiona łubinu wymagają gleby o odpowiedniej wilgotności, by mogły napęcznieć i wykiełkować. Zbyt wczesny siew naraża rośliny na ostatnie przymrozki, a zbyt późny na wiosenne susze. Głębokość siewu ziaren łubinu wynosi od 2 do 5 cm i zależy od podłoża (głębszy wysiew jest na stanowiskach słabszych i suchych), a rozstaw między rzędami zależy od przeznaczenia. Mniejszy rozstaw stosuje się przy uprawie na zielonkę.

Krajowy rejestr odmian roślin rolniczych na początku 2022 r. obejmował:

• 2 odmiany łubinu białego,
• 31 odmian łubinu wąskolistnego,
• 11 odmian łubinu żółtego.

Dominują odmiany słodkie, o niskiej zawartości alkaloidów. Większość z nich to odmiany słodkie niesamokończące, czyli się rozgałęziające.

Co znajdziesz w ziarnach?

Ziarna łubinu zawierają dużo węglowodanów, błonnika, białka, tłuszczów witaminy C (kwasu foliowego), D, E, witamin z grupy B, żelaza, wapnia, magnezu, potasu, fosforu, cynku i sodu. Łubin może być wartościowym składnikiem diety człowieka, ponieważ zawarte w nasionach składniki korzystnie wpływają na układ trawienny, układ krążenia, ciśnienie krwi, poziom cukru i cholesterolu.

Łubin szybko rośnie i dlatego dobrze nadaje się do wysiewu jako poplon wykorzystywany w mieszankach paszowych lub na zielony nawóz. Łubin może być skarmiany w postaci nasion lub jako zielonka. Można wykorzystać walory różnych odmian nasion łubinu, wysiewając odmianę żółtą na gorszych stanowiskach, łubin wąskolistny na lepszych, a łubin gorzki w pasie graniczącym z lasem. Wszystkie uprawiane gatunki łubinu są podatne na antraknozę. Odmiana ogólnoużytkowa łubinu daje bardzo wysoki plon nasion. Wiele odmian łubinu ma małe lub średnie wymagania glebowe, dzięki czemu z powodzeniem można wysiewać łubin na poplon na terenie całej Polski.

Kiedy siać łubin?

Nasiona łubinu wysiewa się od 20 marca do 10 kwietnia, a na zielonkę po połowie kwietnia. Optymalny termin zależy od warunków glebowych i pogodowych w danym roku oraz od wybranej odmiany. Łubin jest wrażliwy na suszę i przymrozki w początkowej fazie wzrostu. Łubiny na poplony wysiewa się bezpośrednio po zbiorach ozimin, czyli w lipcu i pierwszych dniach sierpnia (łubin żółty rośnie wolniej, więc wysiewa się go wcześniej). Suche lato utrudnia kiełkowanie, wydłuża wschody i wydatnie zmniejsza zbiór zielonej masy. Norma wysiewu łubinu żółtego i wąskolistnego jest podobna, średnio 160-180 kg/ha, tak by uzyskać obsadę około 100-120 roślin na 1 m².

Wymaganie glebowe łubinu

Poszczególne odmiany mają różne wymagania glebowe. Najbardziej wymagający jest mało popularny w Polsce łubin biały. Łubin wąskolistny nadaje się do uprawy na średnich stanowiskach (klasy bonitacyjne IVa -V), natomiast najmniejsze wymagania ma łubin żółty (V-VI klasa bonitacyjna). Łubin najlepiej rośnie na glebach przepuszczalnych, dobrze napowietrzonych, o lekko kwaśnym odczynie (pH 5,0-6,5). Łubin żółty znosi nawet gleby kwaśne o pH 4,5-5,5. Łubiny nie lubią gleb ciężkich i podmokłych.

Typy łubinów

Nasiona łubinu żółtego słodkiego

Łubin żółty osiąga wysokość do 60 cm. Jest to roślina miododajna, często uprawiana jako poplon po życie ozimym. Ile łubinu wysiać na hektar? Przy lipcowym wysiewie można uzyskać plon zielonej masy ok. 100 dt/ha. Przesunięcie wysiewu na początek sierpnia może spowodować spadek plonu nawet do 30 dt/ha. Łubin żółty jest też uprawiany na nasiona. Nasiona łubinu koloru jasnożółtego lub kremowego są słodkawe, zawierają około 40-45% białka i są znakomitą paszą dla wszystkich gatunków zwierząt. W uprawie łubinu na ziarno stosuje się rozstaw rzędów 25-35 cm, a w uprawie na zielonkę 15-25 cm. Norma wysiewu rośliny miododajnej zależy od odmiany, tak by uzyskać obsadę 90-100 roślin na 1 m². Największym problemem w uprawie łubinu żółtego jest zapobieganie zachwaszczeniu. Stanowisko przed siewem musi być odchwaszczone (np. przez bronowanie), a po siewie stosuje się opryski herbicydowe.

Nasiona łubinu słodkiego wąskolistnego

Łubin wąskolistny jest rośliną jednoroczną pochodzącą znad Morza Śródziemnego. Nasiona łubinu słodkiego wąskolistnego nie zawierają gorzkich alkaloidów. Łubin wąskolistny słodki ma większe wymagania klimatyczno-glebowe niż łubin żółty, ale tak samo głównym zabiegiem przy jego uprawie jest odchwaszczanie. Roślina dorasta do 70-100 cm wysokości, na łodydze ma dużo wąskich na około pół centymetra liści oraz niebieskie kwiaty. Zdarzają się też rośliny o białych kwiatach. Łubin słodki jest wrażliwy na susze przed zakwitnięciem, w porze tworzenia strąków nie lubi nadmiaru wilgoci, dojrzałe strąki łatwo pękają, a ziarna łubinu się osypują. Owocem są strąki długie na 6 cm z matowymi nasionami o średnicy ok. 8 mm, które po zebraniu poddaje się suszeniu. Przy uprawie na nasiona łubinu kosi się po zbrunatnieniu strąków. Łubin na zielonkę zbiera się w porze kwitnienia. W porównaniu z łubinem żółtym łubin słodki wąskolistny szybciej twardnieje, zrzuca dolne liście i daje mniej zielonej masy. Niektóre z odmian, np. Tango, są roślinami o bardzo wysokiej odporności na choroby, a także susze.

Nasiona łubinu gorzkiego wąskolistnego

Łubin gorzki wąskolistny uprawiany jest na poplon w celu poprawienia struktury gleby i wzbogacenia wyjałowionej gleby o związki organiczne, w tym szczególnie o związki azotu, który roślina pobiera z atmosfery i wiąże w brodawkach na korzeniach dzięki symbiozie z żyjącymi w nich bakteriami. Łubin gorzki zawiera dużo flawonoidów, które są naturalnymi fungicydami i zmniejszają ilość patogenów grzybowych w glebie oraz zapobiegają rozwojowi insektów. Odmiany gorzkie szybko rosną i głęboko się korzenią, dlatego uprawa łubinu na poplon sprzyja zwiększeniu przepuszczalności gleby. Dobrym pomysłem jest sianie łubinu gorzkiego na poplon na polach położonych w sąsiedztwie lasów. Gorzki smak i zapach zawartych w łubinie alkaloidów zniechęca sarny i inne zwierzęta leśne do poszukiwania pożywienia na polach.